بَاب
فِي صَوْمِ
شَوَّالٍ
Şevval Ayının Orucu
حَدَّثَنَا
مُحَمَّدُ
بْنُ
عُثْمَانَ
الْعِجْلِيُّ
حَدَّثَنَا
عُبَيْدُ
اللَّهِ يَعْنِي
ابْنَ مُوسَى
عَنْ
هَارُونَ
بْنِ سَلْمَانَ
عَنْ
عُبَيْدِ اللَّهِ
بْنِ
مُسْلِمٍ
الْقُرَشِيِّ
عَنْ أَبِيهِ
قَالَ
سَأَلْتُ
أَوْ سُئِلَ
النَّبِيُّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
عَنْ صِيَامِ
الدَّهْرِ
فَقَالَ
إِنَّ لِأَهْلِكَ
عَلَيْكَ
حَقًّا صُمْ
رَمَضَانَ
وَالَّذِي
يَلِيهِ
وَكُلَّ
أَرْبِعَاءَ
وَخَمِيسٍ
فَإِذَا أَنْتَ
قَدْ صُمْتَ
الدَّهْرَ
قَالَ أَبُو
دَاوُد
وَافَقَهُ
زَيْدٌ
الْعُكْلِيُّ
وَخَالَفَهُ
أَبُو
نُعَيْمٍ
قَالَ
مُسْلِمُ
بْنُ عُبَيْدِ
اللَّهِ
Ubeydullah b. Müslim
el-Kuraşî, babasının şöyle dediğini rivayet etmiştir: Rasûlullah (s.a.v.)'e tüm
seneyi oruçlu geçirmeyi sordum -veya soruldu- da; "Şüphesiz senin üzerinde
ailenin hakkı vardır. Ramazanı ve peşinden geleni bir de her çarşamba ve
perşembeyi tut, işte o zaman sen bütün sene oruç tutmuş (gibi) olursun"
buyurdu.
İzah:
Tirmizî, savm; Nesaî,
siyam
Ubeydullah b. Müslim
el-Kuraşî: Müslim b. Ubeydullah'dır. Sahâbidir Kûfe'de ikâmet etmiştir Hz.
Peygamber'den bu hadisi rivayet etmiştir.
Ebû Dâvud dedi ki:
''Ona (Muhammed b. Osman'a) Zeyd el-Akelî muvafakat, Ebu Nuaym ise muhalefet
etmiştir. Ebu Nuaym "(Ravi) Müslim b. Ubeydullahtır. demiştir."
Bu hadis-i şerifi tüm
seneyi oruçlu geçirmenin mekruh olduğunu söyleyenlerin delilleri arasındadır.
Peygamber (s.a.v.) kendisine yıl orucunu soran kişiye cevaben, "şüphesiz
senin üzerinde ailenin hakkı vardır" cevabını vermiştir. Bu söz, ibarede
yer almayan bir cümlenin illetidir. Mana "Senin tüm seneyi oruçlu geçirmen
caiz değildir. Çünkü üzerinde ailenin hakkı vardır" şeklinde olmuş olur.
Bu ifâdeden anlaşıldığı
üzere senenin tamamını oruçla geçirmenin caiz olmamasındaki hikmet, orucun
kişiyi zayıflatması ve bu yüzden ailesine karşı olan vazifelerini yapmasına
engel olmasıdır.
Hz. Peygamber,
kendisine soru soran zata "tüm sene orucunu" men'-ettikten sonra tüm
seneyi oruçla geçirmiş gibi sevab almanın yolunu göstermiştir. O da ramazanı
müteakib günlerin orucu ile her çarşamba ve perşembe günlerinin oruçlarıdır.
Ramazanı müteakib
günlerin orucundan maksat, Şevvalde tutulan altı gün oruç olsa gerektir. Eğer
öyle ise, ameller on katı ile mükafatlandırılacağına göre ramazan orucu ile bu
altı günün orucu tüm seneyi oruçla geçirmiş gibi sevap almaya sebeptir.
Çarşamba ve perşembe günü tutulan oruçlar da daha çok sevaba vesile olur. Her
hafta çarşamba ve perşembe günleri oruç tutulduğunda ayda sekiz gün oruç
tutulmuş olur.
"Cümlesindeki
fiilin, fail olan gizli zamirinin ramazana, mefûl olan bariz zamirinde Şabana
gitmesi mümkündür. Bu durumda mana, Ramazanın takib ettiği ay" olmuş olur
ki, o da Şaban'dır. Bu görüşü benimseyenlere göre, Şaban ayının orucu teşvik edilmektedir.
Bu durumda hadisin
"şaban ayının orucu" başlığı altına konulması isabetli olmuş olur.