DEVAM: 12. Bir Nikah
Altında Toplanması Caiz Olmayan Kadınlar
حَدَّثَنَا
أَحْمَدُ
بْنُ
حَنْبَلٍ
حَدَّثَنَا
يَعْقُوبُ
بْنُ
إِبْرَاهِيمَ
بْنِ سَعْدٍ
حَدَّثَنِي
أَبِي عَنْ
الْوَلِيدِ بْنِ
كَثِيرٍ
حَدَّثَنِي
مُحَمَّدُ
بْنُ عَمْرِو
بْنِ حَلْحَلَةَ
الدِّيْلِيُّ
أَنَّ ابْنَ
شِهَابٍ
حَدَّثَهُ
أَنَّ
عَلِيَّ بْنَ
الْحُسَيْنِ
حَدَّثَهُ
أَنَّهُمْ
حِينَ
قَدِمُوا
الْمَدِينَةَ
مِنْ عِنْدِ
يَزِيدَ بْنِ
مُعَاوِيَةَ
مَقْتَلَ
الْحُسَيْنِ
بْنِ عَلِيٍّ
رَضِيَ
اللَّهُ
عَنْهُمَا
لَقِيَهُ الْمِسْوَرُ
بْنُ مَخْرَمَةَ
فَقَالَ لَهُ
هَلْ لَكَ
إِلَيَّ مِنْ
حَاجَةٍ
تَأْمُرُنِي
بِهَا قَالَ
فَقُلْتُ
لَهُ لَا
قَالَ هَلْ
أَنْتَ
مُعْطِيَّ
سَيْفَ
رَسُولِ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
فَإِنِّي
أَخَافُ أَنْ يَغْلِبَكَ
الْقَوْمُ
عَلَيْهِ
وَايْمُ اللَّهِ
لَئِنْ أَعْطَيْتَنِيهِ
لَا يُخْلَصُ
إِلَيْهِ أَبَدًا
حَتَّى
يُبْلَغَ
إِلَى
نَفْسِي إِنَّ
عَلِيَّ بْنَ
أَبِي
طَالِبٍ
رَضِيَ اللَّهُ
عَنْهُ
خَطَبَ
بِنْتَ أَبِي
جَهْلٍ عَلَى
فَاطِمَةَ
رَضِيَ
اللَّهُ
عَنْهَا فَسَمِعْتُ
رَسُولَ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
وَهُوَ
يَخْطُبُ
النَّاسَ فِي
ذَلِكَ عَلَى
مِنْبَرِهِ
هَذَا
وَأَنَا
يَوْمَئِذٍ مُحْتَلِمٌ
فَقَالَ
إِنَّ
فَاطِمَةَ
مِنِّي
وَأَنَا
أَتَخَوَّفُ
أَنْ
تُفْتَنَ فِي
دِينِهَا
قَالَ ثُمَّ
ذَكَرَ
صِهْرًا لَهُ
مِنْ بَنِي
عَبْدِ
شَمْسٍ
فَأَثْنَى
عَلَيْهِ فِي
مُصَاهَرَتِهِ
إِيَّاهُ
فَأَحْسَنَ
قَالَ حَدَّثَنِي
فَصَدَقَنِي
وَوَعَدَنِي
فَوَفَّى لِي
وَإِنِّي
لَسْتُ
أُحَرِّمُ
حَلَالًا وَلَا
أُحِلُّ
حَرَامًا
وَلَكِنْ
وَاللَّهِ لَا
تَجْتَمِعُ
بِنْتُ
رَسُولِ
اللَّهِ وَبِنْتُ
عَدُوِّ
اللَّهِ
مَكَانًا
وَاحِدًا
أَبَدًا
Ali b. el-Huseyn'in
haber verdiğine göre kendileri Yezid b. Muâviye'nin yanından yani el-Huseyn b.
Ali (r.a.)'in şehîd edildiği yerden Medine'ye geldikleri vakit O'na Misver b.
Mahreme tesadüf etmiş ve: Bana emredecek bir hacetin var mı? demiş (Ali) dedi
ki; ben de O'na:
Hayır, diye cevap
verdim. O ise: Bana Resulullah (s.a.v.)'ın kılıcını verir misin? Çünkü ben bu
kavmin onu almak için sana galebe çalacaklarından korkarım. Eğer onu bana
verirsen (onu almak isteyen kimse) beni çiğnemedikçe ona erişemez. Ali b. Ebî
Tâlib (r.a.) Fatıma (r.anhâ)'nın üstüne (evlenmek maksadıyla) Ebü Cehl'in
kızına dünürlük yapmıştı. Bunun üzerine Resûlullah (s.a.v.)'i bu konuda işte şu
minberi üzerinde halk'a hitab ederken işittim. Bense o gün buluğa ermiş
(denecek bir kıvamda) idim. (O günkü konuşmasında Resûl-i Ekrem);
"Gerçekten Falıma
bendendir ve ben onu (kıskançlık yüzünden) dini hususunda fitneye düşmesinden
korkuyorum" buyurdu, dedi, Misver (sözlerine devam ederek) dedi ki: Sonra
(Resûl-i Ekrem) Abduşşems oğullarından bir damadından bahsederek onun
damatlığını övdü ve çok güzel sena edip;
"Benimle konuştu,
bana doğruyu söyledi, bana va'd ettiği sözünü yerine getirdi. Ben ne helâli
haram kılarım, ne de haramı helâl. Fakat Allah'a yemin olsun ki Resûlullah
(s.a.v.)'in kızıyla Allah'ın düşmanının kızı ebediyyen bir yerde bir araya
gelemez." buyurdu.
