بَاب
صَدَقَةِ
الرَّقِيقِ
11. Köle Zekâtı
حَدَّثَنَا
مُحَمَّدُ
بْنُ
الْمُثَنَّى
وَمُحَمَّدُ
بْنُ يَحْيَى
بْنِ
فَيَّاضٍ قَالَا
حَدَّثَنَا
عَبْدُ
الْوَهَّابِ
حَدَّثَنَا
عُبَيْدُ
اللَّهِ عَنْ
رَجُلٍ عَنْ مَكْحُولٍ
عَنْ عِرَاكِ
بْنِ مَالِكٍ
عَنْ أَبِي
هُرَيْرَةَ
عَنْ
النَّبِيِّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ وَسَلَّمَ
قَالَ لَيْسَ
فِي
الْخَيْلِ
وَالرَّقِيقِ
زَكَاةٌ
إِلَّا
زَكَاةُ
الْفِطْرِ
فِي
الرَّقِيقِ
Ebû Hureyre (r.a.)'den
rivayet edildiğine göre; Nebi (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: "Kölenin fıtır
sadakası hariç, at ve kölede zekât yoktur."
İzah:
Müslim, zekât;
Dârekutnî Sünen, II, 107, 127; Beyhakî, es-Sünnenii'1-kübrâ, IV, 117.
Bu hadis, at ve kölelerin zekâta tâbi olmadığını
söyleyenlerin delillerinden birisidir. Zekâta tâbi olduğunu söy leyenlere göre
bu hadîsteki "aftan maksat, savaş atıdır. Ebû Zeyd ed-Debûsî,
"el-Esrâr" adlı kitabında şöyle demektedir: "Zeyd b. Sabit, Ebu
Hüreyre'nin rivayet ettiği (1595 no'lu) hadisi duyunca dedi ki:
"Hakikaten
Resûlullah (s.a.v.) böyle buyurmuştur. Bu doğrudur. Fakat bununla Resûlullah
(s.a.v.) gazinin atını kastetmiştir. Böylece müslü-man gazilerin atlarını
zekâttan istisna etmiştir". Ebû Zeyd devamla der ki: "Bu gibi şeyler,
ictihad yoluyla bilinemeyeceğinden dolayı Zeyd'in bu sözünün merfu olduğu -yani
Resûlullah (s.a.v.)'den duyulduğu- sabit olmaktadır."
Ahmed b. Zenceveyh
el-Emvâl adlı eserinde Ali B. Hasan tarikiyle Tavus'un şöyle dediğini rivayet
etmiştir: İbn Abbas'a atın zekâta tâbi olup olmadığını sordum da şöyle dedi:
"Allah yolunda savaşan kişinin atında zekât yoktur."
Ticâret malı olarak
alınıp satılan at ve köleler, âlimlerin ittifakıyle zekâta tâbidir. Yalnız
Zahirîler bu ve bunun gibi hadislerin zahirine göre hükmederek ticâret için
olan at ve kölelerin zekâta tâbi olmadığım söylemişler.
Binek atı ile hizmetçi
kölenin zekâta tabi olmadığı hususunda da ittifak vardır. Diğer at ve köleler
hakkında ihtilâf edilmiştir. İlgili malumat ayrıntılarıyla 1574 no'lu hadisin
açıklamasında verilmiştir.
Bu hadis ayrıca kölenin
fıtır sadakasının verilmesinin vâcib olduğuna delâlet etmektedir. Sadakası
Efendisine vâcibtir. Tafsilatı 1661 no'lu hadiste gelecektir.