EK SAYFA – 1886-5
باب: من ذبح
الأضاحي بيده.
9. KURBANLIKLARI BİZZAT KESEN KİMSE
حدثنا آدم بن
أبي إياس:
حدثنا شُعبة:
حدثنا قتادة،
عن أنس قال:
ضحَّى
النبي صلى
الله عليه
وسلم بكبشين
أملحين،
فرأيته
واضعاً قدمه
على صِفَاحهما،
يسمِّي
ويكبِّر،
فذبحهما بيده.
[-5558-] Enes'teh şöyle dediği rivayet edilmiştir:
"Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem alacalı, beyaz tüylü iki
koç kurban etti. Ben onun bir ayağını (her birini keserken) böğrünün üzerine
koyduğunu, besmele çekip tekbir getirdiğini ve o ikisini de bizzat eliyle
kestiğini gördüm."
Fethu'l-Bari Açıklaması:
"Kurbanlıkları bizzat eliyle kesen kimse." Yani bu
şart mıdır yoksa evla (daha uygun olan) mıdır? Bizzat kesmeye gücü yeten
kimsenin başkasını vekil tayin etmesinin caiz oluşu üzerinde fukahanın ittifakı
vardır. Fakat Malikilerde kesebilen kimsenin vekalet vermesinin yeterli
olmayacağına dair bir görüş vardır. çoğunluğa göre ise bu mekruhtur ama
kesiminde hazır bulunması da müstehaptır.
"Ben onu, onların her birini keserken ayağını böğrüne
koyduğunu gördüm."
Yani her bir kurbanlığını keserken bir ayağını onun böğrüne,
kurbanlığın yanlarından birisi üzerine koyuyordu.
"Besmele çekiyor, tekbir getiriyordu."
Hadisten anlaşıldığına göre;
1- Kesim yaparken besmele çekmek meşrudur.
2- Besmele ile birlikte tekbir getirmek müstehaptır.
3- Kurbanlığın boynunun sağ yanı üzerine ayağı koymak
müstehaptır. Fukaha, kurbanlığın sol yanı üzere yatırılacağını ittifakla kabul
etmişlerdir.
Buna göre ayağını sağ yanına koyarak kurbanlığı kesenin, bıçağı
sağ eline alıp sol eliyle de başını yakalaması daha kolayolur.
باب: من ذبح
ضَحِيَّة
غيره.
10. BAŞKASININ KURBANLIĞINI KESEN KİMSE
وأعان رجل
ابن عمر في
بَدَنَتِهِ .وأمر
أبو موسى
بناته أن
يضحِّين بأيديهنَّ.
Bir adam, (Mina'da) İbn Ömer'e devesin(i kesmek)de yardım etmiş,
Ebu Musa da kızlarına kurbanlıklarını kendi elleri ile kesmelerini emretmiştir
.
حدثنا قتيبة:
حدثنا سفيان،
عن عبد الرحمن
بن القاسم، عن
أبيه، عن
عائشة رضي
الله عنها
قالت:
دخل
عليَّ رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
بِسَرِفَ
وأنا أبكي،
فقال: (ما لك
أنَفِسْتِ).
قلت: نعم، قال:
(هذا أمر كتبه
الله على بنات
آدم، اقضي ما
يقضي الحاج
غير أن لا
تطوفي
بالبيت).
وضحَّى رسول
الله صلى الله
عليه وسلم عن
نسائه بالبقر.
[-5559-] Aişe r.anha'dan şöyle dediği rivayet edilmiştir:
"Şerif'te ben ağIıyorken Hasulullah Sallallahu Aleyhi ve
Sellem yanıma girdi. Ne oldu sana? Ay hali mi oldun, diye sordu. Ben: Evet
dedim. O: Bu, Allah'ın, Adem'in kızları üzerine yazdığı bir iştir. Hacıların
yaptıklarını sen de yap! Ancak Beyt'i tavaf etme, buyurdu. Hasulullah
Sallallahu Aleyhi ve Sellem hanımları adına kurban olarak inek kesti."
