بَاب
كَيْفَ
الْمَسْحُ
63. Mesh'in Yapılışı
حَدَّثَنَا
مُحَمَّدُ
بْنُ
الصَّبَّاحِ
الْبَزَّازُ
حَدَّثَنَا
عَبْدُ
الرَّحْمَنِ
بْنُ أَبِي
الزِّنَادِ
قَالَ
ذَكَرَهُ أَبِي
عَنْ
عُرْوَةَ
بْنِ الزُّبَيْرِ
عَنْ
الْمُغِيرَةِ
بْنِ شُعْبَةَ
أَنَّ
رَسُولَ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
كَانَ
يَمْسَحُ
عَلَى الْخُفَّيْنِ
و قَالَ
غَيْرُ
مُحَمَّدٍ عَلَى
ظَهْرِ
الْخُفَّيْنِ
Mugire b. Şu'be'den,
demiştir ki; "Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) mestler üzerine
meshederdi"
(Bu
hadisin senedinde geçen) Muhammed'den başka raviler ("mestler
üzerine" ifadesi yerine) "mestlerin üst kısmına mesnetti"
şeklinde rivayet etmişlerdir.
Diğer tahric: Tirmizi,
tahare
AÇIKLAMA: Bu Hadisi Tirmizi'nin
dışında daha başkaları da rivayet etmişlerdir. Tirmizi’nin ravisi Ali b. Hucr
dur. Bu rivayetlerde "mestlerine" tabiri yerine "mestlerin üst
kısmına" tabiri vardır. Bu hadisi nakledenler şunlardır:
1.
İbn Ebi Şeybe Muğire b. Şu'be senediyle Musannef'inde rivayet etmiştir.
2.
Darakutni İbn Ebi'z-Zinad senediyle rivayet etmiştir.
3.
Beyhaki, Ebu Davud et-Tayalisi vasıtasıyla Muğire b. Şu'be'den rivayet
etmiştir.
Bütün
bu rivayetlerde mesh'in, mestlerin sadece üst kısmına yapılabileceği kaydı
vardır. Musannif Ebu Davud'un Muhammed b. es-Sabbah'dan rivayet ettiği ve
mevzumuzu teşkil eden bu hadise göre mest'e meshetmek için belli bir yer tayin
edilmiyor. Mestlerin her tarafına meshedilebileceği anlaşılıyor. Fakat diğer
rivayetlere göre, mestlerin sadece üst kısmına mesh edilmesi gerektiği ifade
ediliyor. Bu bakımdan Muhammed'in bu rivayetindeki "mestlere
mesnetti" sözünü "mestlerin üst kısmına meshetti" şeklinde
te'vil etmek lazımdır.
Ancak
mestlere yapılacak meshin miktarı hususunda da ulema farklı görüşlere sahiptir.
1.
Malikilere göre: Mest'in üst kısmını tamamen mesh etmek farz, alt kısmını
meshetmekse sünnettir.
2.
ibn Nafi' ve ibn Abdi'l-Hakem'e göre mestlerin üst kısmını da alt kısmım da
meshetmek farzdır.
3.
Eşheb'e göre ise mestlerin altına meshetmek farzdır. Binaenaleyh mestlerin
üstünün dışında kalan kısmını meshetmek abdestin sıhhati için yeterlidir.
4.
Şafiilere göre ise, mestlerin üstüne bir parmak kadar meshedilmesi yeterlidir.
5.
Hanbelilere göre mestlerin üstünün çoğunun meshedilmesi yeterlidir.
6.
Hanefilere göre ise meshin farz miktarı her ayağın ön tarafına tesadüf eden
mestin üzerindeki el parmaklarının en küçüğü İle üç parmaklık yerdir. Bu
kadarcık bir yere mesh edilirse farz yerine getirilmiş olur. Mestlerin altına
meshedilemez. Nitekim Hz. Ali, "eğer din akılla tesbit edilebilseydi ben
mestlerin altına meshedilmesinin üstüne meshedilmesinden daha iyi olacağına
hükmederdim” demiştir.
Yapılan
meshte parmakların açıkça bulunması, meshin el parmaklarıyla yapılması ve
meshin ayak parmaklarının ucundan başlayarak yukarı doğru yapılması sünnete
uygun bir. meshtir. Mestin üzerine su dökülmesi veya sünger gibi bir şeyle
ıslatılması da farzı yerine getirmek için yeterli ise de sünnete uygun
değildir. 165.Hadisin şerhine de müracaat edilmelidir.