بَاب
فِي قَتْلِ
الْأَسِيرِ
صَبْرًا
118. Bir Esiri (Elini
Kolunu Bağlayıp) Hedef Yaparak Öldürmenin Hükmü
حَدَّثَنَا
عَلِيُّ بْنُ
الْحُسَيْنِ
الرَّقِّيُّ
قَالَ
حَدَّثَنَا
عَبْدُ
اللَّهِ بْنُ
جَعْفَرٍ
الرَّقِّيُّ
قَالَ أَخْبَرَنِي
عُبَيْدُ
اللَّهِ بْنُ
عَمْرٍو عَنْ
زَيْدِ بْنِ
أَبِي
أُنَيْسَةَ
عَنْ عَمْرِو
بْنِ مُرَّةَ
عَنْ
إِبْرَاهِيمَ
قَالَ
أَرَادَ الضَّحَّاكُ
بْنُ قَيْسٍ
أَنْ
يَسْتَعْمِلَ
مَسْرُوقًا
فَقَالَ لَهُ
عُمَارَةُ
بْنُ
عُقْبَةَ
أَتَسْتَعْمِلُ
رَجُلًا مِنْ
بَقَايَا
قَتَلَةِ
عُثْمَانَ
فَقَالَ لَهُ
مَسْرُوقٌ
حَدَّثَنَا
عَبْدُ
اللَّهِ بْنُ
مَسْعُودٍ
وَكَانَ فِي
أَنْفُسِنَا
مَوْثُوقَ
الْحَدِيثِ
أَنَّ
النَّبِيَّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
لَمَّا
أَرَادَ
قَتْلَ أَبِيكَ
قَالَ مَنْ
لِلصِّبْيَةِ
قَالَ
النَّارُ
فَقَدْ
رَضِيتُ لَكَ
مَا رَضِيَ
لَكَ رَسُولُ
اللَّهِ صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
İbrahim en-Nehai'den;
demiştir ki: Dahhak b. Kays, Mesrûk'u vali tayin etmek istediği zaman Umare b.
Ukbe Dahhak'a; Hz. Osman'ın katillerinden arta kalan birini mi vali tayin
ediyorsun? dedi. Mesrûk da, Umâre'ye: Bizce sözüne güvenilir bir kişi olan
Abdullah b. Mes'ud(un) bize haber verdi (ğine göre); Peygamber (s.a.v.) babanı
öldürmek isteyince (baban Ukbe); (benim) çocuklara kim? (kefil olacak) diye
sormuş. Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem de: "ateş (kefil olacak)!
buyurmuş, cevâbını verdi (Bunu işiten mesrûk Umâre'ye): Rasûlullah (s.a.v.)'in
senin için hoş gördüğünü biz de hoş görürüz" dedi.
İzah:
Ukbe b. Ebi Muayt Mekke
döneminde Hz.Peygambere zulmetmekten zevk alan ve bunu kendine görev edinen
kimselerin başında gelenlerinden biri idi. Bir gün Rasûli zişân efendimiz,
Kabenin yanında namaz kılarken secdede bulunduğu bir sırada yeni boğazlanmış
olan bir devenin işkembesini getirerek onu kanlı kanlı peygamberimizin iki
küreğinin arasına koymuştu.[Koksal M.Âsim, İslam Tarihi Mekke Devri s. 189;
Meylânî A, Peygamber ve Ashabının Yaşadığı Hayat I, 334-335.]
Bu yüzden, Bedir
savaşında esir edilince, elinden bütün silahları ve kendini müdafaa imkanları
alınarak öldürülmüştü.[bk. el-Benna A.A, el-Fethu'r-Rabbani XIV, 107.]
Bu hadise dayanarak
ulemâdan bazıları, esirlerin ellerini ayaklarını bağlayıp onları hedef yaparak
Öldürmenin caiz olduğunu söylemişlerdir. İmam Buhari'ye göre ise herhangi bir
canlıyı bu şekilde öldürmek mekruhtur.[bk. Buhâri, sayd]
Hz.Peygamberin, Bedir
savaşında bu şekilde öldürdüğü Ukbe ile aralarında şöyle bir konuşma
geçmiştir: Ukbe b. Muayt, peygamberimizin, Mekke'den Medine'ye hicreti
üzerine:
Hicret edip bizden
uzaklaştın ey Kasvâ adındaki devenin binicisi, Göreceksin pek yakında beni atlı
olarak karşında!
Saplayıp duracağım size
mızrağımı, sulayacağım onu kanınızla
Kılıç da bırakmayacak
sizin hiç bir örtülü yerinizi.” kıt'asını söylemişti. Peygamberimiz onun bu
sözlerini işitince:
"Allahım onu, yüzükoyun,
burnunun üzerine düşür", diyerek beddua etmişti.
Ukbe b. Ebi Muayt,
Bedir'de Kureyş ordusunun hezimete uğradığı sırada kaçıp kurtulmak isterken
atı, hırçınlaşarak onu yere vurmuş, Abdullah b. Seleme de esir etmişti.
Peygamberimiz, Irkuz-Zubya'dan
çıkıldığı sırada Âsim b. Sâbit'e, Ukbe b. Ebî Muayt'ınboynununvurulmasını
emretti. Ukbe:
Yazıklar olsun sana ey
Kureyş Cemaati. Şunlar arasında burada, neden bir tek ben öldürülüyorum dedi.
Peygamberimiz;
"Allah'a ve
Rasûlüne olan düşmanlığından dolayı" dedi. Ukbe:
Yâ Muhammed! Kavmimden,
herkese yaptığım bana da yap, onları öldürürsen beni de öldür. Onlara, eman
verirsen, bana da eman ver. Onlardan kurtulmalık akçesi alırsan, benden de
onlar gibi kurtulmalık akçesi al!
Ya Muhammed! Sen beni
öldürürsen, küçüklere kim bakacak?" dedi. Peygamberimiz;
"Ateş! Git, ey
Asım! Vur onun boynunu!" dedi. Asım gidip Ukbe'nin boynunu vurunca
Peygamberimiz;
"...Allah'a
hamdolsun ki o seni öldürdü. Senin ölümünden dolavı eözünü aydınlattı."
dedi.[bk. Koksal M.Âsim, İslam Tarihi, II, 140.] Aliyyü'l-kari'nin ifadesine
göre Ukbe'nin, "Benim çocuklara kim kefil olacak" sözüne
Rasulullah'ın "ateş" diye cevap vermesi şu iki manaya da gelebilir:
1. Kimse kefil
olmayacak. Onlar zayi olup gidecekler.
2. Sen kendini bekleyen
ateşi düşün, onları düşünme çünkü yüce Allah;
"Yeryüzünde hiçbir
canlı yoktur ki rızkı Allah'a ait olmasın...”[Hud 6] buyurarak herkesin
rızkına kefil olduğunu bildirmiştir. Binâenaleyh sen onları düşünme de kendini
bekleyen cehennem ateşini düşün. Uygun olan da bu ikinci
manadır.[Aliyyü'l-kâri, Mirkatü'l-mefâtih, IV, 351.]