Fethu'l-Bari Açıklaması:
"Bir adam, (Mina'da) İbn Ömer'e devesin (i kesmek) de
yardım etmiştir." İbnu'l-Müneyyir dedi ki: Bu rivayet, başlığa ancak
yardım istemenin meşru olması halinde "vekalet de ona katılır (onun gibi
değerlendirilir)" cihetiyle uygun düşmektedir. İbn Ömer'in başından geçen
bu olaya yakın Ahmed'in rivayet ettiği merfu' bir hadis de gelmiş
bulunmaktadır. Bunu ensardan bir adam şöylece rivayet etmektedir: "Nebi
Sallallahu Aleyhi ve Sellem kurbanlığını yatırdı ve: Kurbanlığımı kesmek üzere
bana yardımcı ol, dedi, o da ona yardım etti." Hadisin ravileri
sikadırlar.
"Ebu Musa kızlarına kurbanlıklarını kendi elleriyle
kesmelerini emretti."
İbnu't-Tin dedi ki: Hadisten kadının hayvan kesmesinin caiz
olduğu anlaşılmaktadır. Muhammed ise Malik'ten bunun mekruh olduğunu
nakletmektedir.
Derim ki: Bu husus daha önce Zebaih bölümünde (5504 ve
5500.hadislerde) geçmiş bulunmaktadır.
Şafillerden nakledilen görüşe göre ise kadın için daha uygun
olan, kurbanlığını kesmek üzere başkasına vekalet vermesi ve kendisinin bizzat
kesmemesidir.
باب: الذبح
بعد الصلاة.
11. NAMAZDAN SONRA KURBANI KESMEK
حدثنا
حجَّاج بن
المنهال:
حدثنا شُعبة
قال: أخبرني
زُبَيد قال:
سمعت
الشَّعبي، عن
البراء رضي
الله عنه قال:
سمعت
النبي صلى
الله عليه
وسلم يخطب
فقال: (إن أول
ما نبدأ به من
يومنا هذا أن
نصلي، ثم نرجع
فننحر، فمن
فعل هذا فقد
أصاب
سنَّتنا، ومن
نحر فإنما هو
لحم يقدِّمه
لأهله، ليس من
النُسُك في
شيء). فقال أبو
بردة: يا رسول
الله، ذبحت
قبل أن أصلي،
وعندي جَذَعة
خير من
مُسِنَّة؟
فقال: (اجعلها
مكانها، ولن
تجزي - أو توفي -
عن أحد بعدك).
[-5560-] Bera r.a.'dan şöyle dediğirivayetedilmiştir:
"Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'i hutbe irad ederken
dinledim. Şöyle buyurdu: Bugünümüzde ilk yapacağımız iş, namaz kılmamız, sonra
dönüp kurbanlıklanmızı kesmemizdir. Kim bunu yaparsa bizim sünnetimize uygun iş
yapmış olur. Her kim (namazdan önce) kesmiş ise onun bu kestiği, aile halkına
takdim ettiği bir et olur. Kurban ibadetiyle hiçbir alakası olmaz.
Bunun üzerine Ebu Burde: Ey Allah'ın Rasulü, bayram namazını
kılmadan önce kestim. Yanımda ise bir yaşını doldurmuş olandan daha iyi, yaşını
doldurmamış bir dişi keçi vardır, dedi.
Allah Rasulü şöyle buyurdu: Sen onu o kestiğinin yerine kes! Ancak
bu, senden sonra hiçbir kimse için yeterli olmayacaktır -yahut onun yerini
tutmayacaktır (diyebuyurdu)-."
باب: من ذبح
قبل الصلاة
أعاد.
12. BAYRAM NAMAZINDAN ÖNCE KURBANINI KESEN, TEKRAR KESER
حدثنا علي بن
عبد الله:
حدثنا
إسماعيل بن
إبراهيم، عن
أيوب، عن
محمد، عن أنس،
عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم قال: (من
ذبح قبل الصلاة
فَلْيُعِدْ).
فقال رجل: هذا
يوم يُشتهى فيه
اللحم، وذكر
من جيرانه،
فكأن النبي
صلى الله عليه
وسلم عذره،
وعندي جَذَعة
خير من شاتين؟
فرخَّص له
النبي صلى
الله عليه وسلم،
فلا أدري بلغت
الرخصة أم لا،
ثم انكفأ إلى
كبشين، يعني
فذبحهما، ثم
انكفأ الناس
إلى غُنَيمة
فذبحوها.
[-5561-] Enes'ten rivayete göre o Nebi Sallallahu Aleyhi
ve Sellem'den şöyle buyurduğunu nakletmiştir:
"Kim namazdan önce kurbanını keserse tekrar kessin.
