DEVAM: 33-34. Yeni
Evlenen Bir Kimsenin Bakire Hanımının Yanında Kalabileceği Müddet
حَدَّثَنَا
عُثْمَانُ
بْنُ أَبِي
شَيْبَةَ
حَدَّثَنَا
هُشَيْمٌ
وَإِسْمَعِيلُ
ابْنُ
عُلَيَّةَ
عَنْ خَالِدٍ
الْحَذَّاءِ
عَنْ أَبِي
قِلَابَةَ
عَنْ أَنَسِ
بْنِ مَالِكٍ
قَالَ إِذَا
تَزَوَّجَ
الْبِكْرَ
عَلَى
الثَّيِّبِ
أَقَامَ
عِنْدَهَا
سَبْعًا
وَإِذَا تَزَوَّجَ
الثَّيِّبَ
أَقَامَ
عِنْدَهَا
ثَلَاثًا
وَلَوْ
قُلْتُ
إِنَّهُ
رَفَعَهُ
لَصَدَقْتُ
وَلَكِنَّهُ
قَالَ
السُّنَّةُ
كَذَلِكَ
Enes b. Malik
(r.a.)'den; demiştir ki: (Bir kimse) Bakireyi dul kadın üzerine alırsa, onun
yanında yedi (gece) kalır. Dulu (bakirenin üzerine) alırsa, onun yanında üç
(gece) kalır. (Ebu Kılâbe dedi ki; Enes) bu hadisi merfu' olarak rivayet etti
desem doğru söylemiş olurum. Fakat o, "sünnet böyledir" dedi.
İzah:
Buhârî, nikâh; Müslim,
ridâ; Tirmizî, nikâh; Ahmed b. Hanbel, II, 176; Beyhakî, es-Sünenü'l-kübrâ,
VII, 302.
Ravi Ebıı Kılâbe,
"Enes bu hadisi merfu' olarak rivâyet etti desem, doğru söylemiş
olurum" sözü ile demek istiyor ki; "Bir hadisi mânâ olarak rivayet
etmek caizdir. Bu bakımdan ben, "Hz. Enes, "sünnet böyledir"
dedi." diye rivayet edeceğim yerde "Hz. Enes; Rasülullah böyle
buyurdu! dedi" şeklinde rivayet etseydim, yine doğru rivayet etmiş
olurdum. Çünkü Sahabenin "Sünnet böyledir, yahut şu iş böyledir."
demesi, "Rasülullah böyle buyurdu" mânâsına gelir. İbn Dakiki'l-îyd'e
göre ise, bu sözün iki manası vardır:
1- Ebu Kılâbe, Hz.
Enes'in bu sözü merfu' olarak rivayet ettiğine, kuvvetle ihtimal vermekle
beraber, kesin bir hüküm vermediği için hatadan kurtulmak gayesiyle, bu
hadisin Hz. Enes'in merfu' olarak rivayet ettiğini söylemekten ıçekinmiş've
aynı mânâya gelen "sünnet böyledir" dedi, şeklinde rivayet etmeyi
daha uygun bulmuştur.
2- Aslında Hz. Enes'in
"sünnet böyledir" demesi, "Rasülullah böyle buyurdu"
mânâsına gelir. Binaenaleyh Ebu Kılâbe'nin bu hadisi Hz. Enes'ten merfu' olarak
nakl etmesi ile "sünnet böyledir" demesi arasında bir fark yoktur.
Fakat "sünnet böyledir" sözü, Hz. Enes'in hataya ihtimali olan, kendi
içtihadını da yansıtmaktadır.
"Hz. Enes,
Rasûlullah'm böyle buyurduğunu nakletti," gibi merfu' olarak rivayet
edilen bir hadisten ise, böyle şahsi içtihadı yansıtan bir mânâ
sezilmediğinden, bu rivayet şeklinde, şahsi kanaatleri Hz. Peygambere isnad
etmiş olmak tehlikesi mevcuttur. Bilindiği gibi bir râvinin hataya ihtimali
olan bir ifâdeyi Rasûl-i Ekrem'e isnâd edip merfu' olarak rivayet etmesi, asla
doğru değildir. Bu bakımdan Hz. Ebu Kılâbe'nin bu cümleyi Hz. Enes'den
"sünnet böyledir" şeklinde rivayet etmesi, son derece isabetlidir.[İbn
Hacer, Fethu'l-Bârî, XI, 227.]