DEVAM: 167-168. İmamın
Arkasındayken (Fatiha'dan Sonra)
"amin" Demek
حَدَّثَنَا
الْقَعْنَبِيُّ
عَنْ مَالِكٍ عَنْ
ابْنِ
شِهَابٍ عَنْ
سَعِيدِ بْنِ
الْمُسَيَّبِ
وَأَبِي
سَلَمَةَ
بْنِ عَبْدِ
الرَّحْمَنِ
أَنَّهُمَا
أَخْبَرَاهُ
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ
أَنَّ
رَسُولَ
اللَّهِ
صَلَّى اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
قَالَ إِذَا
أَمَّنَ
الْإِمَامُ
فَأَمِّنُوا
فَإِنَّهُ مَنْ
وَافَقَ
تَأْمِينُهُ
تَأْمِينَ
الْمَلَائِكَةِ
غُفِرَ لَهُ
مَا
تَقَدَّمَ
مِنْ
ذَنْبِهِ
قَالَ ابْنُ
شِهَابٍ
وَكَانَ
رَسُولُ
اللَّهِ صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
يَقُولُ آمِينَ
Ebû Hureyre (r.a.)' den
rivayet edildiğine göre, Resûlullah (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: "İmam,
âmin dediği zaman, sizde âmin deyiniz. Çünkü kimin amîn demesi, meleklerin âmin
demesine denk gelirse, geçmiş günahları bağışlanır.”
İbn Şihab dedi ki:
Resûlullah (s.a.v.)'de "âmin" derdi.
Diğer tahric: Buhârî,
bediü'l-halk, ezan; Müslim, salât; Tirmizî, mevâkît; İbn Mâce, İkâme; Ahmed b.
Hanbel, II, 312, 459.
AÇIKLAMA:
Bu hadis-i şerif Fâtiha'yı
okuduktan sonra imamın âmin demesinin meşru olduğuna delâlet etmektedir. Ancak
imamın Fâtiha'dan sonra amîn demesinin meşru olmadığı görüşünde olanlar,
hadis-i şerifte geçen "imam âmin dediği zaman" cümlesindeki
"âmin dedi" kelimesine "dua etti" mânâsı vermektedirler. Bu
sözleriyle Fâtiha'nın da bir dua olduğunu, bu bakımdan "imam âmin dediği
zaman" cümlesinin, "imamın Fâtiha'yı okuduğu zaman" mânâsına
geldiğini iddia etmektedirler. Bazıları da yine aynı görüşten hareket ederek
bu cümlenin "imam âmin denecek yere geldiği zaman" manasına geldiğini
ve bu cümlede imamın âmin diyeceğine dair bir mânânın bulunmadığını iddia
etmişlerdir. Bazıları da "imam âmin dediği zaman" cümlesindeki şartı
ileri sürerek, cemaatin Fatiha okununca "âmin" demesi, imamın
"âmin" demesine bağlıdır. Şayet imam, âmin kelimesini söyleyecek
olursa, o zaman cemaat de söyleyebilir, demişlerse de kendilerine buradaki şart
edatı olan "izâ" kelimesinin başına geldiği cümle, kesinlik ifade
ettiğinden imamın âmin demesinin kesinlikle vaki olacağı hatırlatılarak cevap
verilmiştir.
Yine hadis-i şerifin
zahirinden âmin kelimesini cemaatin imamdan sonra söyleyeceği anlaşılmaktadır.
Ancak bilindiği gibi bu mana bir önceki hadisin ifâdesine aykırı
görünmektedir. Bu bakımdan âmin kelimesinin imamla beraber söyleneceği
görüşünde olanlar bu cümleye, "imam âmin demek istediği zaman" diye
mânâ vermişlerdir. İmam Cüveyni'ye göre âmin kelimesini imamla beraber okumak
müstehab değildir. Bir önceki hadis-i şerifte ise, Hattâbî'nin bu kelimenin imamla
beraber söyleneceği görüşünde olduğunu nakletmiştik. Bazılarına göre ise, bu
hadis-i şerif, cemaatin âmin kelimesini söylemekte muhtar olduğuna,
(binaenaleyh ister imamla ister ondan önce veya sonra söylemesinin caiz
olduğuna) delâlet etmektedir. Biz bu mevzu ile ilgili ayrıntılı açıklamayı 932
ve 935 numaralı hadislerde yapmış bulunmaktayız.