EK SAYFA – 1840-4
باب:
{وبعولتهن أحق
بردهن}
/البقرة: 228/: في
العدة، وكيف
يراجع المرأة
إذا طلقها
واحدة أو
ثنتين.
44. İDDET SÜRESİ İÇERİSİNDE "KOCALARI ONLARI GERİ ALMAYA
DAHA HAK SAHİBİDİRLER." (Bakara, 228) BUYRUĞU; ERKEK KARISINI BİR YAHUT
İKİ TALAK İLE BOŞAMIŞ İSE KARISINA NASIL RİCAT YAPAR (DÖNER) VE YÜCE ALLAH'IN:
"O KADıNLARIN KOCALARIYLA NİKAHLANMALARINA ENGEL OLMAYIN."(Bakara,
232) BUYRUĞU
حدثني محمد:
أخبرنا عبد
الوهاب: حدثنا
يونس، عن
الحسن قال:
زوج معقل أخته
فطلقها
تطليقة.
[-5330-] Hasen'den, dedi ki: "Ma'kil kızkardeşini
evlendirdi, kocası onu bir talak ile boşadı. .. "
وحدثني محمد
بن المثنى:
حدثنا عبد
الأعلى: حدثنا
سعيد، عن
قتادة: حدثنا
الحسن: أن
معقل بن يسار
كانت أخته تحت
رجل، فطلقها
ثم خلى عنها،
حتى انقضت
عدتها، ثم
خطبها، فحمي
معقل من ذلك
أنفا، فقال:
خلى عنها وهو
يقدر عليها،
ثم يخطبها، فحال
بينه وبينها،
فأنزل الله:
{وإذا طلقتم
النساء
فبلغهن أجرهن
فلا تعضلوهن}.
إلى آخر
الآية، فدعاه
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم فقرأ عليه،
فترك الحمية
واستقاد لأمر
الله.
[-5331-] Hasen'den rivayete göre "Ma'kil İbn
Yesar'ın kız kardeşi, bir adamın nikahı altında idi. Kocası onu boşadı. Sonra
da iddeti bitinceye kadar onu kendi haline bıraktı. Daha sonra ona talip oldu.
Bu hal Ma'kil'e ağır geldiğinden ötürü oldukça kızdı ve: Ona geri
dönebilecekken ona ilişmedi de sonra kalkmış ona talip oluyor deyip eski
kocasının, kız kardeşiyle tekrar evlenmesine engeloldu. Bunun üzerine yüce
Allah: "Kadınları boşayıp da iddetlerini bitirdiler mi aralarında meşru
bir şekilde anlaştıkları takdirde artık kocalarıyla nikahlanmalarına
engelolmayınız. "(Bakara, 232) buyruğunu ayetin sonuna kadar indirdi.
Rasulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem Ma'kil'i çağırarak ona bu ayeti okudu.
Ma'kil de kızgınlıkla aldığı kararını terk etti ve Allah'ın emrine boyun
eğdi."
حدثنا قتيبة:
حدثنا الليث:
عن أن نافع: أن
ابن عمر بن
الخطاب رضي
الله عنهما
طلق امرأة له
وهي حائض
تطليقة
واحدة، فأمره
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم أن
يرجعها ثم
يمسكها حتى
تطهر، ثم تحيض
عنده حيضة
أخرى، ثم
يمهلها حتى
تطهر من حيضها،
فإن أراد أن
يطلقها
فليطلقها حين
تطهر من قبل
أن يجامعها:
(فتلك العدة
التي أمر الله
أن تطلق لها
النساء).
وكان عبد
الله إذا سئل
عن ذلك قال
لأحدهم: إن كنت
طلقتها
ثلاثا، فقد
حرمت عليك حتى
تنكح زوجا
غيرك.
وزاد فيه
غيره، عن
الليث: حدثني
نافع: قال ابن عمر:
لو طلقت مرة
أو مرتين، فأن
النبي صلى
الله عليه
وسلم أمرني بهذا.
[-5332-] Nafi'den rivayete göre; "Ömer İbn
el-Hattab'ın oğlu r.a. altındaki bir hanımı ay hali iken bir talak ile boşadı.
Rasulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem ona karısına dönmesini, sonra da
temizleninceye kadar nikahı altında tutmasını, sonra onun yanında iken bir daha
ay hali oluncaya kadar bekletmesini, daha sonra da o ay halinden temizleninceye
kadar ona mühlet vermesini emir buyurdu. Eğer onu boşamak isterse onunla dma'
etmeden önce temizleneceği zaman onu boşasın. İşte şanı yüce Allah'ın
kadınların boşanmasını emir buyurduğu iddet budur.
