DEVAM: 8. İNCELTİLMİŞ EKMEK, MASA ÜZERİNDE VE SOFRADA YEMEK
YEMEK
حدثنا علي بن
عبد الله:
حدثنا معاذ بن
هشام قال:
حدثني أبي، عن
يونس - قال علي:
هو الإسكاف -
عن قتادة، عن
أنس رضي الله
عنه قال:
ما
علمت النبي
صلى الله عليه
وسلم أكل على
سُكُرُّجَةٍ
قطُّ، ولا
خُبِزَ له
مرقَّق قطُّ،
ولا أكل على
خِوَان قطُّ. قيل
لقتادة: فعلى
ما كانوا
يأكلون؟ قال:
على السُّفَر.
[-5386-] Enes r.a.'dan, dedi ki: "Nebi Sallallahu
Aleyhi ve Sellem'in küçük tabakta yemek yediğini de, inceltilmiş yufka ekmeği
yediğini de, bir masa üzerinde yemek yediğini de asla bilmiyorum.
Katade'ye: Peki neyin üzerinde yemek yerlerdi diye soruldu.
Katade: Sofralar üzerinde diye cevap verdi. "
Bu Hadis 5415 ve 6450 numara ile gelecektir.
حدثنا ابن
أبي مريم:
أخبرنا محمد
بن جعفر:
أخبرني حميد:
أنه سمع أنساً
يقول:
قام
النبي صلى
الله عليه
وسلم يبني
بصفيَّة، فدعوت
المسلمين إلى
وليمته، أمر
بالأنطاع فبُسطت،
فألقي عليها
التمر
والأقِطُ
والسمن. وقال
عمرو، عن أنس:
بنى بها النبي
صلى الله عليه
وسلم، ثم صنع
حيساً في نطع.
[-5387-] Enes r.a.'den, dedi ki: "Nebi Sallallahu
Aleyhi ve Sellem (Hayber dönüşü) ikamet etti ve Safiye ile zifafa girdi. Ben de
Müslümanları düğün yemeğine davet ettim. Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem
sofraların açılmasını emretti, sofralar yayıldı. Sofralara hurma, keş ve yağ
bırakıldı."
Amr da, Enes'den rivayetle şöyle demiştir: "Nebi Sallallahu
Aleyhi ve Sellem Safiye ile zifafa girdikten sonra deriden sofralar üzerinde
Hays denilen yemeği yaptı ... "
حدثنا محمد:
أخبرنا أبو
معاوية: حدثنا
هشام، عن
أبيه، وعن وهب
بن كيسان قال:
كان
أهل الشام
يعيِّرون ابن
الزبير،
يقولون يا ابن
ذات
النطاقين،
فقالت له
أسماء: يا بني إنهم
يعيِّرونك
بالنطاقين،
هل تدري ما
كان النطاقان؟
إنما كان
نطاقي شققته
نصفين، فأوكيت
قربة رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
بأحدهما،
وجعلت في
سفرته آخر،
قال: فكان أهل
الشام إذا
عيَّروه
بالنطاقين،
يقول: إيهاً
والإله، تلك
شكاة ظاهر عنك
عارها.
[-5388-] Vehb b. Keysan'dan, dedi ki: "Şam halkı
İbnu'z-Zubeyr'i ayıplayarak:
Ey iki kuşaklı kadının oğlu, diyorlardı. (Annesi) Esma ona dedi ki:
Oğlum, onlar seni iki kuşak ile ayıplıyorlar. Bu iki kuşağın ne olduğunu
biliyor musun? Bu benim bir kuşağımdı. Ben onu ortadan ikiye ayırdım ve
onlardan birisi ile Rasulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in kırbasının ağzını
bağladım, diğeri ile de azığının bulunduğu sofrasını bağladım."
Vehb b. Keysan dedi ki: "Daha sonra Şam halkı onu iki kuşak
ile ayıpladıkları vakit şöyle derdi:
ilahıma yemin ederim ki doğru söylüyorsunuz. "Bu ayıbı senden
uzak bir çirkinliktir" diyor (ve Ebu Zuheyb ez-Zühell'nin bu mısraını
okuyor)du."
حدثنا أبو
النعمان:
حدثنا أبو
عوانة، عن أبي
بشر، عن سعيد
بن جبير، عن
ابن عباس:
أن
أم حفيد بنت
الحارث بن
حزن، خالة ابن
عباس، أهدت
إلى النبي صلى
الله عليه
وسلم سمناً
وأقِطاً
وأضُبًّا،
فدعا بهنَّ،
فأكِلْنَ على
مائدته،
وتركهنَّ النبي
صلى الله عليه
وسلم
كالمستقذر
لهنَّ، ولو كُنَّ
حراماً ما
أكلن على
مائدة النبي
صلى الله عليه
وسلم، ولا أمر
بأكلهنَّ.
