بَاب
الصَّدَقَةِ
عَلَى بَنِي
هَاشِمٍ
29. Haşimoğullarına
Sadaka Vermek
حَدَّثَنَا
مُحَمَّدُ
بْنُ كَثِيرٍ
أَخْبَرَنَا
شُعْبَةُ
عَنْ
الْحَكَمِ
عَنْ ابْنِ
أَبِي
رَافِعٍ عَنْ
أَبِي
رَافِعٍ
أَنَّ النَّبِيَّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
بَعَثَ
رَجُلًا
عَلَى
الصَّدَقَةِ
مِنْ بَنِي
مَخْزُومٍ
فَقَالَ
لِأَبِي
رَافِعٍ
اصْحَبْنِي
فَإِنَّكَ
تُصِيبُ
مِنْهَا قَالَ
حَتَّى آتِيَ
النَّبِيَّ
صَلَّى اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
فَأَسْأَلَهُ
فَأَتَاهُ
فَسَأَلَهُ
فَقَالَ
مَوْلَى الْقَوْمِ
مِنْ أَنْفُسِهِمْ
وَإِنَّا لَا
تَحِلُّ
لَنَا
الصَّدَقَةُ
İbn Ebî Râfi, (babası)
Ebû Râfi'den rivayet ettiğine göre, Nebi (s.a.v.) Mahzûm oğullarından bir adamı
zekât toplamaya gönderdi. O adam Ebu Râfi'e: Bana arkadaş ol ki, ondan pay
alasın, dedi. Ebu Râfi'de: Nebi (s.a.v.)'e gidip sormadıkça (seninle gelmem),
dedi ve Peygamber (s.a.v.)'e gidip sordu. Peygamber (s.a.v.): “Kavmin azatlı
kölesi onların aile fertlerinden sayılır, bize sadaka helâl değildir"
buyurdu.
İzah:
Tirmizî, zekât, Nesaî,
zekât; Ahmed b. Hanbel, VI, 10.
Hâşim, Peygamber
(s.a.v.)'in dedesi Abdulmuttalib'in babasıdır.
Haşimoğulları, Hanefîlere
göre, Abbasoğulları, Ali b. Tâlib
oğulları, Caferoğulları, Akîloğulları ve Hârisoğullarıdır. Böylece Ebû Leheb
oğulları onlardan sayılmamaktadır.
Mâlikîlere göre
Hâşim'in erkek çocukları vasıtasıyle doğan çocuklardır. Buna göre Hâşim'in
kızlarının çocukları onlardan değillerdir.
Şâfitlerle Hanbelîlere
göre ise, Hâşim'in erkek ve kız çocukları vasıtasıyle doğan tüm zürriyetidir.
Peygamber (s.a.v.)'ın
zekât toplamaya gönderdiği adam; Erkam b. Ebî Erkam el-Kureşî'dir. Peygamber
(s.a.v.) Mekke'de Hz. Ömer müslüman oluncaya kadar bu zatın evinde gizlice
ibâdet ve İslâm'a davette bulunmuştu.
Ebû Râfi Peygamber
(s.a.v.)'in azathsıydı. Ona "Kavmin azatlı kölesi, onların aile
fertlerinden sayılır" buyurmakla sadakanın ona da helâl olmadığını kast
etmiştir.
"Bize sadaka helâl
değildir" sözünde Peygamber (s.a.v.), Hâşimoğulla-rının sadaka almalarının
caiz olmadığını ifâde buyurmuştur. Tercih edilen görüşe göre bu hadisteki
sadaka kelimesi, hem zekât gibi farz sadakaya hem de nafile sadakaya şâmildir.