Bir adam: Bu, canın et çektiği bir gündür, dedi ve komşulannın
ihtiyaç içinde olduklarını zikretti. -Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem onu
mazur görür gibi oldu.-
Adam devamla dedi ki: Hem benim yanımda iki koyundan daha iyi, bir
yaşını doldurmamış bir dişi keçi var deyince, Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem
ona ruhsat verdi. Artık, bu ruhsat başkalarını kapsar mı kapsamaz mı
bilemiyorum.
Daha sonra Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem iki koçun yanına vardı
-yani onları kesti- sonra da (diğer) insanlar birkaç koyunluk bir sürüye gidip
onları kestiler."
حدثنا آدم:
حدثنا شُعبة:
حدثنا الأسود
بن قيس: سمعت
جندب بن سفيان
البجلي قال:
شهدت
النبي صلى
الله عليه
وسلم يوم
النحر، فقال:
(من ذبح قبل أن
يصلي
فَلْيُعِدْ
مكانها أخرى،
ومن لم يذبح
فليذبح).
[-5562-] Cündeb b. Süfyan el-Becell'den şöyle dediği
rivayet edilmiştir:
"Ben kurban bayramı birinci günü (Nahr günü) Nebi Sallallahu
Aleyhi ve Sellem'in şöyle buyurduğuna tanık oldum:
Kim bayram namazını kılmadan önce kurbanını keserse onunyerine
başkasını kessin. Kim de şimdiye kadar kesmemişse (namazdan sonra) artık
kesiversin."
حدثنا موسى
بن إسماعيل:
حدثنا أبو
عوانة، عن فراس،
عن عامر، عن
البراء قال:
صلى
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم ذات يوم،
فقال: (من صلى
صلاتنا، واستقبل
قبلتنا، فلا
يذبح حتى
ينصرف). فقام
أبو بردة بن
نيار فقال: يا
رسول الله،
فعلتُ. فقال:
(هو شيء
عَجَّلْتَهُ).
قال: فإن عندي
جَذَعة هي خير
من
مُسِنَّتَين،
آذبحها؟ قال:
نعم، ثم لا
تجزي عن أحد
بعدك). قال
عامر: هي خير
نَسيكتيه.
[-5563-] Amir'den rivayete göre el-Bera şöyle demiştir:
"Bir gün Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem bayram namazı
kıl(dır)dı ve şöyle buyurdu: Kim bizim kıldığımız namazı kılar, kıblemize
yönelir ise namazdan ayrılıncaya kadar kurbanını kesmesin.
Ebu Burde b. Niyar ayağa kalkarak: Ey Allah'ın Resulü, ben böyle
yaptım, dedi.
Allah Resulü: Bu, erken davranarak yaptığın bir iş oldu, diye
buyurdu. Ebu Burde: Benim yanımda yaşını doldurmamış bir dişi keçi var ve o,
yaşını doldurmuş iki koyundan hayırlıdır. Onu kesebilir miyim, diye sordu.
Allah Rasulü: Evet. Fakat bundan sonra artık hiç kimse için
yeterli olmaz, diye buyurdu."
Amir (eş-Şa'bl): "İşte o, onun kestiği iki kurbanın hayırlı
alanıdır" dedi.
Fethu'l-Bari Açıklaması:•
"Namazdan önce kurbanın! kesen iade eder", yani kurban
kesme işini tekrarlar.
"Kim bizim bu namazımıZ! kılar ve kıblemize yönelirse ...
" Kim İslam dini üzere ise ... demektir.
باب: وضع
القدم على
صَفْح
الذبيحة.
13. KESENiN KESTiĞi HAYVANIN BOYNUNA YAKIN BiR YERE AYAĞINI
KOYMASI
حدثنا حجَّاج
بن منهال:
حدثنا
همَّام، عن
قتادة: حدثنا
أنس رضي الله
عنه:
أن
النبي صلى
الله عليه
وسلم كان
يضحِّي بكبشين
أملحين
أقرنين، ووضع
رجله على
صفحتهما، ويذبحهما
بيده.
[-5564-] Enes r.a.'dan rivayete göre: "Nebi
Sallallahu Aleyhi ve Sellem boynuzlu, alaca beyaz tüylü iki koç kurban eder ve
bir ayağını boyunlarına yakın yere koyar ve onları kendi eliyle keserdi."
باب: التكبير
عند الذبح.
