بَاب
الْحَلْقِ
وَالتَّقْصِيرِ
78. Tıraş Olmak Ve
Saçları Kısaltmak
حَدَّثَنَا
الْقَعْنَبِيُّ
عَنْ مَالِكٍ عَنْ
نَافِعٍ عَنْ
عَبْدِ
اللَّهِ بْنِ
عُمَرَ أَنَّ
رَسُولَ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
قَالَ
اللَّهُمَّ ارْحَمْ
الْمُحَلِّقِينَ
قَالُوا يَا
رَسُولَ
اللَّهِ
وَالْمُقَصِّرِينَ
قَالَ اللَّهُمَّ
ارْحَمْ
الْمُحَلِّقِينَ
قَالُوا يَا
رَسُولَ
اللَّهِ
وَالْمُقَصِّرِينَ
قَالَ
وَالْمُقَصِّرِينَ
Abdullah b. Ömer'den
rivayet olunduğuna göre, Resûlullah (s.a.v.): "Ey Allah'ım, traş olanlara
rahmet et" demiş. Ashâb; Ey Allah'ın Resulü, kısaltanlara da (duâ et)
demişler (Resûlullah tekrar); "Ey Allah'ım, traş olanlara rahmet et"
demiş. Onlar da tekrar; Ya Resûlullah, saçlarım kısaltanlara da (dua et), demişler.
Peygamber (s.a.v.)'de; "Saçlarını kısaltanlarada (rahmet et)" demiş.
İzah:
Buhârî, hac; Müslim,
hac; Tirmizî hac 74; İbn Mace'menâsik; Dârimî, menâsik; Muvata, hac; Ahmet b.
Hanbel, I, 216, 353; II, 34, 79, 119, 138, 141, 151; III, 20, 89, IV, 70, 365,
177; V, 381; VI, 393, 402, 403.
Ebû Davud'un
bu hadisinde Resul-i
Ekrem'in iki defa traş
olanlara duâ ettikten sonra üçüncüde saçlarını kısaltanlara duâ ettiği
ifâde edilmektedir. İmam Mâlik'den gelen rivâyetlerin pek çoğu da böyledir.
Ancak İmam Ahmed ile Buhârî'den gelen bazı rivayetlerde Resûl-i Ekrem'in üç
defa traş olanlara duâ ettikten sonra dördüncüde saçlarını kısaltanlara dua
ettiği ifade ediliyor.[Buhârî, hac; el-Fethu'r-rabbânî, XIII, 94.]
Her ne kadar îbn
Abdilberr "Resûlullah sallallahü aleyhi ve sellem bu duayı Hudeybiye'de
yapmıştır" demiş ve Nevevî de, "sahih ve meşhur kavle göre bu dua
Veda Haccındaydı" diyorsa da Kadı İyaz: "Resülul-lah'm aynı duayı iki
yerde yapmış olması ihtimalden uzak değildir" demiştir. Hanefî
ulemâsından Aynî'nin de ifade ettiği gibi, "bu rivayetlerin arasını bulmak
için Kadı Iyaz'ın söylediği daha doğrudur", Hudeybiye'de Resûl-i Ekrem'in
saçlarını tıraş edenlere tekrar dua ettiği halde saçlarını kısaltanlara sadece
bir kere dua etmesinin sebebi ise Hudeybiye yılında Kabe'yi ziyaret maksadıyla
yola çıkan müslümanların maksatlarına erişe-meyince ihramdan çıkmak için tıraş
olmak kendilerine çok ağır gelmişti. Bu sebeple orada hazır bulunan ashâbdan
bazıları Resûl-i Ekrem'e uyarak tıraşa başladıkları halde bazıları biraz ağır
davranarak saçlarını kısaltmakla yetiniyorlardı. Bu durumu gören Peygamber
(s.a.v.) kendisine uymakta daha çok sür'at ve tİzilik gösterdikleri için tıraş
olanlara üç kere dua ettiği halde sadece saçlarını kesmekle yetinen kimselere
bir defa dûa etmiştir.[îbn Mâce, menâsik]
Veda Haccında ise
Resûl-i Ekrem yanında hedy kurbanlığı bulunmayan hacı adaylarına haclarını
umreye çevirmelerini ve umreyi ifâ ettikten sonra hac yapmalarını tavsiye
etmişti. Ashabın bazıları bu tavsiyeyi hemen yerine getirirlerken bazıları
daha önceleri hac mevsiminde umre yapıldığını hiç görmedikleri için bu emre
uymakta biraz yavaş davranmışlar ve umreden sonra ihramdan çıkmak için
saçlarını sadece kısaltmakla yetinmişlerdi. Bunu gören Peygamber (s.a.v.) da
tıraş olanlara tekrar tekrar dua ettiği halde saçlarını kısaltanlara sadece bir
defa duâ etmekle yetindi.[İbn Hacer, el-Fethu'l-Bârî, IV, 311, 312.]