İzah:
Buhârî, fedâilü'sahabe;
Müslim, fedailü's-sahâbe; İbn Mâce, nikâh; Ahmed b. Hanbel, IV, 376.
Hz.Ali'nin dünürlük
yaptığı kadın Ebû Cehl'in kızı Cüveyriye'dir. İsminin Cemîle olduğunu
söyleyenler de vardır. Bu kadm aslında iyi bir müslüman olmuştu. Fakat Resül-i
Ekrem kızı Fatıma'nm annesini ve kız kardeşlerini kaybettikten sonra hayatta
yalnız kaldığını bildiği için kadınların yaradılışında bulunan kıskançlık
duygusunun da ilâvesiyle üzüntüsünün son haddine varacağını ve etrafında
derdini dökebileceği bir kimsesi de olmadığı için bunalıma sürükleneceği ve
dolayısıyla dinî yönden büyük bir tehlikeyle karşı karşıya kalacağını
düşünerek kızı Fâtıma hakkında endişeleniyordu. Nihayet bu endişesini bir
hutbesinde dile getirdi. Hz. Misver de bu hutbeyi dinleyenlerden biridir. Hz.
Ali Ebû Cehl'in kızına dünürlük yaparken; "Size helâl plan kadınlardan ikişer,
üçer, dörder alın."[Nisâ 3] âyet-i kerimesinin genel hükmüne sarılmıştı. Fakat
Resûl-i Ekrem'in bunu hoş karşılamadığını anlayınca hemen vazgeçti.
Hz. Misver'in, Hz. Ali
b. Hüseyn'den Hz. Peygamber'in kılıcını isterken Hz. Peygamberin Hz. Fatımayı
müdafaa ederek sözü geçen evlenme teşebbüsünün gerçekleşmesine engel oluşunu hatırlatmaktan
maksadı, Hz. Peygamber'in kızı Fâtima'ya beslediği şefkat gibi kendisinin de
Hz. Ali b. Huseyn'e şefkat beslediğini ifâde etmek, kılıcı ondan sadece kendisini
muhafaza etmek maksadıyla istediğine onu inandırmaktır.
İbn Hacer, Hz. Misver'in
Sıffîn Savaşında Hz. Muâviye safında bulunduğunu nazar-ı itibara alarak onun
Hz. Ali b. Huseyn'e söylediği bu sözleri elindeki kılıcı almak maksadıyla hile
için söylemiş olabilceğinin ihtimali üzerinde durmaktadır. Aslında Misver'in
Hz. Ali'nin Ebû Cehl'in kızına dünürlüğünü hatırlatmasının bir nevi Hz. Ali'ye
hakaret mânâsı da taşıdığını kaydeden İbn Hacer, Hz. Fâtıma'nın öz evlâdı Hz.
Hüseyn'in şehid edilişine ilgisiz kalan Misver'in Hz. Fâtıma'nın torunu Hz. Ali
b. Hüseyn'in elindeki kılıcı korumak için canını feda edeceğinden bahsetmesini
pek mübalağalı bulmakta, bununla beraber Hz. Misver'in Hz. Hüseyn'den çok
uzaklarda Hicaz bölgesinde bulunuşunun bu ilgisizliğe sebeb olabileceği
ihtimaline de yer vermektedir.
Hadiste sözü edilen
Ebu-l'Âs (r.a.) Peygamber (s.a.)'in Zeyneb (r.anhâ) isimli kızı ile evli idi.
Ebu'l-Âs, Zeyneb ile evlenirken onun üzerine ikinci bir kadınla evlenmeyeceğine
söz vermişti. Hz. Peygamber irad buyurduğu hutbede onun bu sadakatim ifade
edip övmüştü. Hadisi açıklayan âlimler şöyle derler: Ali (r.a.)'de Fâtıma
(r.anhâ) ile evlenirken muhtemelen böyle bir şart koşmuştur. Eğer böyle bir
şartı varsa bu şartı unuttuğu için Ebû Cehl'in kızını istemiştir, diye
yorumlarlar. Şayet böyle bir şartı yok ise, Fâtıma (r.anhâ) üzerine evlenmeye
teşebbüs etmesi, kendisinden beklenmediği için ima yollu kınanmıştır.
