بَاب
فِي
الْجُنُبِ
يَقْرَأُ
الْقُرْآنَ
90. Cünup Olarak
(Kur'an) Okumak
حَدَّثَنَا
حَفْصُ بْنُ
عُمَرَ
حَدَّثَنَا
شُعْبَةُ
عَنْ عَمْرِو
بْنِ مُرَّةَ
عَنْ عَبْدِ
اللَّهِ بْنِ
سَلَمَةَ
قَالَ دَخَلْتُ
عَلَى
عَلِيٍّ
رَضِيَ
اللَّهُ
عَنْهُ أَنَا
وَرَجُلَانِ
رَجُلٌ
مِنَّا
وَرَجُلٌ مِنْ
بَنِي أَسَدٍ
أَحْسَبُ
فَبَعَثَهُمَا
عَلِيٌّ
رَضِيَ
اللَّهُ
عَنْهُ
وَجْهًا وَقَالَ
إِنَّكُمَا
عِلْجَانِ
فَعَالِجَا
عَنْ
دِينِكُمَا
ثُمَّ قَامَ
فَدَخَلَ
الْمَخْرَجَ
ثُمَّ خَرَجَ
فَدَعَا
بِمَاءٍ
فَأَخَذَ
مِنْهُ حَفْنَةً
فَتَمَسَّحَ
بِهَا ثُمَّ
جَعَلَ يَقْرَأُ
الْقُرْآنَ
فَأَنْكَرُوا
ذَلِكَ فَقَالَ
إِنَّ
رَسُولَ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
كَانَ
يَخْرُجُ
مِنْ الْخَلَاءِ
فَيُقْرِئُنَا
الْقُرْآنَ
وَيَأْكُلُ
مَعَنَا اللَّحْمَ
وَلَمْ
يَكُنْ
يَحْجُبُهُ
أَوْ قَالَ
يَحْجِزُهُ
عَنْ
الْقُرْآنِ
شَيْءٌ لَيْسَ
الْجَنَابَةَ
Abdullah b. Seleme'den,
demiştir ki; Biri bizden, diğerinin de Beni Esed'den olduğunu zannettiğim iki
kişi ile birlikte Ali (r.a.)'ın huzuruna girdim. Ali (r.a.) onları (amil olarak
veya bir başka görevle) bir tarafa gönderdi ve şöyle dedi: "Siz, ikiniz de
güçlü kuvvetlisiniz. Dininiz için çalışınız (veya dininizi koruyunuz)."
Sonra kalkıp helaya
girdi. Heladan çıktı su istedi, bir avucuna alıp onunla (ellerini) yıkadı.
Sonra Kur'an okumaya başladı. (Oradakiler) bunu garipsediler. Bunun üzerine Hz.
Ali şöyle dedi: "Muhakkak, Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem);
hela'dan çıkar, bize Kur'an-ı Kerim okutur ve bizimle beraber et yerdi.
Cünuplükten başka hiç bir şey onu Kur'an (okumak)dan ahkoymazdı."
Diğer tahric: Nesaî,
tahare; İbn Mace, tahare; Ahmed b. Hanbel
AÇIKLAMA: Hadis cünup iken
Kur'an okumanın caiz olmadığına delalet ediyor. Cumhurun görüşü de budur.
Bunlar, üzerinde durduğumuz hadis ile Tirmizi ve ibn Mace'nin Ibn Ömer'den
rivayet ettikleri, "Cünup ve hayızlı olan Kur'an'dan bir şey okumasın”
mealindeki hadise dayanmışlardır.
Cumhur
her ne kadar cünubun Kur'an okuyamayacağında hemfikir ise de, bazı istisnalarda
aralarında görüş ayrılıkları vardır. Şöyle ki;
Şafiilere
göre, zikir maksadıyla okunabilir.
İmam
Malik ve Ahmed b. Hanbel, "Cünubun bir ayet kadarını okumasına ruhsat
verilir" demiştir,
Hanefilere
göre: Dua ve sena'ya dair olan ayetleri, dua ve sena maksadıyla okumak caizdir.
İbn
Münzir, Taberi, İbn Abbas ve Davud ez-Zahiri'ye göre, cünup iken Kur'an okumak
caizdir. Bunlar Hz. Aişe'den rivayet edilen, "Resulullah (sallallahu
aleyhi ve sellem) her halinde Allah'ı zikrederdi" hadisine dayanmışlardır.
Cünupken
Kur'an okumanın haram olduğunu söyleyen Cumhura göre, bu zikirden maksat,
Kur'an-ı Kerim'in dışında olanıdır.
Cünup
iken, bir örtü veya çubuk ile de olsa Kur'an'a dokunmak, imamların ekserisine
göre haramdır. Hanefilere göre; Kur'an'a bitişik olmayan bir kılıf, bir
muhafaza, bir torba veya sandık içinde bulunan bir Mushaf-ı Şerifi tutmak
caizdir. Bunların haricinde haramdır. Kur'an-ı Kerime cünup iken el sürmenin
haram olduğu görüşünde olan ulema
"Ona (Kuran'a) tam bir surette temizlenmiş olanlardan başkası el
süremez, (O) alemlerin Rabbi'nden indirilmedir"[Vakıa 79, 80.] ayeti
kerimesine dayanmışlardır.
Davud
ez-Zahiri, cünup kimsenin Kur'an-ı Kerime dokunmasını caiz görür. Delili,
Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) Herakliyus'a yazdığı mektupta Kur'an-ı
Kerim'den ayet bulunuşudur. Gerek Herakliyus gerekse adamları pis (cünup)
oldukları ve Efendimizin onların dokunacağını bildiği halde mektubuna ayet
yazdığını söyleyerek görüşünü takviye cihetine gider.
Cumhur
bu iddiaya, "Resulullah’in mektubundaki bir ayettir, buna da mushaf
denmez" diyerek cevap vermiştir.
Hanefi,
Şafii ve Hanbelilere göre, abdestsiz olan kişinin de Kur'an-ı Kerime dokunması
haramdır. Kur'an'a bitişik olan cildi, kenarındaki beyaz kısım ve satırlarının
arası için de hüküm aynıdır. Yalnız, Hanefi ve Hanbeliİere göre, abdestsizin,
Kur'an-ı Kerim ona bitişik olmayan kılıfı ile veya elbisesinin yeni ile
dokunması caizdir.
Cünup
veya abdestsiz olan kimse, yanması, suya batması, kafirin eline geçmesi veya
necasete düşmesinden korktuğu takdirde, Mushafı eline alabilir. Eğer eline
almaz ve kurtarma imkanı varken yanmasına, suya batmasına veya kafirin eline
geçmesine göz yumarsa günahkar olur. Necasette bırakırsa kafir olur.
Netice
olarak: Abdestsiz olan kişinin Kur'an-ı Kerim'e dokunması ona bitişik olan
kapta olsa dahi caiz değildir. Abdestsiz iken ezberden Kur'an okumak ve
dinlemek caizdir.
Cünup
iken Kur'an'a dokunmak ve ezbere dahi olsa okumak caiz değildir. Ancak dua
ayetlerinin, dua maksadıyla ezbere okunması caizdir.
Cünup,
hayızlı ve nifaslı kadınların Kur'an'ı dinlemelerinde bir beis yoktur. Tabi ilk
fırsatta cünüp kişi yıkanmaladır.