بَاب
فِي
الْمَبْتُوتَةِ
تَخْرُجُ
بِالنَّهَارِ
39-41. Üç Talakla
Boşanmış Olan Bir Kadın İddet Beklerken Gündüzün Dışarı Çıkabilir
حَدَّثَنَا
أَحْمَدُ
بْنُ
حَنْبَلٍ
حَدَّثَنَا
يَحْيَى بْنُ
سَعِيدٍ عَنْ
ابْنِ جُرَيْجٍ
قَالَ
أَخْبَرَنِي
أَبُو الزُّبَيْرِ
عَنْ جَابِرٍ
قَالَ
طُلِّقَتْ
خَالَتِي
ثَلَاثًا
فَخَرَجَتْ
تَجُدُّ نَخْلًا
لَهَا
فَلَقِيَهَا
رَجُلٌ
فَنَهَاهَا
فَأَتَتْ
النَّبِيَّ
صَلَّى
اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
فَذَكَرَتْ
ذَلِكَ لَهُ
فَقَالَ
لَهَا
اخْرُجِي
فَجُدِّي
نَخْلَكِ
لَعَلَّكِ
أَنْ تَصَدَّقِي
مِنْهُ أَوْ
تَفْعَلِي
خَيْرًا
Câbir (r.a.)'den;
demiştir ki: Teyzem üç talâkla boşanmıştı. Birgün kendisine âit bir hurma
ağacının hurmalarını kesmek için evinden dışarı çıkmıştı. Karşısına çıkan bir
adam onu (evinden dışarı çıkmaktan) nehyetti. Bunun üzerine teyzem Nebi
(s,a.)'e gelip durumu anlattı. Rasûl-i Ekrem de ona; "Çık, hurma ağacının
hurmalarını kes, belki onlardan sadaka verir, yahut da bir hayır işlersin"
buyurdu.
İzah:
İbn Mâce, talâk; Nesâî,
talâk; Müslim, reda, talâk; Dârimî, talâk; Ahmed b. Hanbel, 111, 321.
Metinde geçen
"Belki sadaka verirsin" cümlesindeki sadaka kelimesi farz olan zekât
manasında, "hayır işlersin" cümlesindeki "hayır" da hediye
ve borç vermek ve bağışta bulunmak gibi nafile olarak yapılan hayırlı işler
anlamında kullanılmıştır. Binâenaleyh sadaka vermek de bir hayır olduğuna
göre, sadaka kelimesiyle birlikte hayır kelimesinin zikredilmesine ne lüzum
vardı diye düşünmek doğru değildir.
Hattâbî'nin beyânına
göre, hurmalar genellikle gündüz toplandığı için Ebû Dâvud bu hadîste hurma
toplamaya gittiğinden ve kocasından üç talâkla boşandığından bahsedilen
kadının, hurma toplamak için gündüzün dışarı çıktığını kabul ederek bu hadîsi,
"üç talâkla boşanmış olan bir kadın iddet beklerken gündüz dışarı
çıkabilir" başlığı altında rivayet etmiş ve bu hadîsin kocasından üç
talâkla boşanan bir kadının gündüzün evinden dışarı çıkmasının caiz olduğuna
delâlet ettiğini ifâde etmiştir. Yine Hattâbî'nin beyânına göre kocasından üç
talâkla boşanan bir kadın hakkındaki hüküm böyle ise de, ric'î talâkla boşanan
bir kadın iddet süresi içinde geceleyin veya gündüzün asla evinden dışarı
çıkamaz. İmâm Ebû Hanife'ye göre üç talâkla boşanmış olan bir kadın da iddet
süresi içerisinde geceleyin evinden dışarı çıkamadığı gibi gündüzün de evinden
dışarı çıkamaz. İmâm Şafiî'ye göre ise, geceleyin dışarı çıkamaz, fakat gündüzün
çıkabilir.