باب: إذا أسلم
على يديه.
22. BİR KİMSENİN BİR BAŞKASI ELİYLE İSLAM'A GİRMESİ
وكان الحسن
لا يرى له
ولاية .وقال
النبي صلى
الله عليه
وسلم: (الولاء
لمن أعتق).
ويذكر عن
تميم الداري
رفعه قال: هو
أولى الناس
بمحياه
ومماته .واختلفوا
في صحة هذا
الخبر.
Hasan-ı Basri bunun velayet doğurmadığı kanaatini
taşımaktaydı. Nebi s.a.v. "Vela
hakkı ancak azad edene aittir" buyurmuştur. Temim ed-Darl'nin bu hadisi
merfu olarak şu şekilde rivayet ettiği naklediimiştir: "O kimse, hayatında
ve ölümünde insanların içinde ona en yakın olanıdır." Muhaddisler, bu
haberin sıhhati konusunda ihtilaf etmişlerdir.
حدثنا قتيبة
بن سعيد، عن
مالك، عن
نافع، عن ابن
عمر:
أن
عائشة أم
المؤمنين:
أرادت أن
تشتري جارية تعتقها،
فقال أهلها:
نبيعكها على
أن ولاءها لنا،
فذكرت ذلك
لرسول الله
صلى الله عليه
وسلم، فقال:
(لا يمنعك
ذلك، فإنما
الولاء لمن
أعتق).
[-6757-] İbn Ömer'in nakline göre mu'minlerin annesi Aişe
r.anha azad etmek üzere bir cariye satın almak istedi. Cariyenin sahipleri
"Onu sana velası bize ait olmak şartıyla satarız" dediler. Aişe
r.anha bu teklifi Resuluilah Sallallahu Aleyhi ve Sellem'e aktarınca Nebiimiz
Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdu:
"Bu şart satın almana mani olmasın! Çünkü vela hakkı ancak
azad edene aittir. "
حدثنا محمد:
أخبرنا جرير،
عن منصور، عن
إبراهيم، عن
الأسود، عن
عائشة رضي
الله عنها
قالت:
اشتريت
بريرة،
فاشترط أهلها
ولاءها. فذكرت
ذلك للنبي صلى
الله عليه
وسلم، فقال:
(أعتقيها، فإن
الولاء لمن
أعطى الورِق).
قالت:
فأعتقتها. قالت:
فدعاها رسول
الله صلى الله
عليه وسلم فخيَّرها
من زوجها،
فقالت: لو
أعطاني كذا
وكذا ما بتُّ
عنده، فاختارت
نفسها.
[-6758-] Aişe r.anha şöyle anlatmıştır: Ben Berire'yi
satın almak istedim. Sahipleri onun velasının kendilerine ait olmasını şart
koştular. Bunu Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'e açınca bana şöyle dedi:
"Onu azad et! Çünkü vela hakkı gümüş parayıveren kimseye aittir."
Aişe r.anha şöyle devam etti:
Ben onu aza d ettim. Sonra Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem
Berire'yi çağırdı ve kocasının nikahında kalıp kalmamak hususunda onu muhayyer
kıldı. Berire "O bana şu kadar mal verse bile onUn yanında bir gece bile
kalmam" dedi ve ondan ayrılmayı tercih etti.
باب: ما يرث
النساء من
الولاء.
23. KADINLARIN VELA NEDENİYLE MİRASTAN PAY ALMALARI
حدثنا حفص بن
عمر: حدثنا
همام، عن
نافع، عن ابن
عمر رضي الله
عنهما قال:
أرادت
عائشة أن
تشتري بريرة،
فقالت للنبي
صلى الله عليه
وسلم: إنهم
يشترطون
الولاء فقال النبي
صلى الله عليه
وسلم:
(اشتريها،
فإنما الولاء
لمن أعتق).
[-6759-] İbn Ömer şöyle demiştir: Aişe, Berire'yi satın
almak istedi ve Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem'e "Onun sahipleri
velanın kendilerine ait olmasını şart koşuyorlar" dedi. Bunun üzerine Nebi
Sallallahu Aleyhi ve Sellem
"Vela hakkı ancak azad edene aittir" buyurdu
حدثنا ابن
سلام: أخبرنا
وكيع، عن
سفيان، عن منصور،
عن إبراهيم،
عن الأسود، عن
عائشة قالت:
قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم: (الولاء
لمن أعطى
الورِق، وولي
النعمة).
[-6760-] Aişe r.anha'nın nakline göre Resulullah
Sallallahu Aleyhi ve Sellem
"Vela hakkı, kölenin bedeli olan gümüş paraları veren ve
hürriyet nimetini vermeyi üzerine alan kimseye aittir" buyurmuştur.
Fethu'l-Bari Açıklaması:
İbn Battal şöyle demiştir: Bu hadis gerek erkek, gerek kadın
köleyi hürriyetine kavuşturan herkesin olduğunu gerekli kılmaktadır ki bu,
bilginlerin üzerinde ittifak ettikleri görüştür. Vela hakkının bir varisten
diğerine geçme meselesine gelince, Ebheri şöyle demiştir: Fıkıh bilginlerinin
ittifakla belirttiklerine göre kadınlar ancak köleyi hürriyetine
kavuşturduklarında veya böyle bir kadının evladı olduklarında vela hakkı
kazanırlar. Ancak Mesruk'un şöyle dediği rivayet edilmiştir: Vela hakkını
babalarından miras olarak elde etme sadece erkeklere mahsus değildir. Tam
aksine bu konuda -tıpkı mirasta olduğu gibi- erkekler ve kadınlar eşittir.