Peygamber (s.a.) çok ender olarak kişiyi işlediği kusurdan ötürü yüzüne karşı
ayıplardı. Hz. Ali (r.a.)'ı sırf Fâtıma (r.anhâ)'nın rızasını ve gönlünü almak
için alenen ayıplamıştır. Bu olay Mekke Fethinden sonra vuku bulmuştur.
Ebu'l-Âs (r.a.) Nebi
(s.a.)'e Nübüvvet verilmeden önce onun yaşça en büyük kızı Zeyneb (r.anhâ)'nın
üzerine ikinci bir kadınla evlenmeyeceğine söz vermiş ve bu sözüne sadakat
göstermiştir. Bu zat henüz mü'slüman olmadan önce vuku bulan Bedir Savaşında
esir edilmişti. Zeyneb (r.anhâ) evlenirken anası Hatice (r.anhâ) tarafından
kendisine hediye edilmiş olan gerdanhğıın Mekke'den Medine-i Münevvere'ye esir
edilen kocası Ebu'1-Âs'a göndererek gerdanlığın) fidye olarak verip esaretten
kurtarılmasıruistemişti. Resûl-i Ekrem (s.a.) gerdanlığı görünce sahabîlere:
Dilerseniz, Zeyneb'in
esirini Zeyneb için salıverin ve gerdanlığını da Zeynbe'e geri gönderin,
buyurmuş. Sahâbîler de, "hay hay" deyip, Ebu'l-Âs'ı serbest
bırakmışlar ve Zeyneb'in gerdanlığım da iade etmişler. Peygamber (s.a.)
Zeyneb'i Medine'ye göndermeyi Ebu'l-Âs'tan isteyip serbest bırakılması için
şart koşmuş idi. Ebu'l-As verdiği sözü yerine getirmiş ve Mekke'ye varır varmaz
Zeyneb'i Medine-i Münevvere'ye göndermişti. Ebu'l-Âs ikinci kez esir edilmiş,
yine Zeyneb'in, ircası üzerine tekrar serbest bırakıldıktan sonra İslâmiyeti
kabul etmiş ve bunun üzerine Peygambe r(s.a.) Zeyneb'i onun nikâhına iade
buyurmuştu. Bundan sonra Ebu'l-Âs ile Zeyneb'in Ümâme isimli kız çocukları
olmuştur.
Peygamber (s.a.) Ali
(r.a.)'nîn Ebû Cehil'in kızı ile evlenme teşebbüsü konusunda yaptığı konuşma
esnasında Ebu'I-Âs'ın meselesini, Ali için örnek olmak üzere açıklamıştır.
Çünkü Ebu'l-Âs müslüman olmadan önce de müslüman olduktan sonra da Zeyneb'e
daima iyilik etmiş, onu hiç üzmemiştir. Şafiî ulemâsından İmam Nevevî metinde
geçen "ben ne helâli haram, kılarım ne de haramı helâl..." cümlesi
ile ilgili olarak şunları söylemiştir: "Hz. Peygamber "ben ne helâli
haram kılarım, ne de haramı helâl..." buyurmakla Ebû Cehl'in kızının Hz.
Ali'ye aslında helâl olduğunu bildirmiştir. Fakat kendi kızıyla onun bir nikâh
altında toplanmalırmı iki sebepten dolayı yasak etmiştir. Bunlardan biri, bu
nikâhın Hz. Fâtıma'ya eziyet vermesidir. Bu takdirde Hz. Peygamber'in kendisi
de eziyet duyacak ve buna sebeb olan Hz. Ali helak olacaktır. Hz. Peygamber bu
düşünceyle ve Hz. Ali ile Hz. Fâtıma'ya karşı beslediği şefkatten dolayı bu
evlenme teşebbüsüne engel olmuştur. İkinci sebeb ise, kıskançlık dolayısıyla
Hz. Fâtıma'nın fitneye düşeceğinden korkmasıdır. Ulemâdan bazıları
"Peygamber (s.a.)'in maksadı Ebû Cehl'in kızı ile Hz. Fâtıma'nın bir nikâh
altında toplanmalarını yasaklamak değildir. Sadece Allah'ın lütfü ile bunların
bir araya gelemeyeceklerini bildirmiştir" demişlerdir. Allah Teâlâ
Peygamberinin kızı ile Allah düşmanı bir kimsenin kızının birleşmesini Allah
Teâlâ'nın daha önce haram kılmış olması ve Resûl-i Ekrem'in de; "Allah'a
yemi nolsun ki, Resülullah'ın kızıyla Allah'ın düşmanının kızı ebediyyen bir
yerde birleşemez." sözüyle Allah'ın bir yasağım haber vermek istemiş
olması da mümkündür. Bu takdirde Resûlallah'ın kızının adüvvüllah'ın kızıyla
bir nikah altında birleştirilmesi konusu haram olan nikâhlar içerisine girer.[Nevevî,
Şerhu Müslim, XVI, 3.]