باب: {وما
جعلنا الرؤيا
التي أريناك
إلا فتنة للناس}
/الإسراء: 60/.
10. "SANA GÖSTERDİĞİMiZ O RÜYAYI VE KUR'AN'DA LANET EDİLEN
AĞACI BiZ ANCAK iNSANLARA BiR FiTNE (iMTİHAN) KILDIK."(İsra, 60)
حدثنا
الحميدي:
حدثنا سفيان:
حدثنا عمرو:
عن عكرمة، عن
ابن عباس رضي
الله عنهما:
{وما
جعلنا الرؤيا
التي أريناك
إلا فتنة للناس}.
قال: هي رؤيا
عين، أريها
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم ليلة
أسري به إلى
بيت المقدس،
قال: {والشجرة
الملعونة في
القرآن}. قال:
هي شجرة الزقُّوم.
[-6613-] İbn Abbas "Sana gösterdiğimiz o rüyayı ve
Kur'an'da lanet edilen ağacı Biz ancak insanlara bir fitne (imtihan)
kıldık" ayeti için şöyle demiştir:
Bu, Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'e Beyt-i Makdis'e götürüldüğü
gece gösterilen rüyaydl. Kur'an'da lanetIenen ağaç ise zakkum ağacıdır.
Fethu'l-Bari Açıklaması:
"Sana gösterdiğimiz o rüyayı Biz ancak insanlara bir fitne
(imtihan) kıldık. Musannif bu ayetle ilgili İbn Abbas rivayetini zikretmiştir.
Bu hadis el-İsra Süresinin tefsirinde yeterince ele alınmıştır. Ayrıca kader
bölümünde tekrarlanması imtihandan bahsetmesinden dolayıdır. Bu imtihanı var
eden Allah TeaIadır. Musa A.S. da Allah'ın imtihanı ile ilgili fitne kelimesini
kullanarak şöyle demiştir: "Zaten o ancak senin fitnendir. Sen onunla kimi
dilersen saptırır, kimi dilersen hidayete erdirirsin." (A'raf, 155)
Fitne kelimesinin asıl anlamı imtihandır. Ancak daha sonra
imtihanın ortaya çıkardığı zorluk anlamında, daha sonra da hoşa gitmeyen şey
anlamında kullanılmıştır. Bazen küfür anlamında da kullanılır: "Fitne
katilden beterdir." (Bakara, 191, 217) Bazen günah anlamında kullanılır:
"Bilin ki onlar zaten fitnenin ortasına düşmüşlerdir." (Tevbe, 49)
Bazen yakmak anlamında kullanılmıştır: "Şüphe yok ki mü
'min erkeklerle mü'min kadınlara (iman ettiler diye) işkence edip (onları
yakıp) sonra da Tevbe etmeyenler için, (evet) onlar için cehennem azabı ve
onlar için bir de yanma azabı vardır." (Buruc, 10)
Bazen bir şeyi gidermek, yok etmek anlamında kullanılmıştır:
"Neredeyse seni bile, sana vahy ettiğimizden başkasını Bize karşı
uydurasın diye, fitneye düşüreceklerdi" (İsra, 73)
Fitne kelimesi zaman zaman başka anlamlarda da kullanılmaktadır.
Burada fitne kelimesi ile kastedilen, asıl anlamı olan imtihandır. Allah en
doğrusunu bilir.
İbnu't-Tın şöyle demektedir: Bu hadisin Kader bölümünde yer
alması, müşriklerin Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in bu rüyasını
yalanlayacaklarının Allah' ın takdiri olduğuna işaret etmektir. Bu yalanlama
ile onların isyankş.rlığı artmaktadır. Onlar Nebi Sallallahu Aleyhi ve
Sellem'in nasılolup da bir gecede Beyt-i Makdis' e gidip döndüğünü
söylemişlerdi. Lanetli ağacın varlığı da müşriklerin isyanını arttırmıştır.
Onlar ateşte nasıl ağaç olabileceğini sorgulamış, ateşin ağacı yakacağını
söylemişlerdi. Allah bu minvalde küfrü ve küfre götürücü etkenleri yaratmıştır.
Bu konu Tevhid Kitabında 'Kulların fiillerinin yaratılması' bölümünde
değerlendirilecektir.
Müşriklerin bu şüpheleri şöyle cevaplandırılabilir: Allah bu
ağacı ateşin yakmayacağı bir cevherden yaratmıştır. Cehennem halkının
zincirleri, bağları, cehennem bekçileri olan melekler, cehennemdeki yılan ve
akrepler de böylebir maddeden yaratılmıştır. Bunların hiçbirinin dünyada bir
karşılığı yoktur. Dünya ve ahireti kıyaslayanlar çokça hataya düşerler. Başarıya
eriştiren Allah'tır.