بَاب فِي
الرَّجُلِ
يَتَطَوَّعُ
فِي مَكَانِهِ
الَّذِي
صَلَّى فِيهِ
الْمَكْتُوبَةَ
187-188. Farz Namazı
Kıldığı Yerde Nafile Namazı Kılmak
حَدَّثَنَا
مُسَدَّدٌ
حَدَّثَنَا
حَمَّادٌ
وَعَبْدُ
الْوَارِثِ
عَنْ لَيْثٍ
عَنْ
الْحَجَّاجِ
بْنِ عُبَيْدٍ
عَنْ
إِبْرَاهِيمَ
بْنِ
إِسْمَعِيلَ
عَنْ أَبِي
هُرَيْرَةَ
قَالَ قَالَ
رَسُولُ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
أَيَعْجِزُ
أَحَدُكُمْ
قَالَ عَنْ عَبْدِ
الْوَارِثِ
أَنْ
يَتَقَدَّمَ
أَوْ يَتَأَخَّرَ
أَوْ عَنْ
يَمِينِهِ
أَوْ عَنْ
شِمَالِهِ
زَادَ فِي
حَدِيثِ
حَمَّادٍ فِي
الصَّلَاةِ
يَعْنِي فِي
السُّبْحَةِ
Ebû Hureyre (r.a.)'den;
demiştir ki: Resulullah (s.a.v.) şöyle buyurdu: "Biriniz"
- (Müsedded'in)
Hammâd'dan yaptığı rivayetteki ziyâdeye göre -
"namazı (yani
nafile) için"
-Müsedded'in Abdulvâris
rivayetine göre-
"ileriye geriye
veya sağa-sola gitmekten âciz mi? (gitsin)."
Diğer tahric: Ahmed b.
Hanbel, II, 425.
AÇIKLAMA:
Ebû Davud'un hocası
Müsedded b. Müserhed bu hadisi iki ayrı zat (Hammad ve Abdulvaris)'den rivayet
etmiştir. Ancak bu râvilerin rivayetleri arasında bazı farklılıklar vardır. Bu
hadis bu iki rivayetin birleştirilmesinden meydana gelmiştir. Râvilerin her
birinden alınan kısım, tercemede tire arasında gösterilmiştir. Hadis-i şerifin
düzgün tercemesi şöyledir: Hz. Nebi: "Sizden bîri namazda (yani nafile)
için ileriye - geriye veya sağa - sola gitmekten âciz midir?" buyurmuştur.
Bu hadis farz namazı
kılan bir kimsenin bundan sonra nafile kılmak isterse evvelki yerini
değiştirmesinin meşru olduğuna delildir. Yer değiştirme konusunda imam ile
cemaat arasında fark yoktur. Bundan maksat, Bu-hârî ve Beğavî'nin dediği gibi
secde mahallerini çoğaltmaktır. Çünkü secde yerleri kıyamet gününde kişinin
namazına şahitlik edecektir. Ayrıca imamın yerinde durması, sonradan gelenler
için karışıklığa sebep olabilir. Bunlar imamın farz mı yoksa nafile mi
kıldığını bilemezler.
Neylül-Evtâr'da;
"bu sebep farzdan evvel nafile kılındığı takdirde farz için o yerin değiştirilmesini
de gerekli kılar. Ayrıca ayrı ayrı nafilelerde de yerin değiştirilmesi gerekir.
Eğer yer değiştirilmezse aralarının söz ile ayrılması lâzımdır. Çünkü arada
konuşmadan veya çıkmadan bir namazın başka bir namaza birleştirilmesinin
nehyedildiğine dair hadis vardır" denilmektedir.Şevkanî'nin işaret ettiği
hadis ilerde gelecektir.
Bu ifâdelere bakarak
diyebiliriz ki, imamlar farzdan evvelki sünnetleri mihrabın dışında bir yerde
kılmalılar, farzdan sonraki sünnetleri kılmak için de mihrabtan ayrılmalı veya
mihrab genişçe ise, iyice sağa ya da sola çekilerek kılmalıdırlar.