[-5389-] İbn Abbas'tan rivayete göre "İbn Abbas'ın
teyzesi olan el-Haris b. Hazm'in kızı Ümmü Tufeyl, Nebi Sallallahu Aleyhi ve
Sellem'e bir miktar tereyağı, keş ve birkaç keler hediye etmişti. O da bunların
getirilmesini emir buyurdu. Sofrası üzerinde bunlar yenildi. Nebi Sallallahu
Aleyhi ve Sellem. onlardan tiksinmiş gibi o kelerleri yiyemedi. Eğer kelerlerin
yenilmesi haram olsaydı, Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in sofrası üzerinde
bunlar yenilmez ve yenilmelerini de emretmezdi."
Fethu'l-Bari Açıklaması:
"İnceltilmiş ekmek ve masa üstünde ve sofrada yemek
yemek." İnceltilmiş ekmek ile ilgili olarak Iyad şunları söylemektedir:
İnceıtilmiş ekmektenmaksat, beyaz ekmek ve benzeri ekmekler gibi yumuşatılmış,
güzelleştirilmiş ekmek demektir. İnceltmek (terklk) yumuşatmak anlamındadır.
Çünkü o dönemde Araplarda elek yoktu. İnceltilmiş (anlamındaki murakkak) lafzı
bazen ince ve geniş ekmek anlamına da gelir.
İbnu'l-Cevzl de şöyle demiştir: Bu, hafif olan ekmek
anlamındadır. Kendisi ile (hamurun) inceltildiği tahta (merdane) olan
er-Rikak'tan alınmış gibidir. Masa, üzerinde yemek bulunmayan, yemek yenilen
araçtır. Sofra ise üzerinde yemek konulan örtü hakkında kullanılması meşhurdur,
ama asıl anlamı yemeğin kendisidir.
"Enes'in ekmek pişiricisi yanında iken biz de Enes'in
yanında idik." Taberanı'de Raşid b. Ebi Raşid yoluyla şöyle dediği rivayet
edilmiştir: "Enes'in kendisine bazı kurutmalar yapan, on iki tür yemek
pişiren ve ona elenmiş undan ekmek pişirip tereyağı ile yoğuran bir kölesi
vard!."
Elenmiş un (el-huvarı) ardı arkasına defalarca elenen has un
demektir. "Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem ne inceltilmiş ekmek, ne de
közde kızartılıp kebap yapılmış koyun yedi." el-Mesmut (közde kızartılıp
kebap yapılmış), sıcak su ile tüyleri izale edildikten sonra derisi ile közde
pişirilen ya da tencerede haşlanarak pişirilen ete denilir. Bu şekildeki
pişirme, körpe ve yaşı küçük olanlar için söz konusudur. Böyle bir iş iki
bakımdan mutı'ef (varlıklı ve rahat) yaşayan kimselerin işlerindendir.
Birincisi eğer hayatta kalacak olsaydı, değeri artacak olan bir hayvanı erken
dönemde kesmektir. İkincisi ise derisi soyulan bir hayvanın postundan giyecek olarak
ya da başka bir şekilde yararlanılır. Ancak bu şekilde pişirmek deriyi
kullanılmaz hale getirir. İbn Battal el-Masmut'un közde kızartılarak pişirilmiş
olduğu kanaatini kabul etmiştir.
"Sukurruce'de" İbn Mekkl der ki: Sukurruce, içinde
yemek yenen küçük kaplara denilir. Hocamız da "TirmiziŞerhi" adlı
eserinde şunları söylemiştir: Nebi efendimizin sukurruce (denilen küçük
tabaklarda) yemek yememesi ya o dönemde onların beldesinde bunların
yapılmayışından dolayıdır yahut bu kapları
küçük bulduğundan ötürüdür. Çünkü yemek etrafında bir araya
gelip toplanmak onların adeti idi.
"Hişam, babasından ve Vehb b. Keysan'dan." Buradaki
İbnu'z-Zubeyr, Abdullah b. ez-Zubeyr'dir. Şam ehlinden maksat ise Haccac b. Yusufun
askerleridir. Onlar Abdulmelik b. Mervan tarafından görevlendirilmişlerdi ve
onunla savaşıyorlardı. Yahut daha önce Yezid b. Muaviye'nin emri üzere onunla
savaşmış bulunan el-Husayn b. Numeyr'in askerleri de olabilirler.
"Ben kuşağımı ortadan ikiye böldüm ve bir parçası ile
kırbasının ağzını bağladım." Medine'ye hicret bahsinde Ebu Bekr
es-Sıddık'ın Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem ile birlikte Medine'ye hicret
ettiğinde bunu böyle yapmasını em rettiği geçmiş bulunmaktadır.
"Bu ayıbı, senden uzak bir çirkinliktir." Buradaki
"şekat (çirkinlik)" çirkin bir sözü yüksek sesle söylemek demektir.
