DEVAM: 42. Nebiz
(Şıra) İle Abdest Almak
حَدَّثَنَا
مُحَمَّدُ
بْنُ
بَشَّارٍ
حَدَّثَنَا
عَبْدُ
الرَّحْمَنِ
حَدَّثَنَا
بِشْرُ بْنُ
مَنْصُورٍ
عَنْ ابْنِ
جُرَيْجٍ عَنْ
عَطَاءٍ
أَنَّهُ
كَرِهَ
الْوُضُوءَ
بِاللَّبَنِ
وَالنَّبِيذِ
وَقَالَ إِنَّ
التَّيَمُّمَ
أَعْجَبُ
إِلَيَّ
مِنْهُ
Ata b. Ebi Rebah'dan
nakledildiğine göre O, süt ve nebizle abdest almayı hoş görmez ve şöyle derdi:
"Teyemmüm etmek, nebizle veya sütle abdest almaktan daha çok hoşuma
gidiyor."
AÇIKLAMA: Bu hadisin ravisi Ata,
tabiinin büyüklerinden olan Ata b. Ebi
Rebah’dır.Ebu Hanife kendisinden Hadis rivayet etmiştir. Büyük bir alim,
Hadis ilminde güvenilir ravidir.
Abdullah
ibn Abbas onun hakkında şöyle demiştir. "Ey Mekkeliler, siz bir
müşkilinizi hallettirmek için benim etrafımda toplanıyorsunuz. Halbuki sizin
içinizde, Ata b. Ebi Rebah gibi bir alimin bulunduğunu unutuyorsunuz."
Şarihlerin
beyanına göre, Ata b. Ebi Rebah süt ve nebiz ile abdest almayı mekruh saymış,
teyemmüm etmenin daha iyi olduğunu söylemiştir.
Halbuki
su karışmamış sütle abdest alınmayacağında icma' vardır. Nebiz hakkındaki
görüşler ise 84 nolu hadiste beyan edildi ve orada Ebu Hanife'nin ikinci
görüşünün buna cevaz vermeyen cumhurun görüşü ile birlikte olduğu açıklandı.
Ebu Davud'un bu eseri burada zikretmesinden maksat, nebiz ile abdest almanın
caiz olmadığını te'yid içindir. Ancak, bu görüşün aksini te'yid edenler
yukarıda açıklandığı gibi Hz. Ali, İbn Mes'ud ve ibn Abbas gibi sahabilerden
varid olan cevaz delillerini ileri sürmektedirler. Ancak buradaki süt'ten
maksat su ve sıvı karışımı olan süt ise, bu hususta fukahanın görüşü şöyledir:
Buhari
Şarihi ve meşhur Hanefi alimi Ayni der
ki; "Süt ile abdest almak iki şekilde düşünülebilir: a. Ya sade ve katışıksız süt ile abdest
alınmıştır. b. Veya suyla karışık sütle abdest alınmıştır.
Birinci
durum, yani sırf süt ile abdest almak, bütün mezheb imamlarınca ittifak caiz
değildir. İkinci duruma gelince, bize göre caizse de Şafiiye göre caiz değildir."
Ancak
Ayni'nin: "bize göre suyla karışmış sütle abdest almak caizdir" sözü,
'sütün rengi suya galip gelmemek şartıyla bu karışımla abdest almak
caizdir" şeklinde anlaşıldığı zaman doğrudur. Aksi takdirde bu su mukayyed
su olur ki Hanefi mezhebinde mukayyed suyla abdest almak caiz olmaz.
Bilindiği
gibi Hanefi ulemasının bu mevzudaki görüşü şöyledir: Suya bir sıvı karıştığı
zaman, bu karışan sıvının özelliklerine bakılır; eğer süt gibi suya muhalif üç
özelliği bulunan bir sıvı karışmışsa, bu özelliklerden birinin, suyun
özelliğine üstün gelmesi halinde o karışımla abdest almak caiz değildir. Suyun
rengi galibse caizdir. Bilindiği gibi suyun özellikleri, rengi, tadı, kokusu
ile bilinir. Sütün suya muhalif olan özellikleri ise tadı, rengidir. Tabii
sabun ve deterjan bunun dışındadır. Zira, bunlar suyun temizleyicilik vasfını
artıran şeylerdir. Fakat bunların da suyun tabiatını bozacak kadar çok olmaması
gerekir.
2.
Temiz bir sıvı suya karışırsa suyun vasfına galib gelirse o suyla abdest
alınamaz.
İmam
Malik'e göre suy'a vasıflarından birini azıcık bile değiştirecek bir sıvı
karışırsa o suyla abdest almak caiz olmaz.
Şafiilerle
Hanbelilere göre ise, içine vasıflarından birini birazcık değiştiren temiz bir
sıvı karışan suyla abdest almak caizse de bir vasfın tümünü ya da tüm vasıfları
değiştiren bir sıvıyla karışan suyla abdest alınamaz.
Hanbelilere
göre bu karışımda değişiklik temizlik anında ve temizlik mahallinde olursa
suyun temizleyicilik vasfına zarar vermez.