SÜNEN EBU DAVUD

Bablar  –  Konular  –  Numaralar  

SALAT BAHSİ

<< 674 >>

بَاب مَنْ يُسْتَحَبُّ أَنْ يَلِيَ الْإِمَامَ فِي الصَّفِّ وَكَرَاهِيَةِ التَّأَخُّرِ

95. İmamın Arkasına Durması Müstehab Olan Kimseler Ve Bundan Kaçınmanın Keraheti

 

حَدَّثَنَا ابْنُ كَثِيرٍ أَخْبَرَنَا سُفْيَانُ عَنْ الْأَعْمَشِ عَنْ عُمَارَةَ بْنِ عُمَيْرٍ عَنْ أَبِي مَعْمَرٍ عَنْ أَبِي مَسْعُودٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ لِيَلِنِي مِنْكُمْ أُولُو الْأَحْلَامِ وَالنُّهَى ثُمَّ الَّذِينَ يَلُونَهُمْ ثُمَّ الَّذِينَ يَلُونَهُمْ

 

Ebu Mes'ud el-Ensarî (r.a.) demiştir ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Benim arkama akıllı ve faziletli olanlarınız, sonra (bu vasıflarda) onlardan sonra gelenler, sonra da onlardan sonra gelenler dursun."

 

 

Diğer tahric: Müslim, salat; Nesaî, ımame; Tırmızî, mevakıt; İbn Mace, ikame, Darımî, salat, Ahmed b. Hanbel, I, 457, IV, 122.

 

AÇIKLAMA:     Metinde geçen الْأَحْلَامِ  (el-ahlam) kelimesini hilim manasına alırsak, hadisten; cemaatin en faziletli ve aklı başın­da olanlarının derece derece imama en yakın durmaları icab ettiği safların buna göre tertib edilmesi gerektiği anlaşılır. Zira cemaatin içerisinde en fazi­letli olanlar en ziyade ikrama layıktırlar. Bir de bazan imam namazda iken burnu kanamak gibi bir mazeret sebebiyle namazdan çıkmak ve cemaatten birini mihraba geçirmek mecburiyetinde kalabilir. Bazan da ayet-i hatırla-yamayarak tıkanabilir. Bu gibi hallerde fazilet sahiblerinin imama yakın bu­lunmaları ve mihraba geçmek, imam tıkandığı vakit ayeti kendisine hatırlatmak hususlarında imama yardımcı olmaları gerekir. Hz. Ömer ön saf­larda bir çocuk görürse, saftan çıkarırmış. Bunu Zirr b. Hubeyş ile Ebu Vail de yaparlarmış. İlim ve fazilet sahiblerinin ön safa geçirilmesi yalnız nama­za mahsus değildir.

 

Onların ilim, müşavere, hüküm, fetva ve saire meclislerinde de ön safta bulundurulmaları sünnettir.[bk. Davudoğlu, A., Sahih-i Müslim Terceme ve Şerhi, III, 194] Ancak bu tertibe riayet etmek erkeklerle ka­dın safları için farz ise de erkek ve çocuk safları için farz değildir.[bk. Bezlu'l-Mechud, IV, 342]

 

Hadis-i şerifte geçen (el-ahlam) kelimesini hulum'un çoğulu olarak alırsak -ki, Beyhakî bu görüştedir-hadise şöyle mana verilir:

 

"Birinci safta akil baliğ olanlar, ikinci safta murahıklar, ondan sonra çocuklar, daha sonra da hunsalar ve kadınlar dururlar"

 

Sarihler bu manayı verirken birinci saffın sevap derecesini göz önüne ala­rak orada herkesin namaz kılmaya layık olduğu, önce gelenin yerini bir baş­kasına terke mecbur olmadığı, imamın arkasında duranın haricinde herkesin ön safta namaz kılmak hakkına haiz olduğunu belirterek akil, baliğ olan her­kesin ön safta namaz kılabileceklerini belirtirler. Ön, safın alim ve fazılların yeri olması, bütün müslümanların aynı duruma gelmeleri için bir teşvik, bu mertebeye gelemeyenlerin de imamın arkasına yığılmamaları için bir ikazdır.