EK SAYFA – 2009-2
باب: قول
الرجل: فداك
أبي وأمي.
103. BİR KİMSENİN BABAM ANAM SANA FEDA OLSUN DEMESİ
فيه الزبير
عن النبي صلى
الله عليه
وسلم.
Bu hususta ez-Zübeyr'in, Nebi s.a.v.'den diye naklettiği bir
hadis vardır.
حدثنا
مسدَّد: حدثنا
يحيى، عن
سفيان، حدثني
سعد بن
إبراهيم، عن
عبد الله بن
شداد، عن علي
رضي الله عنه
قال:
ما
سمعت رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
يفدي أحداً
غير سعد،
سمعته يقول:
(ارم فداك أبي
وأمي). أظنه
يوم أحد.
[-6184-] Ali r.a.'dan, dedi ki: "Ben Resulullah Sallallahu
Aleyhi ve Sellem'in Sa'd 'dan başkasına 'anam babam sana feda olsun' dediğini
işitmedim. Ben onu (Sa'd'a):
Ok atı babam anam sana feda olsun, derken işittim. Bu sözü
zannederim Uhud günü söylemişti."
باب: قول
الرجل: جعلني
الله فداك.
104. BİR ADAMIN: ALLAH BENİ SENİN İÇİN FEDA ETSİN DEMESİ
وقال أبو بكر
للنبي صلى
الله عليه
وسلم: فديناك
بآبائنا
وأمهاتنا.
Ebu Bekir de Nebi s.a.v.'e: Biz babalarımızı, annelerimizi sana
feda ederiz, demiştir.
حدثنا علي بن
عبد الله:
حدثنا بشر بن
المفضل: حدثنا
يحيى بن أبي
إسحق، عن أنس
بن مالك:
أنه
أقبل هو وأبو
طلحة مع النبي
صلى الله عليه
وسلم، ومع
النبي صلى
الله عليه
وسلم صفية، مردفها
على راحلته،
فلما كانوا
ببعض الطريق
عثرت الناقة،
فصرع النبي
صلى الله عليه
وسلم والمرأة،
وإن أبا طلحة -
قال: أحسب -
اقتحم عن بعيره،
فأتى رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
فقال: يا نبي
الله جعلني
الله فداك، هل
أصابك من شيء؟
قال: (لا، ولكن
عليك
بالمرأة).
فألقى أبو
طلحة ثوبه على
وجهه فقصد
قصدها، فألقى
ثوبه عليها،
فقامت
المرأة، فشد
لهما على
راحلتهما
فركبا، فساروا
حتى إذا كانوا
بظهر
المدينة، أو
قال: أشرفوا
على المدينة،
قال النبي صلى
الله عليه
وسلم: (آيبون
تائبون
عابدون،
لربنا حامدون).
فلم يزل
يقولها حتى
دخل المدينة.
[-6185-] Enes İbn Malik'ten rivayete göre; "Kendisi
ve Ebu Talha, Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem ile birlikte (seferden)
dönüyorlardı. Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem ile birlikte Safiyye vardı. Onu
kendi devesinin terkisine bindirmişti. Yolun bir yerinde iken deve tökezledi.
Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem ile Safiye r.anha yere düştüler, Ebu Talha,
kendisini devesinden aşağı atatcasına Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in
yanına gitti ve: Ey Allah'ın Nebii, Allah beni yoluna feda etsin! Sana bir
şeyoldu mu, diye sordu.
Allah Rasulü: Hayır, ama kadına dikkat et, buyurdu. EbD. Talha
kendi elbisesini yüzüne koyarak Safiyye radıyalliihu anhii'nın bulunduğu yere
doğru gitti ve elbisesini onun üzerine bıraktı. Safiyye radıyalliihu anha ayağa
kalktı, sonra da EbD. Talha onların eşyalarını develeri üzerinde güzelce
bağladı. Her ikisi (Nebi ve Safiyye) deveye binip yola koyuldular.
Nihayet Medine sırtına vardıklarında -yahut, Medine'yi yüksekten
gördükleri zaman Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem: AibD.ne, taibD.ne, abidD.ne
li Rabbina hamidD.ne: Biz dönücüleriz, tevbe edenleriz, ibadet edenleriz,
Rabbimize hamd edenleriz, buyurdu ve Medine'ye girene kadar bu sözlerini
tekrarlad!."
Fethu'l-Bari Açıklaması:
"Kişinin: Allah beni yoluna feda etsin, demesi." Yani
böyle bir söz mubah mıdır yoksa mekruh mudur? Bu sözü söylemenin caiz olduğuna
delil teşkil eden bütün haberleri EbD. Bekir İbn Ebi Asım
"Adabu'l-Hukema" adlı eserinin baş taraflarında zikretmiş ve bunun
caiz olduğunu kesin bir dille söyleyerek şunları ifade etmiştir: Kişinin bunu
sultanına, büyüğüne, ilim sahiplerine, kardeşlerinden sevdiği kimselere
söylemesi mümkündür ve bunda onun için herhangi bir sakınca yoktur. Hatta o
kişiye saygı göstermek, onun kalbini kendisine daha çok meylettirmek için
yaparsa sevap dahi kazanır. Eğer bunu söylemek yasak olsaydı, Nebi Sallallahu
Aleyhi ve Sellem bu sözü söyleyeni nehyeder ve ona bunun kendisinden başkasına
söylenmesinin caiz olmadığını öğretirdi.
Daha sonra Buhari Enes'in, Safiyye radıyalliihu anha'yı
bineğinin arkasına bindirmiş olması ile ilgili hadisi zikretmektedir. Bu hadise
dair açıklamalar Libas (giyim) bölümünün sonlarında (5968.hadiste) geçmiş
bulunmaktadır.
İbn Ebi Asım da İbn Ömer'den şu hadisi rivayet etmektedir: Nebi
Sallallahu Aleyhi ve Sellem Fatıma'ya: "Baban sana feda olsun" diye
buyurmuştur. İbn Mesud'dan naklettiği rivayete göre de Nebi Sallallahu Aleyhi
ve Sellem ashabına:
"Babam anam size feda olsun" demiştir. Enes'in rivayet
etmiş olduğu hadise göre de Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem, bunun bir
benzerini ensar için de söylemiştir.