14. HAYVAN KESERKEN TEKBiR GETiRMEK
حدثنا قتيبة:
حدثنا أبو
عوانة، عن
قتادة، عن أنس
قال:
ضحَّى
النبي صلى
الله عليه
وسلم بكبشين
أملحين
أقرنين،
ذبحهما بيده،
وسمَّى وكبَّر،
ووضع رجله على
صفاحهما.
[-5565-] Enes r.a.'den şöyle dediği rivayet edilmiştir:
"Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem boynuzlu, alaca beyaz tüylü
iki koç kurban etti. Onları kendi eliyle kesti, besmele çekti, tekbir getirdi
ve bir ayağını onların boyunlarına yakın yere koydu."
باب: إذا بعث
بِهَدْيِهِ
ليُذبح لم
يَحْرُمْ عليه
شيء.
15. BİR KİMSE KURBANLIĞINI HAREM BÖLGESİNDE KESİLMEK ÜZERE
GÖNDERECEK OLURSA ONA (İHRAMLILARA HARAM OLAN ŞEYLERDEN) HİÇBİR ŞEY HARAM OLMAZ
حدثنا أحمد
بن محمد:
أخبرنا عبد
الله: أخبرنا إسماعيل،
عن الشَّعبي،
عن مسروق:
أنه
أتى عائشة
فقال لها: يا
أم المؤمنين،
إن رجلاً يبعث
بالهدي إلى
الكعبة ويجلس
في المصر،
فيوصي أن
تُقَلَّدَ
بَدَنَتُهُ،
فلا يزال من
ذلك اليوم
مُحْرِمَاً
حتى يَحِلَّ
الناس، قال:
فسمعت
تصفيقها من
وراء الحجاب،
فقالت: لقد
كنت أفتل
قلائد هدي
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم، فيبعث
هَدْيَهُ إلى
الكعبة، فما يحرم
عليه مما حلَّ
للرجل من
أهله، حتى
يرجع الناس.
[-5566-] Mesruk'tan rivayete göre; "O, Aişe
r.anha'nın yanına giderek ona:
Ey mu'minlerin annesi, bir adam Ka'be'ye kurbanlığını gönderse,
kendisi de bulunduğu yerde otursa, gönderdiği kimselere kurbanlık devesine
gerdanıık takılmasını tavsiye etse, o günden itibaren insanlar ihramdan çıkıncaya
kadar kendisi de ihramlı kalmaya devam eder (mi), dedi.
Mesruk devamla: Ben onun hicabın (perdenin) arkasından ellerini
çırpmasının sssini işittim. Sonra: Ben Resulullah Sallallahu Aleyhi ve
Sellem'in Harem'e gönderdiği kurbanlıkların gerdanlıklarını bükerdim. ° da
hediyelik kurbanlıklarını Ka'be'ye gönderirdi. Ama insanlar (Hac'dan) geri
dönünceye kadar erkeklere hanımlarından helal olan hiçbir şey de haram olmazdı,
dedi."
Fethu'l-Bari Açıklaması:
ed-Davudl, Aişe radıyallahu anha'nın "hediyelik kurbanlıklarını"
sözlerini MeymOnelnin merfu olarak rivayet ettiği: "Zülhicce'nin ilk on
günü girdi mi kurban kesmek isteyen bir kimse saçını kesmesin, tırnaklarını
kesmesin" şeklindeki hadisinin, Aişe radıyallahu anha'nın hadisiyle mensuh
yahut nasih olması gerektiğine delil göstermiştir.
İbnu't-TIn dedi ki: Ancak buna gerek yoktur. Çünkü Aişe
radıyallahu anha kurbanlığını Harem'in içerisine gönderen bir kimsenin,
mücerred göndermesi sebebiyle ihramlı olmasını kabul etmemiş, ancak özelolarak
Zülhicce'nin ilk on gününde kaçınılması müstehap olan saçları ve tırnakları
kesmeyi ele almamıştır. Daha sonra İbnu't-TIn şunları söylemektedir: Fakat
hadisin umumi ifadesi edDawdi'nin dediğine delil teşkil etmektedir. Şafil de
Zülhicce'nin ilk on gününde bu işlerin mubah olduğuna bunu delil göstermiştir.
İbnu't-TIn dedi ki: Sözü geçen hadisi de Müslim, Ebu Davud, Tirmizi ve Nesai
rivayet etmiş bulunmaktadır.
Derim ki: Söz konusu bu hadis MeymCıne'nin rivayet ettiği bir
hadis değil, Ümmü Selemelnin rivayet ettiği bir hadistir ..