بَاب
النَّهْيِ
عَنْ قَتْلِ
مَنْ
اعْتَصَمَ
بِالسُّجُودِ
Secdeye Sığınan Bir
Kimseyi Öldürmek Yasaktır
حَدَّثَنَا
هَنَّادُ
بْنُ
السَّرِيِّ
حَدَّثَنَا
أَبُو
مُعَاوِيَةَ
عَنْ
إِسْمَعِيلَ
عَنْ قَيْسٍ
عَنْ جَرِيرِ
بْنِ عَبْدِ اللَّهِ
قَالَ بَعَثَ
رَسُولُ اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
سَرِيَّةً
إِلَى
خَثْعَمٍ
فَاعْتَصَمَ نَاسٌ
مِنْهُمْ
بِالسُّجُودِ
فَأَسْرَعَ فِيهِمْ
الْقَتْلَ
قَالَ
فَبَلَغَ
ذَلِكَ النَّبِيَّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
فَأَمَرَ
لَهُمْ
بِنِصْفِ
الْعَقْلِ
وَقَالَ
أَنَا بَرِيءٌ
مِنْ كُلِّ
مُسْلِمٍ
يُقِيمُ
بَيْنَ أَظْهُرِ
الْمُشْرِكِينَ
قَالُوا يَا
رَسُولَ
اللَّهِ لِمَ
قَالَ لَا
تَرَاءَى
نَارَاهُمَا
قَالَ
أَبُو دَاوُد
رَوَاهُ
هُشَيْمٌ
وَمَعْمَرٌ
وَخَالِدٌ
الْوَاسِطِيُّ
وَجَمَاعَةٌ
لَمْ
يَذْكُرُوا
جَرِيرًا
Cerir b. Abdillah'dan
demiştir ki: Rasûlullah (s.a.v.) Has'am kabilesine (baskın yapmak üzere) bir
seriyye gönderdi. O kabileden bazı kimseler (müslümanların saldırısından
kurtulmak için) secde ederek korunma yoluna başvurdular. Bu (durum) onları
öldürmeyi (daha da) hızlandırdı. (Cerir b. Abdillah rivayetine devam ederek)
dedi ki: Durum Nebi (s.a.v.)'e ulaşınca onlar için yarım diyet (ödenmesini)
emretti ve; "Ben müşrikler arasında ikamet eden her müslümana uzağım"
buyurdu. Neden ya Rasülallah?" diye sordular.
(Müslümanlarla
müşriklerin) "Ateşleri birbirini görmesin", diye cevap verdi.
Ebu Dâvûd der ki: Bu
hadisi Ma'mer ile birlikte Hükeym, Halid el-Vasıtî ve bir topluluk da rivayet
ettiler fakat Cerir'den bahsetmediler.
Diğer tahric: Tirmizi,
siyer; Nesai, kasâme
İzah:
Müslümanların Has'am
kabilesine yaptıkları bu baskın sırasında Has'am kabilesi içerisinde bazı
müslümanlar da bulunuyordu.
Bunlar o zaman henüz
müşriklikten kurtulamayan Has'am kabilesi içerisinde hayatlarını
sürdürmekteydiler.
Müslümanlar Has'am
kabilesi üzerine ani bir baskın yapınca o kabile arasında yaşamakta olan
müslümanlar, bu saldırıdan canlarını kurtarabilmek için hemen secdeye
kapandılar. Bu hareketleriyle kendilerinin de müslüman olduklarını müslümanlara
isbat etmek ve dolayısıyla canlarını kurtarmak istiyorlardı. Fakat müslümanlar
onların bu hareketine hiç iltifat etmeden hepsini kılıçtan geçirdiler.
Hz. Nebi, bu hadiseyi
öğrenince bu çarpışmada öldürülen müslümanlann varislerine yarım diyet
ödenmesini emretti.
Hz. Nebiin onlar için
tam diyet değil de yarım diyet ödetmesinin sebebi ulemâ arasında ihtilaf
konusu olmuştur. îbn Kayyım el-Cevzi'ye göre bu sebebi açıklama yolunda ileri
sürülen en güzel fikir şudur: "Çünkü Hz. Nebi, müslümanlarm diyar-ı küfür
ülkesinde yaşamaya devam etmişler ve bu tutumlarıyla da kendilerinin
Öldürülmelerine bir nevi yardımcı olmuşlar ve dolayısıyla bir başkasıyla
yardımlaşarak kendisini öldüren bir kimsenin durumuna düşmüşlerdir."[İbn
Kayyim el-Cevzî Avnü'l-mabûd, VII, 304.]
Nasıl ki başkalarıyla
anlaşarak canına kıyan kimse için sadece yarım diyet takdir edilirse bu
kimselere de aynı şekilde yarım diyet takdir edilmiştir.
Müslüman mücâhidlerin,
secde ederken görmelerine rağmen gene de onları öldürmelerinin sebebi ise,
secde etmenin sadece müslümanlara a bir fiil olmadığındandır. Bilindiği gibi
kafirler de büyüklerinin ve ta'zim v rini arzetmek veya selamlamak istedikleri
kişilerin önünde secdeye kapanırlar. Bu sebeple müslüman mücahidler onların
secdeye varmış olmalarına hiç iltifat etmeden onları kılıçtan geçirdiler.
Metinde geçen, Ben
müşrikler arasında ikamet eden her mü si umandan uzağını", cümlesi;
"Müşrikler arasında ikamet eden müslümanlara yardımcı olamam",
anlamına gelebildiği gibi "Artık bu hadiseden sonra katledilenlere diyet
ödetmem," anlamına da gelebilir.[Sünen-i Nesâî, VIII, 36.]
"Müşriklerle
müslümanlarm ateşleri birbirini görmesin!" anlamındaki cümle ise
birbirine komşu olan iki ev halkında, "Şu iki ev birbirine bakıyor"
denilmesi kabilinden mecazi bir anlam taşımaktadır. "Bir müs-lümanla bir
müşriğin evi birinin yaktığı ateşi diğerinin görebileceği şekilde yakın
olmamalıdır." anlamında kullanılmıştır ki, müslümanlarm müşrik diyarından
müslüman ülkelerine göç etmelerinin lüzumunu ifade etmek için söylenmiştir.