باب: المضمضة
بعد الطعام.
51. YEMEK YEDİKTEN SONRA AĞZI ÇALKALAMAK
حدثنا علي:
حدثنا سفيان:
سمعت يحيى بن
سعيد، عن
بُشَير بن
يسار، عن سويد
بن النعمان
قال:
خرجنا
مع رسول الله
صلى الله عليه
وسلم إلى خيبر،
فلما كنا بالصهباء
دعا بطعام،
فما أتي إلا
بسَوِيق،
فأكلنا، فقام
إلى الصلاة
فتمضمض
ومضمضنا.
[-5454-] Suveyd b. en-Numan'dan, dedi ki: "Rasulullah Sallallahu
Aleyhi ve Sellem ile birlikte Hayber'e çıktık. es-Sahba denilen yere varınca
Allah Rasulü yiyecek getirilmesini istedi. Sevikten başka bir şey getirilmedi.
Biz de yedik. Allah Rasulü namaza kalkınca ağzını çalkaladı, biz de
çalkaladık."
قال يحيى:
سمعت
بُشَيراً
يقول: حدثنا
سُوَيد: خرجنا
مع رسول الله
صلى الله عليه
وسلم إلى خيبر،
فلما كنا
بالصهباء،
قال يحيى: وهي
من خيبر على
روحة، دعا
بطعام فما أتي
إلا بسَوِيق،
فلكناه،
فأكلنا معه،
ثم دعا بماء،
فمضمض ومضمضنا
معه، ثم صلى
بنا المغرب،
ولم يتوضأ.
وقال سفيان:
كأنك تسمعه من
يحيى.
[-5455-] Yahya dedi ki: Ben Buşeyr'i şöyle derken dinledim: "Bize
Suveyd tahdis etti: Rasulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem ile Hayber'e çıktık.
es-Sahba denilen yere varınca -Yahya dedi ki: Burası Hayber'den yarım günlük
bir mesafededir- yemek getirilmesini istedi. Ona sevikten başka bir şey
getirilmedi. Biz de ağızlarımızia onu çiğnedik ve ondan bir kısım yedik. Daha
sonra da bir su getirilmesini emir buyurdu, ağzını çalkaladı. Onunla birlikte
biz de çalkaladık. Sonra abdest almaksızın bize akşam namazını kıldırdı."
باب: لعق
الأصابع
ومصِّها قبل
أن تُمسح
بالمنديل.
52. PARMAKLARIN MENDİL İLE SİLİNMEDEN ÖNCE YALANMASI VE EMİLMESİ
حدثنا علي بن
عبد الله:
حدثنا سفيان،
عن عمرو بن
دينار، عن
عطاء، عن ابن
عباس:
أن
النبي صلى
الله عليه
وسلم قال: (إذا
أكل أحدكم فلا
يمسح يده حتى
يَلْعَقَهَا
أو يُلْعِقَهَا).
[-5456-] İbn Abbas r.a.'dan rivayete göre Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem:
"Sizden herhangi bir kimse yemek yedikten sonra elini (parmaklarını)
yalamadıkça yahut yalatmadıkça silmesin" diye buyurdu.
Fethu'l-Bari Açıklaması:
"Valamadıkça", kendisi yalamadıkça ... "yahut
yalatmadıkça", başkasına yalatmadıkça ...
NeveVi dedi ki: Maksat bundan tiksinmeyen zevcesi, cariyesi,
hizmetçisi, çocuğu gibi başkasına yalatmasıdır. Hadis bu işten tiksinerek
parmaklan yalamayı mekruh görenlerin kanaatini reddetmektedir. Evet, yemek
esnasında bunu yaparsa bu tiksinti husule gelebilir. Çünkü tekrar parmaklannı
üzerlerinde tükürüğünün izleri bulunduğu halde yemeğe daldırır.
Hadisten Çıkarılan Sonuçlar
1- Yemekten sonra eli silmek müstehaptır. Kadı lyad dedi ki:
Silmek ayrıca yıkamaya ihtiyaç göstermeyen şeyler içindir. Elin daldırılması ve
ancak yıkama ile giderilebilecek bir nemlilik gibi haller müstesnadır. Çünkü
hadis-i şerifte el yıkamak teşvik edilmiş, bunu terk etmek de sakındırılmıştır.
Evet, böyle demiştir. Fakat bu başlıktaki hadis parmakların yalanmadan önce
ellerin yıkanmasının ve silinmesinin men edilmesini gerektirmektedir. Çünkü bu
işler yapılmadan parmakların yalanması açıkça emredilmiş bulunmaktadır. Bu da
bereketin hasılolması içindir. Kokunun giderilmesi için parmakların
yalanmasından sonra yıkanmasının muayyen bir mendub olacağı da doğrudur. İşte
onun işaret ettiği hadis de böyle yorumlanır. Bu hadisi Ebu Davud, Müslim'in
şartına göre sahih bir sened ile Ebu Hureyre'den rivayet etmiştir. Ebu Hureyre
hadisi Nebi efendimize ref ederek şöyle demiştir: "Her kim elinde yemek
bulaşığı bulunduğu halde onu yıkamadan uyur ve ona herhangi bir şey isabet
ederse kendinden başka kimseyi kınamasın."
2- Örfe göre değersiz ve önemsiz olsa bile yenilen ya da içilen
şeyler gibi Allah'ın lütfundan olanhiçbir şeyin ihmal edilmemesinin özenle
devam ettirilmesine işaret edilmektedir.