EK SAYFA – 2005-2
باب: هجاء
المشركين.
91. MÜŞRİKLERİ HİCVETMEK
حدثنا محمد:
حدثنا عبدة:
أخبرنا هشام
بن عروة، عن
أبيه، عن
عائشة رضي
الله عنها
قالت:
استأذن
حسان بن ثابت
رسول الله صلى
الله عليه وسلم
في هجاء
المشركين،
فقال رسول
الله صلى الله
عليه وسلم:
(فكيف بنسبي).
فقال حسان:
لأسلنك منهم
كما تسل
الشعرة من
العجين. وعن
هشام بن عروة،
عن أبيه قال:
ذهبت أسب حسان
عند عائشة،
فقالت: لا
تسبه، فإنه
كان ينافح عن رسول
الله صلى الله
عليه وسلم.
[-6150-] Aişe r.anha'dan, dedi ki: "Hassan İbn Sabit
müşrikleri hicvetmek için Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem'den izin
istedi. Buna karşılık Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem:
Ya benim nesebimin durumu ne olacak, diye sordu. Hassan: And
olsun, ben seni onların arasından hamurdan kıl çeker gibi çekeceğim,
dedi."
Hişam İbn Urve'den, o babasından şöyle dediğini rivayet
etmektedir: "Ben Aişe'nin huzurunda Hassan'a ağır şeyler söyleyecek gibi
oldum. Aişe bana: Hayır, ona ağır sözler söyleme' Çünkü o Resulullah Sallallahu
Aleyhi ve Sellem'i savunuyordu, dedi."
حدثنا أصبغ
قال: أخبرني
عبد الله بن
وهب قال: أخبرني
يونس، عن ابن
شهاب: أن
الهيثم بن أبي
سنان أخبره:
أنه سمع أبا
هريرة في قصصه،
يذكر
النبي صلى
الله عليه
وسلم يقول: (إن
أخا لكم لا
يقول الرفث).
يعني بذاك ابن
رواحة، قال:
فينا رسول
الله يتلو
كتابه - إذا
انشق معروف من
الفجر ساطع أرانا
الهدى بعد
العمى
فقلوبنا - به
موقنات أن ما
قال واقع يبيت
يجافي جنبه عن
فراشه - إذا
استثقلت
بالكافرين
المضاجع
تابعه
عُقَيل عن
الزُهري.
وقال
الزبيدي: عن
الزُهري، عن
سعيد،
والأعرج، عن
أبي هريرة.
[-6151-] Heysem İbn Ebi Sinan'dan rivayete göre; "O,
Ebu Hureyre'nin anlattıklarını dinlerken Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'i
şöyle derken işitmiştir:
Sizin batıl söz söylemeyen bir kardeşiniz vardır. -Bununla
Abdullah İbn Revaha'yı kastediyordu.- O şöyle diyor:
"Aramızda Allah'ın Rasulü vardır. Onun kitabını okuyar. Tan
yeri ağardığı vakit, yükselip nur saçtığında
Biz körken o geldi, bize gösterdi hidayeti
Onun söylediklerinin gerçek olduğuna kalplerimiz kesin olarak
inanmaktadır Geceyi yatağından uzakta, mevlasına yönelerek geçirir
O kafirlere yatakları ağırlık verirken ... "
حدثنا أبو
اليمان:
أخبرنا شعيب،
عن الزُهري. وحدثنا
إسماعيل قال:
حدثني أخي، عن
سليمان، عن محمد
بن أبي عتيق،
عن ابن شهاب،
عن أبي سلمة بن
عبد الرحمن بن
عوف: أنه سمع
حسان بن ثابت
الأنصاري:
يستشهد أبا
هريرة فيقول:
يا أبا هريرة،
نشدتك الله،
هل
سمعت رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
يقول: (يا
حسان، أجب عن
رسول الله،
اللهم أيده
بروح القدس).
قال أبو
هريرة: نعم.
[-6152-] Ebu Seleme İbn Abdurrahman İbn Avf'tan rivayete
göre; "O, Hassan İbn Sabit el-Ensari'yi -Ebu Hureyre'nin de kendisine
şahitlik etmesini isteyerek şöyle derken dinlemiştir:
Ey Ebu Hureyre! Sana Allah adına and veriyorum. Resulullah
Sallallahu Aleyhi ve Sellem'i:
Ey Hassan, Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem adına sen cevap
ver. Allah'ım, sen onu Ruhu'l-Kudüs ile destekle derken dinledin mi? Ebu
Hureyre:
Evet, diye cevap verdi."
حدثنا
سليمان بن
حرب: حدثنا
شُعبة، عن عدي
بن ثابت، عن
البراء رضي
الله عنه:
أن
النبي صلى
الله عليه
وسلم قال
لحسان: (اهجهم -
أو قال: هاجهم -
وجبريل معك).
[-6153-] Bera r.a.'dan rivayete göre Nebi Sallallahu
Aleyhi ve Sellem Hassan'a:
"Onları hicvet -yahut onların hicivlerine karşılık ver!-
Cebrail seninle birliktedir, demiştir."
Fethu'l-Bari Açıklaması:
"Müşrikleri hicvetmek". Buhari bu başlılua şiirin bir
bölümünün müstehap olabileceğine de işaret etmiştir. Ahmed, Ebu Davud, Nesai,
sahih olduğunu belirterek İbn Hibban, Enes'ten şu merfu hadisi rivayet ederler:
"Müşriklere karşı dillerinizle cihad ediniz." Kureyş'in menkıbeleri
başlığında da Ka'b İbn Malik'in ve daha başkalarının bu hususta rivayet
ettikleri hadislere işaret edilmiş idi. Taberani ise Ammar İbn Yasir'den şu
hadisi rivayet etmektedir: "Müşrikler bizi hicvedince, Resulullah s.a.v.
bizlere: Onların sizlere söyledikleri gibi siz de onlara söyleyiniz,
buyurdu." Biz de bunu Medinelilerin cariyelerine öğretiyordu k.
Hassan'ın: "Seni çekeceğim" ifadesi, and olsun onların
senin nesebini hicvetmelerine fırsat vermeyeceğim. Öyle ki senin nesebinin
herhangi birisine hiciv, yergi ulaşmayacaktır. Tıpkı bir kılın hamurdan
çekildiği vakit üzerinde hiçbir hamur eserinin kalmaması gibi. Hadisten
Müslümanlara sövmesi karşılığında, cevap olmak üzere müşriğe sövmenin caiz
olduğu anlaşılmaktadır. Müslümanlara sövmemeleri için müşriklere sövmenin
mutlak olarak yasaklanmış olması bununla çatışma arz etmez. Çünkü bu yasak
öncelikle onlara sövmek hakkında yorumlanmıştır. İntikam almak üzere cevap
veren kimseler için değildir.
Başlıktaki üçüncü hadis Ebu Hureyre'nin, Abdullah İbn Revaha'nın
şiiri ile ilgili hadisidir. Bu hadise dair açıklamalar daha önce Namaz
bölümünün sonlarında "Gece namazı kılmak" başlığında geçmiş idi. İbn
Battal dedi ki: Hadisten anlaşıldığına göre eğer şiir Allah'ın zikrini ve salih
amelleri ihtiva ediyorsa güzeldir ve şiirin yerildiğine dair varid olmuş
buyrukların kapsamına girmez.