EK SAYFA – 2017-2
باب: آية
الحجاب.
10. HİCAB AYETİ
حدثنا يحيى
بن سليمان:
حدثنا ابن
وهب: أخبرني يونس،
عن ابن شهاب
قال: أخبرني
أنس بن مالك:
أنه
كان ابن عشر
سنين، مقدم
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم المدينة
فخدمت رسول الله
صلى الله عليه
وسلم عشراً
حياته، وكنت
أعلم الناس
بشأن الحجاب
حين أنزل، وقد
كان أبي بن
كعب يسألني
عنه، وكان أول
ما نزل في
مبتنى رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
بزينب ابنة
جحش، أصبح
النبي صلى
الله عليه
وسلم بها
عروساً، فدعا
القوم
فأصابوا من
الطعام ثم
خرجوا، وبقي
منهم رهط عند
رسول الله صلى
الله عليه وسلم
فأطالوا
المكث، فقام
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم فخرج
وخرجت معه كي
يخرجوا، فمشى
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم ومشيت
معه، حتى جاء
عتبة حجرة
عائشة، ثم ظن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم أنهم
خرجوا، فرجع
ورجعت معه حتى
دخل على زينب،
فإذا هم جلوس
لم يتفرقوا،
فرجع رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
ورجعت معه، حتى
بلغ عتبة حجرة
عائشة، فظن أن
قد خرجوا،
فرجع ورجعت
معه، فإذا هم
قد خرجوا،
فأنزل آية
الحجاب، فضرب
بيني وبينه
ستراً.
[-6238-] Enes İbn Malik'ten şöyle dediği rivayet edilmiştir:
"Rasulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in Medine'ye geldiği sıralarda ben
on yaşında idim. Rasulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem'e hayatının geri kalan
döneminde on yıl süreyle hizmet ettim. Hicabın indiği sırada hicabın durumu ile
ilgili olarak insanların en bilgilisi olan da benim.
Ubey İbn Ka'b bana hicaba dair soru sorardı. Hicabın ilk olarak
nazil olduğu zaman ise Rasulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in Cahş kızı
Zeyneb ile zifafa girdiği zamandır. Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem onunla zifafa
girmiş ve damat olarak sabahı etmişti. İnsanları düğün yemeğine davet etmiş,
onlar da yemekten yemişlerdi. Daha sonra çıkıp gitmişlerdi. Ama onlardan birkaç
kişi, Rasulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in yanında kalmış ve kaldıkları
süre uzayıp gitmişti. Bundan dolayı Rasulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem
ayağa kalkıp dışarı çıkmıştı. Ben de oturanlar çıksınlar diye onunla beraber
çıktım. Rasulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem yürüdü, onunla birlikte ben de
yürüdüm. Nihayet Aişe'nin odasının eşiğine kadar geldi. Sonra Rasulullah
Sallallahu Aleyhi ve Sellem, çıktıklarını zannettiğinden geri döndü, ben de
onunla birlikte geri döndüm.
Nihayet Zeyneb'in odasına girdi. Onların hala oturmakta
olduklarını ve dağılmadıklarını gördüm. Bundan dolayı Nebi Sallallahu Aleyhi ve
Sellem tekrar geri döndü, ben de onunla birlikte geri döndüm. Nihayet Aişe'nin
odasının eşiğine kadar geldi. Oturanların çıkıp gittiklerini sandığından geri
döndü, ben de onunla birlikte geri döndüm. Çıkıp gitmiş olduklarını gördü.
Hemen hicab ayet i nazil olunca Allah Rasulü de benimle kendisi arasına bir
perde gerdi."
حدثنا أبو
النعمان:
حدثنا معتمر:
قال أبي: حدثنا
أبو مجلز، عن
أنس رضي الله
عنه قال:
لما
تزوج النبي
صلى الله عليه
وسلم زينب،
دخل القوم
فطعموا، ثم
جلسوا
يتحدثون،
فأخذ كأنه يتهيأ
للقيام فلم
يقوموا، فلما
رأى ذلك قام،
فلما قام قام
من قام من
القوم وقعد
بقية القوم،
وإن النبي صلى
الله عليه
وسلم جاء
ليدخل، فإذا
القوم جلوس،
ثم إنهم قاموا
فانطلقوا، فأخبرت
النبي صلى
الله عليه
وسلم فجاء حتى
دخل، فذهبت
أدخل فألقى
الحجاب بيني
وبينه، وأنزل
الله تعالى:
{يا
أيها الذين
آمنوا لا
تدخلوا بيوت
النبي}. الآية.
قال أبو عبد
الله: فيه من
الفقه: أنه لم
يستأذنهم حين
قام وخرج،
وفيه: أنه
تهيأ للقيام
وهو يريد أن
يقوموا.
