بَاب
اسْتِئْذَانِ
الْمُحْدِثِ
الْإِمَامَ
228-230. Abdesti
Bozulanın İmamdan İzin İstemesi
حَدَّثَنَا
إِبْرَاهِيمُ
بْنُ
الْحَسَنِ الْمِصِّيصِيُّ
حَدَّثَنَا
حَجَّاجٌ حَدَّثَنَا
ابْنُ
جُرَيْجٍ
أَخْبَرَنِي
هِشَامُ بْنُ
عُرْوَةَ
عَنْ عُرْوَةَ
عَنْ
عَائِشَةَ
قَالَتْ
قَالَ
النَّبِيُّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
إِذَا
أَحْدَثَ
أَحَدُكُمْ
فِي
صَلَاتِهِ
فَلْيَأْخُذْ
بِأَنْفِهِ
ثُمَّ
لِيَنْصَرِفْ
قَالَ
أَبُو دَاوُد
رَوَاهُ
حَمَّادُ
بْنُ سَلَمَةَ
وَأَبُو
أُسَامَةَ
عَنْ هِشَامٍ عَنْ
أَبِيهِ عَنْ
النَّبِيِّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ وَسَلَّمَ
لَمْ
يَذْكُرَا
عَائِشَةَ
رَضِيَ
اللَّهُ
عَنْهَا
Aişe (r.anha)'dan:
demiştir ki: Resûlullah (s.a.v.) şöyle buyurdu: "Birinizin namazda abdesti
bozulursa hemen burnunu tutsun sonra da ayrılsın"
Ebû Dâvûd dediki: Bu
hadisi, Hammad b. Seleme ve Ebu Usame, Hişam'dan; o da babası vasıtasıyla
rivayet etmiştir. Bu raviler (rivayetlerinde) Aişe r.a.'yı anmamışlardır.
Diğer tahric: İbn Mâce,
ikame; Darekutnî, Sünen, I, 158; Beyhakî, es-Siinenü'l-kübrâ, III, 223.
İzah:
Abdesti bozulan kişinin
elini burnuna koyması, burnu kanamış intibaını vermek içindir. Bu yalancılık ya
da gösteriş değil, haya ve nezâketin eseridir. Söylenmesi veya duyulması güzel
olmayan bir Şeyin gizlenmesidir.
Hadis-i şeriften
anladığımıza göre namazda iken abdesti bozulan kimsenin mezkûr İşareti yapması
kâfidir. Ayrıca imamın iznini beklemesine lüzum yoktur, imam Mâlik
Muvatta'ında, "Cuma günü burnu kanayan veya başka bir sebebden dolayı
mutlaka çıkması gereken bir kimsenin imamdan izin istemesine lüzum yoktur” der.
Bilhassa büyük
camilerde cemaatin kalabalık olduğu cuma ve bayram namazlarında çıkmak için
imamdan izin almanın güçlüğü aşikârdır. Üzerinde durduğumuz hadis ise, beş
vakit namazla ilgilidir. Namaz içinde de izin almak mümkün olmayabilir.
Hutbe esnasında aynı
durum başına gelen kimse hakkında tabiûndan bir cemaatin imamdan izin alması
gerektiği görüşünde olduğu rivayet edilmiştir.
Atâ "İmam hutbe
okurken onların izin istediklerini gördüm. Dışarıya çıkmak isteyen eli ile
işaret eder, imam da işaret ile karşılık verirdi. Her ikisi de konuşmazdı"
demiştir.
Münafıklar bazı cuma ve
bayram namazlarından, görünmeden kaçtıkları için müslümanın çıkması gerektiği
zaman izin almasının uygun olduğunu söyleyen âlimler de vardır.
Ebû Davud'un, hadisini
sonuna aldığı talikten bu hadisin mürsel olarak gelen başka rivayetlerinin de
olduğunu anlıyoruz.