DEVAM: 13-14. Elbette
(Sözüyle Yapılan Boşama) Hakkında
حَدَّثَنَا
سُلَيْمَانُ
بْنُ دَاوُدَ
الْعَتَكِيُّ
حَدَّثَنَا
جَرِيرُ بْنُ
حَازِمٍ عَنْ
الزُّبَيْرِ
بْنِ سَعِيدٍ
عَنْ عَبْدِ
اللَّهِ بْنِ
عَلِيِّ بْنِ
يَزِيدَ بْنِ
رُكَانَةَ
عَنْ أَبِيهِ
عَنْ جَدِّهِ
أَنَّهُ
طَلَّقَ
امْرَأَتَهُ
الْبَتَّةَ
فَأَتَى
رَسُولُ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
فَقَالَ مَا
أَرَدْتَ
قَالَ
وَاحِدَةً
قَالَ
آللَّهِ
قَالَ
آللَّهِ
قَالَ هُوَ عَلَى
مَا أَرَدْتَ
قَالَ
أَبُو دَاوُد
وَهَذَا
أَصَحُّ مِنْ
حَدِيثِ
ابْنِ
جُرَيْجٍ
أَنَّ رُكَانَةَ
طَلَّقَ
امْرَأَتَهُ
ثَلَاثًا
لِأَنَّهُمْ
أَهْلُ
بَيْتِهِ
وَهُمْ
أَعْلَمُ بِهِ
وَحَدِيثُ
ابْنِ
جُرَيْجٍ
رَوَاهُ عَنْ بَعْضِ
بَنِي أَبِي
رَافِعٍ عَنْ
عِكْرِمَةَ
عَنْ ابْنِ
عَبَّاسٍ
Abdullah b. Ali b. Yezid
b. Rükâne'nin büyük dedesi (Rükâne)'den rivayet ettiğine göre, Rükâne hanımını
kesin bir şekilde boşadıktan sonra Rasûlullah (s.a.v.)'e gelmiş. Bunun üzerine
(Rasûl-i Ekrem de ona); "(Bu sözünle) Neyi kasdettin" demiş. (O da); Bir
(talak) diye cevap vermiş. (Hz. Nebi de); "Allah'a yemin olsun mu? demiş.
O da; Allah'a yemin olsun, karşılığını vermiş. (Rasûl-i Ekrem de) "O
(talak) senin niyyetine göre" (vaki olur) buyurmuş.
Ebû Dâvûd dedi ki: Bu
hadis (Ebu) Rükâne'nin hanımını üç (talakla) boşadığını ifâde eden [bk. 2196
no'lu hadis.] îbn Cüreyc hadisinden daha sağlamdır. Çünkü (bu hadisi Rükâne'den
nakleden) râviler (Rükâne'nin kendi) ev halkındandırlar ve bu olayı
başkalarından daha iyi bilirler. İbn Cüreyc ise, bunu Ebu Râfi'in oğullarından
biri vasıtasıyla İkrime'den (O’da) İbn Abbas'tan rivayet etmiştir.
Diğer tahric: Tirmizî,
talak; ibn Mâce, talak
İzah:
Bu hadis-i şerifle 2206
numaralı Nâfi b. Uceyr hadisi, yine aynı mevzuyla ilgili olan 2196 numaralı İbn
Cüreyc hadisinden daha sağlamdırlar. Bilindiği gibi bu hadis-i şerifle 2206
numaralı Nâfi b. Uceyr hadisinde Hz. Rükâne'nin hanımım elbette sözünü
kullanarak bir defa boşadığı ifade edilirken 2196 numaralı İbn Cüreyc hadisinde
Ebu Rükâne'nin hanımını üç talakla boşadığı ifade edilmektedir. Musannif Ebü
Davud'a göre mevzumuzu teşkil eden hadis-i şerifle 2206 numaralı hadis,
râvileri Hz. Rükâne'nin torunları olduğu için râvileri arasında "Ebu
Râfi'in oğullarından biri" diye bahsedilen kimliği meçhul bir ravi bulunan
2196 numaralı İbn Cüreyc hadisinden daha sahihtir. Ancak Musannif Ebû Davud'un
bu hadisin 2196 numaralı hadisinden daha sağlam olduğunu söylemesi, onun bu
hadisin sahih olduğuna inandığı mânâsına gelmez. Bu söz mevzumuzu teşkil eden
bu zayıf hadisin 2196 numaralı hadis kadar zayıf olmadığını ifade eder.
Bu hadisi Hâkim de
rivayet etmiş ve bu hadisi destekleyen mutâbi' bir hadis bulunduğunu ve bu
hadisin ayrıca Beyhakî ve Dârekutnî tarafından da tahrîc edildiğini ifâde
etmiştir.[Hakîm, el-Müstedrek, II, 199.] Hafız İbn Hacer de bu hadisle ilgili
görüşlerini şöyle dile getirmiştir:
"Bu hadisin, Hz.
Rükâne'nin Rasûl-i Ekrem'e kadar ulaştırdığı müs-ned bir hadis mi, yoksa Hz.
Rükâne'nin rivayet ettiği mürsel bir hadis mi olduğu mevzuunda ulema arasında
ihtilâf vardır. Ebû Dâvud ile İbn Hıbbân ve Hâkim bu hadisin muzdarîb olduğunu
söylüyor, İbn Abdilberr de et-Temhid isimli eserinde hadis ulemasının bu hadisi
zayıf saydıklarını ifade ediyor. el-Münzirî de bu hadisin senedinde hadis
ulemasından pek çoğunun zayıf kabul ettiği ez-Zübeyr b. Said'in bulunduğuna
dikkatleri çekerek hadisin zayıf olduğunu imâ etmek
istiyor"[Tekmiletu'l-Menhel, IV, 157.]