Zahir lafzı ise uzak anlamındadır. el-Hattabı dedi ki: Yani bu, senden
kaldırılmış bir çirkinliktir. Dolayısıyla bunun seninle ilgisi yoktur.
باب:
السَّوِيق.
9. SEVİK (KAVUT)
حدثنا
سليمان بن
حرب: حدثنا
حمَّاد، عن
يحيى، عن بشير
بن يسار، عن
سويد بن
النعمان أنه
أخبره:
أنهم
كانوا مع
النبي صلى
الله عليه
وسلم بالصهباء،
وهي على روحة
من خيبر،
فحضرت
الصلاة، فدعا
بطعام فلم
يجده إلا
سويقاً، فلاك
منه، فلكنا
معه، ثم دعا
بماء فمضمض،
ثم صلى وصلينا
ولم يتوضأ.
[-5390-] Suveyd b. en-Numan'dan rivayete göre
"es-Sahba denilen yerde Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem iie birlikte
idiler. -Burası Hayber'den yarım gün uzaklıkta bir yerdir.- Namaz vakti girdi.
Nebi yiyecek bir şeyler getirilmesini emir buyurdu. Sevikten başka bir şey
getirilmediğini gördü. Ondan bir kısmını alıp ağzında evire çevire çiğnedi. Biz
de onunla birlikte (onu) ağzımızda çiğnedik. Daha sonra su getirilmesini
söyledi ve ağzını çalkaladı. Arkasından abdest almaksızın namaz kıldı, biz de
kıldık.'!
باب: ما كان
النبي صلى
الله عليه
وسلم لا يأكل حتى
يُسَمَّى له،
فيعلم ما هو.
10. NEBİ S.A.V., YEMEĞİN ADI KENDİSİNE SÖYLENİP NE OLDUĞUNU
BİLMEKSİZİN YEMEZDİ
حدثنا محمد
بن مقاتل أبو
الحسن: أخبرنا
عبد الله:
أخبرنا يونس، عن
الزهري قال:
أخبرني أبو
أمامة بن سهل
بن حنيف
الأنصاري: أن
ابن عباس
أخبره:
أن
خالد بن
الوليد، الذي
يقال له سيف
الله، أخبره:
أنه دخل مع
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم على
ميمونة، وهي
خالته وخالة
ابن عباس،
فوجد عندها
ضبًّا
محنوذاً،
قَدِمَت به
أختها حفيدة
بنت الحارث من
نجد، فقدمت
الضب لرسول
الله صلى الله
عليه وسلم،
وكان قلَّما
يُقَدِّمُ
يده لطعام حتى
يُحَدَّثَ به
ويُسَمَّى
له، فأهوى رسول
الله صلى الله
عليه وسلم يده
إلى الضب، فقالت
امرأة من
النسوة
الحضور: أخبرن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم ما
قدمتنَّ له،
هو الضب يا
رسول الله،
فرفع رسول
الله صلى الله
عليه وسلم يده
عن الضب، فقال
خالد بن الوليد:
أحرام الضب يا
رسول الله؟
قال: (لا، ولكن
لم يكن بأرض
قومي، فأجدني
أعافه). قال
خالد: فاجتررته
فأكلته،
ورسول الله
صلى الله عليه
وسلم ينظر إلي.
[-5391-] İbn Abbas'tan rivayete göre, kendisine Allah'ın
kılıcı (Seyfullah) denilen Halid b. el-Velid'in haber verdiğine göre o (Halid),
Rasulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem ile birlikte Meymune'nin huzuruna girdi
-ki bu Meymune hem Halid b. el-Velid'in, hem İbn Abbas'ın teyzesi idi- onun
yanında kızartılmış keler buldu.!. Bu keleri Necid'den Meymune'nin kız kardeşi
el-Haris'in kızı Hufeyde getirmişti. Keleri Rasulullah Sallallahu Aleyhi ve
Sellem'in önüne getirip koydu. Rasulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem'e o
yemekten söz edilip, adı söylenmedikçe yiyecek bir şeye elini uzattığı çok
nadir idi. Resulullah elini kelere uzattı. Orada hazır bulunan kadınlardan
birisi:
Rasulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem'e takdim ettiğinizin ne
olduğunu haber veriniz, dedi. Onlar da: O kelerdir, ey Allah'ın Rasulü deyince.
Rasulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem kelerden elini çekti.
Halid b. el-Velid: Ey Allah'ın Rasulü, keler haram mıdır, diye
sordu. Allah Rasulü: Hayır. Fakat bu benim kavmimin yaşadığı bölgede yoktu.
Ondan tiksindiğimi hissediyorum, dedi. Halid dedi ki: Rasulullah Sallallahu
Aleyhi ve Sellem bana bakıp dururken o keleri ben önüme çekip yedim. "
Bu Hadis 5400 ve 5537 numara ile gelecektir.