[-6239-] Enes r.a.'dan dedi ki: "Nebi Sallallahu
Aleyhi ve Sellem Zeyneb ile evlendiğinde davete gelenler; içeri girip yemek
yediler. Sonra da oturup konuşmaya koyuldular. Nebi kalkmaya hazırlanır gibi
yaptı, ama onlar kalkmadılar. Allah Hasıılü onların bu halini görünce kalktı. O
kalkınca, oturanlardan bir kısmı kalktı, geriye kalanları oturmaya devam etti.
Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem dönüp içeri girmek isteyince, onların hala
oturduklarını gördü. Daha sonra kalkıp gittiler. Ben de Nebi Sallallahu Aleyhi
ve Sellem'e (gittiklerini) haber verince, gelip içeri girdi. Ben de içeri
girmek istedimse de benimle kendisi arasına hicabı (perdeyi) indirdi. Yüce
Allah da: "Ey iman edenler! Nebiin evlerine sizin için yemeğe izin
verilmeden girmeyin ... "(Ahzab, 53) ayetini indirdi."
حدثنا إسحق:
أخبرنا يعقوب
بن إبراهيم:
حدثنا أبي، عن
صالح، عن ابن
شهاب قال:
أخبرني عروة
بن الزبير: أن
عائشة رضي الله
عنها، زوج
النبي صلى
الله عليه
وسلم، قالت:
كان
عمر بن الخطاب
يقول لرسول
الله صلى الله
عليه وسلم:
احجب نساءك،
قالت: فلم
يفعل، وكان أزواج
النبي صلى
الله عليه
وسلم يخرجن
ليلاً إلى ليل
قبل المناصع،
فخرجت سودة
بنت زمعة،
وكانت امرأة
طويلة، فرآها
عمر بن الخطاب
وهو في
المجلس، فقال:
عرفناك يا
سودة، حرصاً
على أن ينزل
الحجاب، قالت:
فأنزل الله عز
وجل آية
الحجاب.
[-6240-] Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in zevcesi Aişe
r.anha'dan dedi ki:
"Ömer İbn el-Hattab Rasulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem'e:
Hanımlarını hicabın (perdenin) arkasına al, deyip duruyordu.
Aişe dedi ki: Ama Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem yapmıyordu.
Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in zevceleri de geceleyin el-Men ası' denilen
yere doğru ihtiyaçları için çıkıp gidiyorlardı. Zem'a kızı Sevde -ki uzun boylu
bir kadın idi- de (bir gece) çıkınca Ömer İbn el-Hattab onu bir mecliste
oturuyor iken gördü ve: -Hicab emrinin nazil olmasını şiddetle arzu ettiğimden
- Seni tanıdık ey Sevde, dedi.
Aişe: Bunun üzerine yüce Allah hicab ayetini indirdi, dedi."
Fethu'l-Bari Açıklaması:
"Hicab ayeti" Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in
hanımlarının erkeklere karşı perdenin arkasına çekilmeleri emrini ihtiva eden
ayet demektir. Buhari bu başlık altında Enes'den gelen bu rivayeti iki ayrı
yoldan zikretmiştir. Buna dair yeterli açıklamalar da daha önce Ahzab suresinde
(4791 nolu hadiste) geçmiş bulunmaktadır.
"Ömer İbn el-Hattab da Rasulullah Sallallahu Aleyhi ve
Sellem'e: Hanımlarını perde arkasına al, deyip duruyordu." Buna dair
yeterli açıklamalar da daha önce Taharet bölümünde geçmiş bulunmaktadır.
Hadisin sonlarında geçen: "Hicaba dair emrin nazil olmasını şiddetle arzu
ettiğinden: Seni tanıdık ey Sevde dedi. Aziz ve celil olan Allah da hicab ayetini
indirdi." ifadeleri ile, Enes'in hicabın iniş sebebini Zeyneb kıssası
olarak gösterdiği hadisi bir arada şöylece açıklanabilir: Ömer bu işi o kadar
ileri derecede arzu etmişti ki nihayet Sevde'ye o sözleri söyledi. Bu sözleri
söylediği olay ile Zeyneb'in evliliği esnasında Nebiin evinde oturanların olayı
denk zamana düştüğünden bu ayet nazil olmuştu. Böylelikle her iki durum da
ayetin inişi için sebep oldu. Buna dair açıklamalar bazı fazlalıklarla birlikte
Ahzab suresinin tefsirinde geçmiş bulunmaktadır. Kurtubi daha önceden bu
rivayetleri telif ederek şöyle demiştir: Ömer r.a.'ın bu sözleri, hicabdan önce
ve sonra birkaç defa tekrarlamış olduğu şeklinde yorumlanır.