DEVAM: 92. Harpte Hile
Yapmak
حَدَّثَنَا
مُحَمَّدُ
بْنُ
عُبَيْدٍ
حَدَّثَنَا
ابْنُ ثَوْرٍ
عَنْ
مَعْمَرٍ
عَنْ الزُّهْرِيِّ
عَنْ عَبْدِ
الرَّحْمَنِ
بْنِ كَعْبِ
بْنِ مَالِكٍ
عَنْ أَبِيهِ
أَنَّ النَّبِيَّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
كَانَ إِذَا
أَرَادَ
غَزْوَةً
وَرَّى
غَيْرَهَا وَكَانَ
يَقُولُ
الْحَرْبُ
خَدْعَةٌ
قَالَ
أَبُو دَاوُد
لَمْ يَجِئْ
بِهِ إِلَّا
مَعْمَرٌ
يُرِيدُ
قَوْلَهُ
الْحَرْبُ خَدْعَةٌ
بِهَذَا
الْإِسْنَادِ
إِنَّمَا يُرْوَى
مِنْ حَدِيثِ عَمْرِو
بْنِ
دِينَارٍ
عَنْ جَابِرٍ
وَمِنْ
حَدِيثِ
مَعْمَرٍ
عَنْ
هَمَّامِ
بْنِ مُنَبِّهٍ
عَنْ أَبِي
هُرَيْرَةَ
Ka'b b. Malik'ten
rivayet olunduğuna göre; Nebi (s.a.v.) bir savaş(a çıkmay)ı istediği zaman
başka bir savaş'a çıkıyormuş gibi görünür ve; "Harp hud'a dır"
buyururmuş.
Ebû Dâvûd der ki:
"Harp hud'a dır” hadisini bu isnadla sadece Ma'mer rivayet etmiştir. Amr
b. Dinar'ın hadisi de sadece Cabir'den rivayet edilmiştir ve bir de bu hadisi
Ma'mer, Hemmam b. Münebbih'den, o da Ebu Hureyre'den rivayet etmiştir.
İzah:
Buhari, cihâd; Meğâzi;
Müslim, tevbe; Dârimi, siyer; Ahmed III, 456,457; IV 387.
"Verra"
kelimesi insanın esas maksadını gizleyip, onu bir başka şekilde açıklaması
manasına gelir.
İbn-i Melek bu kelimeyi
şöyle açıklıyor: "Başka bir maksadı izhar ederek asıl maksadı
gizlemektir."
Rasûl-i zişân
efendimiz, bir savaşa çıkacağı zaman gideceği yeri açıklamadığı gibi, önce
asıl gitmek istediği yere doğru yola çıkmaz bilakis askerlerine başka bir hedef
göstererek, başka bir istikamete gidiyormuş hissini verirdi. Şehirden hayli
uzaklaştıktan sonra asıl maksadını ve nereye gitmek istediklerini askerlerine
açıklardı. Bu şekilde hareket etmekle hem düşmanı gafil bir şekilde avlama
imkanı bulurdu, hemde düşman hesabına çalışan casusların doğru haber almasını
önlemiş olurdu. Yalan söylemek ve hile yapmak kesinlikle haram olmakla beraber,
harpte caiz kılınmıştır. Taberi, harpte düşmana yalan söylemenin ancak ta'rız
yoluyla caiz olduğunu, sarih kelimelerle "hakiki yalan" söylemenin
caiz olmadığını söylemişse de, tmam-ı Nevevi hakiki yalan söylemenin de mubah
olduğunu fakat bu yalanı tariz yoluyla söylemenin daha efdal olduğunu ifade
etmiştir.