DEVAM: 21. "Buğday'dan
Yarım Sâ' " Diye Rivayet Edenler
حَدَّثَنَا
مُحَمَّدُ
بْنُ
الْمُثَنَّى
حَدَّثَنَا
سَهْلُ بْنُ
يُوسُفَ
قَالَ حُمَيْدٌ
أَخْبَرَنَا
عَنْ
الْحَسَنِ
قَالَ خَطَبَ
ابْنُ
عَبَّاسٍ
رَحِمَهُ
اللَّهُ فِي آخِرِ
رَمَضَانَ
عَلَى
مِنْبَرِ
الْبَصْرَةِ
فَقَالَ
أَخْرِجُوا
صَدَقَةَ
صَوْمِكُمْ
فَكَأَنَّ
النَّاسَ
لَمْ
يَعْلَمُوا
فَقَالَ مَنْ
هَاهُنَا
مِنْ أَهْلِ
الْمَدِينَةِ
قُومُوا
إِلَى
إِخْوَانِكُمْ
فَعَلِّمُوهُمْ
فَإِنَّهُمْ
لَا
يَعْلَمُونَ
فَرَضَ رَسُولُ
اللَّهِ
صَلَّى اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
هَذِهِ
الصَّدَقَةَ
صَاعًا مِنْ
تَمْرٍ أَوْ
شَعِيرٍ أَوْ
نِصْفَ صَاعٍ
مِنْ قَمْحٍ
عَلَى كُلِّ
حُرٍّ أَوْ
مَمْلُوكٍ
ذَكَرٍ أَوْ
أُنْثَى صَغِيرٍ
أَوْ كَبِيرٍ
فَلَمَّا
قَدِمَ
عَلِيٌّ
رَضِيَ
اللَّهُ
عَنْهُ رَأَى
رُخْصَ السِّعْرِ
قَالَ قَدْ
أَوْسَعَ
اللَّهُ
عَلَيْكُمْ
فَلَوْ جَعَلْتُمُوهُ
صَاعًا مِنْ
كُلِّ شَيْءٍ
قَالَ
حُمَيْدٌ
وَكَانَ
الْحَسَنُ
يَرَى صَدَقَةَ
رَمَضَانَ
عَلَى مَنْ
صَامَ
Hasan el-Basrî'den;
demiştir ki: İbn Abbâs bir Ramazanın sonunda Basra minberinden hutbe okudu da;
"Orucunuzun sadakasını veriniz," dedi. Sanki halk daha önce (bunu)
bilmiyordu. Sonra İbn Abbas: "Burada Medine halkından kimler var? Kalkınız
kardeşlerinize (fıtır sadakasını) öğretiniz. Çünkü onlar Resûlullah (s.a.v.)'in
bu sadakayı her hür veya köleye erkek veya kadına, küçük veya büyüğe kuru hurma
veya arpadan bir sâ', buğdaydan da yarım sâ' olarak farz kıldığını
bilmiyorlar" dedi.
Ali, (Basra'ya) gelip de
fiyatların ucuzluğunu görünce: "Allah size (nimetini) bollaştırdı. Artık
fıtır sadakasını her şeyden bir sâ yapsanız" dedi.
Hümeyd dedi ki: Hasan'
el-Basrî fıtır sadakasının sadece oruç tutanlara gerektiği görüşündeydi.
İzah:
Nesâî, zekât
İbn Abbâs (r.a.) Basra
valisiyken okumuş olduğu hutbede fıtır sadakasının kuru hurma veya arpadan bir
sâ', buğdaydan ise yarım sâ' olarak verilmesini Resûlullah (s.a.v.)'ın
emrettiğini söylemiştir.
Hz. Ali de Basra'ya
gittiğinde ordaki bolluk ve ucuzluğu görmüş, buğdaydan da bir sâ' vermenin daha
iyi olduğunu söylemiş ve onları bir sâ' vermeye teşvik etmiştir.
Humeyd'in ifâdesine
göre Hasan el-Basrî fıtır sadakasının sadece oruç tutması farz olanlara
gerektiği görüşündedir. Ona göre ergenlik çağma varmamış olan çocuklar için
fıtır sadakası vâcib değildir, Cumhur ise onun çocuklar içinde gerektiğini
söylemişler. Delilleri konuyla ilgili hadislerdeki "küçüğe ve büyüğe de
farz kıldı" sözüdür.
Nesâî, Ahmed b. Hanbel,
Ali b. el-Medînî ve Ebû Hâtim'e göre Hasan el-Basrî, İbn Abbâs'tan hadis
duymamıştır. Dolayısıyla bu hadis mürseldir.