EK SAYFA – 1844-2
باب: وقال
الله تعالى:
{والوالدات
يرضعن أولادهن
حولين كاملين
لمن أراد أن
يتم الرضاعة}.
4. YÜCE ALLAH: "ANNELER ÇOCUKLARINI
İKİ YIL EMZİRİRLER. BU, EMZİRMEYİ TAMAMLAMAK İSTEYENLER İÇİNDİR
... ALLAH BÜTÜN YAPTIKLARINIZI HAKKIYLA GÖRENDİR."(Bakara, 233)
DİYE BUYURMAKTADIR.
إلى قوله:
{بما تعملون
بصير} /البقرة:
233/. وقال: {وحمله
وفصاله
ثلاثون شهرا}
/الأحقاف: 15/.
وقال: {وإن
تعاسرتم
فسترضع له
أخرى. لينفق
ذو سعة من
سعته ومن قدر
عليه رزقه -
إلى قوله - بعد
عسر يسرا}
/الطلاق: 6 - 7/.
Yine yüce Allah: "Onun taşınması ve sütten kesilmesi de
otuz aydır."(Ahkaf, 15) diye buyurmuştur.
Bir başka yerde yüce Allah: "Eğer anlaşmada güçlükle
karşılaşırsanız o halde onun (babası) için (çocuğu) başka bir kadın emzirsin. Bolluk
içinde olan bolluğuna uygun nafaka versin. Rızkı kendisine daraltılmış olan
kimse de Allah'ın kendisine verdiğinden infak etsin ...
Allah güçlüğün arkasından kolaylık ihsan eder. "(Talak, 6-7)
diye buyurmaktadır.
وقال يونس،
عن الزهري:
نهى الله أن
تضار والدة
بولدها، وذلك:
أن تقول
الوالدة: لست
مرضعة، وهي
أمثل له غذاء،
وأشفق عليه
وأرفق به من
غيرها، فليس
لها أن تأبى،
بعد أن يعطيها
من نفسه ما
جعل الله
عليه، وليس
المولود يضار
بولده
والدته،
فيمنعها أن
ترضعه ضرارا لها
إلى غيرها،
فلا جناح
عليهما أن
يسترضعا عن طيب
نفس الوالد
والوالدة،
{فإن أرادا
فصالا عن تراض
منهما وتشاور
فلا جناح
عليهما}: بعد
أن يكون ذلك
عن تراض منهما
وتشاور .{فصاله}
/لقمان: 14/: فطامه.
Yunus ez-Zühri'den şöyle dediğini nakletmektedir:
''Yüce Allah bir anneye çocuğu sebebiyle zarar verilmesini yasaklamıştır. Bu da
şöyle olur: Anne ben ona süt emzirmem, der. Halbuki
annesinin ona vereceği gıda en mükemmel, ona karşı daha şefkatli ve diğer
kadınlara göre ona karşı daha yumuşaktır. Artık babanın kendisinden Allah'ın
kendisine yüklemiş olduğu şeyi annesine vermesinden sonra annesinin çocuğu
emzirmeyi kabul etmemek hakkı yoktur.
Babanın da çocuğu sebebiyle çocuğun annesine zarar verme hakkı
yoktur.
Sırf annesine zarar vermek için onu başkasına vererek annesinin
çocuğunu emzirmesine engel olamaz. Ama hem annenin, hem babanın gönül hoşluğu
ile her ikisinin bir süt anne üzerinde anlaşmalarında
bir veballeri olmaz. Eğer yine kendilerinin karşllıklı
rızası ve danışması sonucu çocuğun sütten kesilmesini isterlerse bu husus
onların rızaları ve danışmalanna bağlı olarak
gerçekleştikten sonra her ikisi için de vebal yoktur." "Fisaıuh"(Lukman, 14) sütten
kesilmesi demektir.
AÇiKLAMA :
İbn Battal dedi ki: ''Yüce Allah'ın: "Anneler çocuklarını
emzirirler. .. "(Bakara, 233) buyruğu, lafız
itibariyle haber olmakla beraber emir anlamındadır.Çünkü
bu buyrukta bir çeşit bağlayıcılık vardır. İbn
Battal'ın kesin bir dille ifade ettiği haberin emir anlamında olduğu hususu
çoğunluğun da görüşüdür. Fakat bir topluluğun kanaatine göre burada bu işin
meşruiyetine dair haber verilmektedir. Çünkü -ileride açıklanacağı üzere- bazı
anneler hakkında bu vacip olmakla birlikte bazıları için de vacip değildir. O
halde durum genel değildir. İşte açık bir dille -daha sonra geldiği üzere:
"Mirasçıya da düşen bunun gibidir."(Bakara, 233) buyurulduğu
şekilde: Annelere düşen de çocuklarını emzirmektir, denilmesi gibi- bağlayıcı
ifadenin kullanılmayışındaki sır işte budur.
İbn Battal dedi ki: Tefsir alimlerinin
çoğunluğunun görüşüne göre burada "anneler"den
kasıt, kesin olarak boşanan kadınlardır. İlim adamlarının icma'ına
göre boşanan kadın iddetinden çıktığı takdirde süt
emzirme ücretini ödemek yükümlülüğü kocaya aittir. Talakın bain
oluşundan sonra annenin çocuğunu emzirmek önceliği vardır. Ancak babanın
annenin istediği ücretten daha aşağı ücretle emzirecek birisini bulması hali de
müstesnadır, ama çocuk ondan başkasının memesini kabul etmeyecek olursa bu
durumda anneye ecr-i misil verilir. Bu görüş ez-Zührl'den nakledilene de uygundur. i
Evli kadın hakkında fukahanın farklı
görüşleri vardır. Şafii ve Kufelilerin çoğunluğuna
göre annenin çocuğunu emzirmek mecburiyeti yoktur.
Malik ve Kufelilerden İbn Ebi Leyla ise anne, çocuğun
babası ile evli bulunduğu sürece çocuğunu emzirmeye mecbur edilir, demişlerdir.
Annenin çocuğunu emzirmeye mecbur edilemeyeceğini söyleyenlerin
açıklaması, eğer bu çocuğun hatırı için ise uygun düşmez. Çünkü kadın üç talak
ile boşanmış ise icma' ile onu emzirmeye mecbur
edilemez. Üstelik bu halde bile çocuk olarak onun fiilen hürmeti vardır. Eğer
kocanın hatırı için ise, bu da uygun bir açıklama olmaz. Çünkü eğer kocası
i<adını sırf kendisi için hizmette kullanmak isterse, bu hakka sahip
değildir. Başkası için böyle bir hakka sahip olmaması ise öncelikle söz
konusudur.
Bunun, her ikisinin hatırı için olduğu da söylenebilir.
Süt emme ile ilgili birçok bahis Nikaih
bölümünün baş taraflarında geçmiş bulunmaktadır. Doğrusunu en iyi bilen
Allah'tır.