باب: هل يصلي
على غير النبي
صلى الله عليه
وسلم.
33. NEBİ S.A.V.'DEN BAŞKASINA SALA T GETİRİLİR Mİ?
وقول الله
تعالى: {وصل
عليهم إن
صلاتك سكن
لهم} /التوبة: 103/.
"Ve onlara dua et. Çünkü senin duan onlar için sükunettir.
"(Tevbe, 103) ayeti.
حدثنا
سليمان بن
حرب: حدثنا
شُعبة، عن
عمرو بن مرة،
عن ابن أبي
أوفى قال:
كان
إذا أتى رجل
النبي صلى
الله عليه
وسلم بصدقته
قال: (اللهم صل
عليه). فأتاه
أبي بصدقته،
فقال: (اللهم
صل على آل أبي
أوفى).
[-6359-] İbn Ebi Evfa'dan nakledildiğine göre sadakasını
ödemek üzere gelenler için Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem:
"Allahım! Falancaya salat et" diye dua ederdi. Babam
sadakasını götürdüğünde de Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem "Allahım! İbn
Ebi Evfa'nın ailesine salat et" diye dua etti.
حدثنا عبد
الله بن
مسلمة، عن
مالك، عن عبد
الله بن أبي
بكر، عن أبيه،
عن عمرو بن
سليم الزرقي
قال:
أخبرني
أبو حميد
الساعدي أنهم
قالوا: يا
رسول الله،
كيف نصلي
عليك؟ قال:
(قولوا: اللهم
صل على محمد
وأزواجه
وذريته، كما
صليت على آل
إبراهيم،
وبارك على
محمد وأزواجه
وذريته، كما
باركت على آل
إبراهيم، إنك
حميد مجيد).
[-6360-] Ebu Humeyd es-Saidi'den rivayet edildiğine göre
sahabiler nasıl salat getireceklerini sorduklarında Resulullah Sallallahu
Aleyhi ve Sellem:
"Allahım! Muhammed, eşleri ve zürriyetine aynen İbrahim
ailesi gibi salat et. Muhammed, eşleri ve zürriyetini aynen İbrahim ailesi gibi
bereketlendir. Sen hamid ve mecidsin" demelerini öğütledi.
Fethu'l-Bari Açıklaması:
Bu babda müstakil olarak Nebi s.a.v.'den başkalarına salat getirilmesinin
ya da Resulullah s.a.v. ile birlikte onun ardından başkalarına da salat
edilmesinin hükmü işlenmektedir. Resulullah s.a.v. dışındakilerden maksat diğer
Nebiler, melekler ve mü'minlerdir.
İbn Abbas salMın Resulullah s.a.v.'e özelolduğu kanaatindeydi.
İbn Ebi Şeybe'nin rivayet ettiğine göre İbn Abbas şöyle demiştir: "Bana
göre saıM yalnızca Resuluılah s.a.v.'e getirilir". Bu haberin isnadı
sahihtir. Nakledildiğine göre İmam Malik de bu düşüncededir ve "Biz
başkasına saıM getirmekle taabbüd etmiş olmayız" demiştir. Ömer İbn
Abdilaziz'den de benzer bir rivayet gelmiştir. Yine Malik'in bunu mekruh
gördüğü ifade edilmiştir. Kadi İyaz ise alimlerin çoğunun müspet kanıda
olduğunu söylemiştir. Süfyan ise Nebiler dışında başkasına saıM getirmenin mekruh
olduğunu belirtmiştir. Kadi İyaz şöyle der: "Ben, İmam Malik ve Süfyan'ın
görüşüne meyyalim. Bu muhakkik mütekellim ve fakihlerin kanaatidir. Alimlerimiz
Nebilerin dışındakilerin rıza ve mağfiret ile anılacaklarını; Nebilerden
başkalarına müstakil olarak salat getirmenin ise doğru bir davranış olmadığını
belirtmişlerdir. Bu Beni Haşim devleti zamanında ihdas edilmiş bir bidattır.
Meleklere saıM meselesinde ise açık bir hadis bilmemekteyim. mu'minlere gelince
bu konuda da ihtilaf vardır. Bir görüşe göre salat yalnızca Nebi s.a.v.'e
yapılır. Daha önce geçtiği üzere İmam Malik bu kanıdadır. Bir gruba göre ise
müstakil olarak mu'minlere saıM getirilmez. Ancak naslarda açıkça belirtilmiş
olanlara tabi olarak getirilebilir. Çünkü Kur'an'da şöyle buyurulmaktadır:
"Nebi'i birbirinizi çağırdığınız gibi çağırmayın".
Yine selamı öğrettiğinde "Selam bize ve salih kullar üzerine olsun"
dediği halde salatı yalnızca kendisine ve ehl-i beytine has kılmıştır.
el-Müfhim adlı eserinde Kurtubi ile Hanbelilerden Ebu'l-Meali'nin tercihleri de
bu istikamettedir. Bu konu Ahzab suresinin tefsirinde ayrıca incelenmiştir.
Sonraki dönem alimlerinden İbn Teymiye de bu kanaattedir .• Müstakil olarak
mu'minlere salMı onaylamayıp başkalarına tabi kılınmak suretiyle kabul edenler
de vardır. Ebu Hanife ve bir grup alim böyle düşünmektedir. Bazıları da
müstakil olarak mu'minlere selamı mekruh görmüştür. Bu son görüş İbn Hanbel'den
de nakledilmiştir. Hiçbir kayıt koymaksızın cevaz verenler de vardır.
Buhari'nin bab başlığı ve verdiği hadisler böyle düşündüğünü göstermektedir. Bu
meselede İbnü'l-Kayyım şu değerlendirmeyi yapar:
Doğrusu Nebilere, meleklere, Resulullah s.a.v.'in eşlerine,
ailesine, zürriyetine ve mu'minlere genelolarak salat etmenin caiz olduğu
görüşüdür. Nebiler dışında hiç kimse için şiar haline gelir endişesiyle
müstakil olarak saıM getirilmez. Özellikle de RaflZllerin yaptığı gibi saıM
getirilenin, benzerleri hatta daha faziletli olanları ayrı tutuluyorsa (Onlar
Hz. Ali'yi sahabilerden hatta Nebi s.a.v.'den ayrı tutup saıM getirirlerdi).
Ancak hayatta olanlar için şiar olma endişesi yoksa beis de yoktur.