بَاب
فِي
الصَّائِمِ
يَحْتَلِمُ
نَهَارًا فِي
شَهْرِ
رَمَضَانَ
30. Ramazanda Gündüz
İhtilam Olan Oruçlu
حَدَّثَنَا
مُحَمَّدُ
بْنُ كَثِيرٍ
أَخْبَرَنَا
سُفْيَانُ
عَنْ زَيْدِ
بْنِ أَسْلَمَ
عَنْ رَجُلٍ
مِنْ
أَصْحَابِهِ
عَنْ رَجُلٍ
مِنْ
أَصْحَابِ
النَّبِيِّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
قَالَ قَالَ
رَسُولُ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
لَا يُفْطِرُ
مَنْ قَاءَ
وَلَا مَنْ
احْتَلَمَ
وَلَا مَنْ
احْتَجَمَ
Nebi (s.a.v.)'in
ashabından birisi, "Rasûlullah şöyle buyurdu' 'demiştir: "(Kasıtlı
olmadan) kusanın, ihtilâm-olanın ve kan aldıranın orucu bozulmaz."
İzah:
Tirmîzî, savm; Beyhâkî,
es-Sünenü'l-kübrâ, IV, 264; Dârekutnî, Sünen, II, 183.
Hadîsin senedinde
sahâbînin ve hadîsi ondan işiten tâbiînin
isimleri zikredilmemiştir.
Adı anılmayan sahâbînin Ebû Saîd el-Hudrî, tabiînin de Atâ
b. Yesâr olduğu Tirmizî'deki rivayetten anlaşılmaktadır.
Münzîri, bu hadîsin hem
bu hem de başka senedle yapılan rivayetinin sabit olmadığını söyler.
Tirmizî de bu konudaki
hadîsi, Ebû Saîd el-Hudrî'den şu manâya gelecek şekilde rivayet ettikten sonra,
bunun mahfuz olmadığını söyler.
Rasûlullah (s.a.v.);
"Üç şey oruçlunun orucunu bozmaz: Kusmak, kan aldırmak ve ihtilâm
olmak."
Dârekutnî'nin rivayeti
de Tirmizî'ninki gibidir.
Tirmizî şunları da
kaydeder:
"Abdullah b. Zeyd,
Abdülaziz b. Muhammed ve daha başkaları, bu hadîsi Zeyd b. Eslem'den mürsel
olarak rivayet etmişler. Ebû Saîd el-Hudrî'yi anmamışlardır. Abdurrahman b.
Zeyd b. Eşlem hadîs rivayetinde zayıf sayılır."
Beyhâkî de Abdurrahman
b. Zeyd'in kuvvetli olmadığını söyledikten sonra, doğrusunun Süfyân es-Sevrî ve
başkalarının Zeyd b. Eslem'den onun bir arkadaşından, onun da ashabdan
birisinden yaptığı rivayet olduğunu söyler. Bu rivayet, Ebû Davud'un
rivayetidir.
Hadîste kusma, kan
aldırma, ve ihtilâm olmanın orucu bozmadığı ifâde edilmektedir. Hattâbî;
"Eğer bu hadîs sabit ise, kusmadan maksad, kasdi olmayan kusmadır. Fakat
hadîsin isnadında bilinmeyen bir adam var. Bu hadîsi Abdurrahman b. Zeyd b.
Eşlem babası kanalıyla Atâ b. Yesâr'dan o da Ebû Saîd el-Hudrî vasıtasıyla
Rasûlullah'dan rivayet etmiştir. Fakat, hadîsciler Abdurrahman'ın zayıf
olduğunu söylerler," der.
Kasdî kusmanın orucu
bozup bozmayacağına dâir geniş açıklama ileride gelecektir. Kan aldırmanın
hükmü ise, daha önce geçmiştir.
Bu bab başlığı, ihtilâm
olmanın orucu bozmayacağına tahsis edilmiştir, thtilâm uykuda ve şahsın kendi
arzusu ile vuku' bulmadığı için, orucu bozmaz. Ancak guslü gerektirir.