Abdullah'a bu husus sorulduğuvakit, soranlardan birisine şu cevabı
verirdi: Şayet sen karını üç talak ile boşamış isen senden başka bir koca ile
nikahlanmadıkça sana haram olur.
Bu hadiste ondan (ravilerden olan Kuteybe'den) başkası el-leys'ten
şu fazlalığı da zikretmiştir: Bana Nafi tahdis etti, İbn Ömer dedi ki:
"Eğer bir ya da iki defa talak vermişsen (karına dönebilirsin). Çünkü Nebi
Sallallahu Aleyhi ve Sellem bana bu şekilde hareket etmemi emir
buyurmuştur."
Fethu'l-Bari Açıklaması:
İddet içerisinde "kocaları onları geri almaya daha çok hak
sahibidirler" buyruğu. Hadiste geçen "Allah'ın emrine boyun
eğdi" ifadesi, Allah'a itaat etti ve emrin gereğini yerine getirdi
anlamındadır.
İlim adamlarının icma'ına göre hür bir kimse zifafa girdikten
sonra hür karısını bir ya da iki talak ile boşadığı takdirde, -kadın bundan
hoşlanmazsa dahi- onu ric'at ile geri almaya daha bir hak sahibidir. Eğer iddet
bitinceye kadar karısına dönmeyecek olursa onun için yabancı bir kadın olur.
Yeni bir nikah yapılmadıkça ona tekrar hela! olmaz.
Selef erkeğin ne yaptığı takdirde ric'at (hanımına talaktan
vazgeçipdönmüş) olacağı hususunda görüş ayrılığı içerisindedir. el-Evzaı:
Karısı ile cima' edecek olursa ona ric'at yapmış olur, demektedir. Bu görüş
aynı şekilde tabiinden bazılarından da rivayet edilmiştir. Malik ve İshak da
bununla ric'ati niyet etmek şartı ile böyle demişlerdir.
Kufeli ilim adamları da el-Evzaı gibi demiş ve şunu
eklemişlerdir: Şehvetle . ona dokunsa yahut şehvetle fercine baksa da ric'at
yapmış olur.
Şafii de: Ric'at, ancak söz ile olur, demiştir.
Cinsel ilişki kurmanın caiz ya da haram olduğu, bu husustaki
görüş ayrılıklarına dayanır.
Şafii'nin delili şudur: Talak nikahı ortadan kaldırır. Bunun ilk
olarak açıkça etkilediği husus ise cinsel ilişkinin helalolup olmamasıdır.
Çünkü helal oluş, nikahta söz konusu olması caiz olan bir anlamdır.
Müşriklerden birisinin Müslüman olması, daha sonra ise iddet içerisinde
diğerinin Müslüman olması halinde olduğu gibi. Aynı şekilde oruç, ihram ve ay
hali gibi hallerde söz konusu olamayacağı da bu türdendir. Ama daha sonra bu
hususların ortadan kalkması ile dma' tekrar helal olur.
Caiz olduğunu söyleyenler de nikahın zeval bulması halinde
kadının ancak yenibir akit ile tekrar alınabileceğini, ric'l talak ile boşanmış
bir kadın ile hul' yapmanın sahih olacağını ve (birinciden sonra) ikinci
talakın da vuku bulacağını delil göstermişlerdir.
باب: مراجعة
الحائض.
45. AY HALİ OLAN KADINA RİC'AT (DÖNÜŞ) YAPMAK
حدثنا حجاج:
حدثنا يزيد بن
إبراهيم:
حدثنا محمد بن
سيرين: حدثني
يونس بن جبير:
سألت ابن عمر
فقال:
طلق
ابن عمر
امرأته وهي
حائض، فسأل
عمر النبي صلى
الله عليه
وسلم فأمره أن
يرجعها، ثم
يطلق من قبل
عدتها، قلت:
فتعتد بتلك
التطليقة. قال
أرأيت إذا عجز
واستحمق.
[-5333-] Yunus İbn Cübeyr'den (şöyle dediği rivayet
edilmiştir):
"Ben İbn Ömer'e (karısını boşamasına dair soru sordum) da şöyle
dedi: İbn Ömer karısmı ay hali iken boşadı. Ömer de Nebi Sallallahu Aleyhi ve
Sellem'e sordu. Allah Rasulü: Ona karısına geri dönmesini emret, sonra iddetine
doğru ona talak versin, diye buyurdu.
Ben: Peki, o verdiğin bir talakı bir boşama olarak saydm mı, diye
sordum.
O: Eğer (İbn Ömer) acizlik ve ahmaklık etmişse ne dersin (bu niye
sayılmasm ki) diye cevap verdi."
Bu hadise dair yeterli açıklamalar talak bölümünün baş
taraflarında (5252.hadiste) geçmiş bulunmaktadır.