DEVAM: 4. (Her
Rekatte) Dört Rükû' Vardır Diyenlerin Delilleri
حَدَّثَنَا
أَحْمَدُ
بْنُ
إِبْرَاهِيمَ
حَدَّثَنَا
رَيْحَانُ
بْنُ سَعِيدٍ
حَدَّثَنَا
عَبَّادُ
بْنُ
مَنْصُورٍ
عَنْ أَيُّوبَ
عَنْ أَبِي
قِلَابَةَ
عَنْ هِلَالِ
بْنِ عَامِرٍ
أَنَّ
قَبِيصَةَ
الْهِلَالِيَّ
حَدَّثَهُ
أَنَّ
الشَّمْسَ كُسِفَتْ
بِمَعْنَى
حَدِيثِ
مُوسَى قَالَ
حَتَّى
بَدَتْ
النُّجُومُ
Kabisa el-Hiiali,
"Şüphesiz güneş tutuldu" (diye başlayıp) Musa (b. İsmail) hadîsinin
manasını rivâyet etti. (Ahmed b. İbrahim bu rivâtette); "Resûluilah
devrinde güneş tutuldu) o kadar ki,
yıldızlar göründü” demiştir.
İzah:
Aslında bu ve bundan
evvelki rivayetler aynı hadistir.Ancak Eyyüb’ten sonraki raviler
değişmiştir.Birincisinde bu silsile sona doğru, Eyyüb, Vüheyb, Musa b. İsmail
ve Ebû Dâvud olduğu halde, üzerinde durduğumuz
rivayette, Eyyub, Abbâd b. Mansûr, Reyhâiı b. Saîd, Ahmed b, İbrahim, ve
Ebû Dâvûd'dan ibarettir. Bu rivayette öncekinden farklı olarak güneş tutulduğu
zaman ortalığın yıldızlar görünecek kadar karardığı bildirilmiştir.
Hâkm, Mustedrek'inde
bundan önceki Vuheyb'in rivayetini zikrettikten sonra, bu hadisin haddizatında
Sahihân'ın şartlarına uyduğımu fakat kitaplarında yer almadığını söylemiştir.
Şimdiye kadar terceme
ettiğimiz hadisler gösteriyor ki küsât namazı muhtelif şekillerde varrid
olmuştur. Özet olarak bunlar:
a. İki rekâttır, diğer
nafileler gibi kılınır.
b. İki rekâttır, ancak
her rekatte iki rükû' vardır.
c. İki rekâttır, ancak
her rekâtte üç rükû vardır.
d. iki rekâttır, ant ak
her rekâtte dört rükû' vardır.
e. İki rekîttir, ancak
her rekâtte beş ri'ku' vardır.
Bu farklı rivâyetler,
kusûf namazının keyfiyetinde fukahânın ihtilâfına sebep olmuştur. Bu babın ilk hadislerinin
şerhinde mezhebleıin bu konudaki goruşleıi verilmiştir. Aynı şeylerin bulada
da tekrarına luzurn görülmemiştir.
Güneş tutulduğu zaman
kılınan küsûi' namazının yanında bir de ay tutulduğunda kılman "husuf
namazı" vardır. Musannif, bu konu için ayrı bir başlık açmamıştır. Onun
için bu namazın kılınışına da burada kısaca temas etmekte fayda görülmüştür.
Şafiî ve Hanbeiîlere
göre, Husuf (ay tutulması) namazı her rekatte iki-şet rükû' olmak üzere iki
tekâttır. Cemaatle kılınır. Delilleri, Şafiî ve Beyhakî'ni Hasan e!~Basrî'den
ibn Abbâs'a izafeten rivayet ettikleri bir haberdir. Bu haber de îbn Abbâs
(r.anhûmâ)'m Basra'da emir iken ay tutulduğunda cemaate iki rekat namaz
kıldırdığı ve her rekatte ikişer defa rüku' yaptığı bildirilmektedir. Ancak
senedindeki İbrahim b. Muhammed yüzünden bu hadisin zayıf olduğu söylenir.
Hanefî ve Mâlikîlere
göre, küsûf namazı iki rekattır ve diğer nafileler gibi rekatları tek
rükü'ludur. Bu namaz münferiden kılınır. Hz. Peygamber zamanında ayın tutulmuş
olması muhakkak olmakla beraber, bu namazla ilgili herhangi bir naklin
yapılmamış olması bu namazın cemaatle kıhnmadığına delildir.
Mâlikîler de ay
açılıncaya veya kayboluncaya kadar namaz tekrarlanır. Bu namaz mendubdur ve
evde kılınır. İster cemaatle ister münferiden bu namazın camide kılınması
mekruhtur.
Ulemânın bu namazla
ilgili ihtilâfları küsûf namazı ile ilgili ihtilâflarından kaynaklanmaktadır.