بَاب
فِيمَنْ
جَاءَ بَعْدَ
الْغَنِيمَةِ
لَا سَهْمَ
لَهُ
140. Ganimetler
Dağıtıldıktan Sonra Savaşa Gelen Kimse Ganimetten Bir Pay Alamaz
حَدَّثَنَا
سَعِيدُ بْنُ
مَنْصُورٍ
قَالَ حَدَّثَنَا
إِسْمَعِيلُ
بْنُ
عَيَّاشٍ عَنْ
مُحَمَّدِ
بْنِ
الْوَلِيدِ
الزُّبَيْدِيِّ
عَنْ
الزُّهْرِيِّ
أَنَّ عَنْبَسَةَ
بْنَ سَعِيدٍ
أَخْبَرَهُ
أَنَّهُ سَمِعَ
أَبَا
هُرَيْرَةَ
يُحَدِّثُ
سَعِيدَ بْنَ
الْعَاصِ
أَنَّ
رَسُولَ
اللَّهِ صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
بَعَثَ أَبَانَ
بْنَ سَعِيدِ
بْنِ
الْعَاصِ
عَلَى سَرِيَّةٍ
مِنْ الْمَدِينَةِ
قِبَلَ
نَجْدٍ
فَقَدِمَ
أَبَانُ بْنُ
سَعِيدٍ
وَأَصْحَابُهُ
عَلَى رَسُولِ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
بِخَيْبَرَ
بَعْدَ أَنْ
فَتَحَهَا
وَإِنَّ
حُزُمَ
خَيْلِهِمْ
لِيفٌ
فَقَالَ أَبَانُ
اقْسِمْ
لَنَا يَا
رَسُولَ
اللَّهِ فَقَالَ
أَبُو هُرَيْرَةَ
فَقُلْتُ لَا
تَقْسِمْ
لَهُمْ يَا رَسُولَ
اللَّهِ
فَقَالَ
أَبَانُ
أَنْتَ بِهَا
يَا وَبْرُ
تَحَدَّرُ
عَلَيْنَا
مِنْ رَأْسِ
ضَالٍ
فَقَالَ
النَّبِيُّ
صَلَّى اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
اجْلِسْ يَا
أَبَانُ
وَلَمْ
يَقْسِمْ
لَهُمْ
رَسُولُ اللَّهِ
صَلَّى اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
Ebu Hureyre (nin) Said
b. el-As'a anlattığına göre, Rasûlullah (s.a.v.) Eban b. Said b. el-As'ı bir
seriyyenin başında Medine'den Necid tarafına gönder (miş) di. Eban b. Said ve
arkadaşları (Necid'den dönerlerken) Hayberi fethettikten sonra (daha) Hayber'de
(bulunan) Rasaûlullah sallallahu aleyhi ve sellemin yanına geldiler. Atlarının
kemerleri lif (ten) idi. Eban: "Ey Allah'ın Rasûlü (elinize geçen
ganimetten) bize de bir pay ayır." dedi. Ebu Hureyre (sözlerine devam ederek
hadiseyi şöyle) anlattı: Ben de "Ey Allah'ın Rasûlü (sakın onlara bir) pay
ayırma" dedim. Eban da bana: "Ey tavşan kılıklı sen (bize) bunu
(söylüyorsun) dağın tepesinden üzerimize sarkıyorsun ha? diye karşılık verdi.
Peygamber Sallallahu aleyhi ve sellem de: “Ey Eban otur" buyurdu ve onlara
pay ayırmadı.
İzah:
Buhârî, meğazî
Eban, Ebû Hureyre'ye
"Ey tavşan kılıklı sen bize bunu söylüyorsun ha?" demekle Ebû
Hureyre'nin Rasul-ü Ekrem'in huzurunda ganimetler hakkında hüküm vermek
salahiyetini haiz olmadığım ve Rasul-ü Ekrem'in huzurunda onun bir hiç
mesabesinde olduğunu ifade etmek ve onu haddini aşmamaya davet etmek
istemiştir.
Hadis-i şerif, harpte
bulunmayan kimselerin harpte elde edilen ganimetten bir pay alamayacaklarını
söyleyen ulemanın delilidir. Bu mevzuda Hattâbî şunları kaydetmiştir:
İmam Ebû Hanife
(r.a.)'ye göre; düşman ülkesinde iken, ganimetler dağıtılmadan önce, savaşmak
üzere gelip de mücahitlere katılan kimse ganimete ortak olur ve diğer
gazilerle beraber ondan pay alır, yoksa alamaz.
İmam Şafiîye göre;
harbe bizzat katılan ya da bilfiil mücahidlere yardım eden kimse,
ganimetlerden pay almaya hak kazanır. Aksi halde ganimetten pay almaya hakkı
yoktur. İmam Ahmed ile İmam Malik(r.a.)de bu görüştedirler.
İmam Şafiî; "Bir
mücahid harp bittikten sonra daha ganimetler taksim edilmeden ölecek olursa,
onun ganimetteki hissesi varislerine intikal eder." derdi.
İmam Evzâî, Allah
yolunda savaşmak üzere yola çıkan bir kimse harbe katılsa da, harbe katılmadan
savaş sona erse de ganimetlerden pay almaya hak kazanır, demiştir.