DEVAM: 3. TALAK VEREN KİMSE(NİN BU İŞİ CAİZ Mİ) VE ERKEK,
HANIMINI BOŞADIĞINI YÜZÜNE KARŞI SÖYLER Mİ?
حدثنا حجاج
بن منهال:
حدثنا همام بن
يحيى، عن
قتادة، عن أبي
غلاب يونس بن جبير
قال:
قلت
لابن عمر: رجل
طلق امرأته
وهي حائض؟
فقال: تعرف
ابن عمر، أن
ابن عمر طلق
امرأته وهي
حائض، فأتى
عمر النبي صلى
الله عليه
وسلم فذكر ذلك
له، فأمره أن
يرجعها، فإذا
طهرت فأراد أن
يطلقها
فليطلقها،
قلت: فهل عد
ذلك طلاقا؟
قال: أرأيت إن
عجز واستحمق.
[-5258-] Ebu Ğallab, Yunus İbn Cübeyr'den dedi ki: "İbn Ömer'e: Bir
adam hanımını ay hali iken boşarsa (ne olur), diye sordum. o: Sen İbn Ömer'i
tanıyor musun? İbn Ömer hanımını ay hali iken boşadı. Bunun üzerine Ömer, Nebi
Sallallahu Aleyhi ve Sellem'e giderek ona bu durumu anlattı, Allah Rasulü ona
İbn Ömer'in hanımına dönmesini emretti. Ay halinden temizlendikten sonra onu
boşamak isterse boşamasını söyledi, dedi. Ben: Peki, bunu bir talak olarak
saydı mı, diye sordum. O: Ya İbn Ömer acze düşmüş ve ahmaklık etmişse (ne
olacak), dedi."
Fethu'l-Bari Açıklaması:
"el-Cevn'in kızı"
Sahih olan, Nebi efendimizden Allah'a sığınan kadının el-Cevniyye
olduğudur. İbn SaId, Said İbn Abdurrahman İbn Ebza yoluyla şöyle dediğini
rivayet etmektedir: "Ondan başka bir kadın Nebiden Allah'a sığınmış
değildir."
Derim ki: Ağırlıklı olarak bizim zannımlZ da böyledir. Çünkü bu
şekilde Allah'a Nebiden sığınan kadın, sözü geçen bir tertip dolayısı ile
olmuştur. Ondan sonra bu husustaki haberin yayılmasının ardından sonra onun bu
aldandığı gibi bir başkasının aldanması uzak bir ihtimaldir.
İbn Abdilberr dedi ki: Nebi s.a.v.'in el-Cevniyye ile evlendiği
hususunda İcma' etmişlerdir, ama ondan ayrılış sebebi hususunda farklı görüşler
vardır. Katade dedi ki: Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem onun yanına girince, o
kadını çağırdı. Kadın: Hayır, sen gel, deyince onu boşadı.
Kadında eı-Amiriyye'de olduğu gibi sedef hastalığı bulunduğu da
söylenmiştir. (İbn Abdilberr devamla) dedi ki: Bazıları bu kadının: Senden
Allah'a sığınırım dediğini, bunun üzerine: Sen sığınılacak pek büyük bir yere
sığındın. Allah da seni benden koruyup himayesine almış bulunuyor, deyip onu
boşadığını söylemişlerdir. Ancak bu, batııdır. Bu sözleri ona
el-Anberoğullarından bir kadın söylemiştir. Bu, güzel bir kadındı. Nebi
efendimizin diğer hanımları kendilerini geride bırakacağından korktukları için
ona: Nebie, senden Allah'a sığınınm denilmesi hoşuna gider, demeleri üzerine
kadın da dediklerini yaptı, bunun üzerine o da o kadını boşadı.
Evet, o böyle demiş bulunuyor. Fakat bu hususta varid olmuş
rivayetlerin çokluğuna ve bunun Sahih-i Buharı'de Aişe'nin rivayet etmiş olduğu
bir hadis olarak Sabit olmasına rağmen bunun batılolduğuna ne diye hüküm
verdiğini bilmiyorum. İleride bundan sonraki hadiste buna dair daha fazla
açıklamalar gelecektir.
"eş-Şavt denilen bir bahçeye ... " Bu, Medine'de
bilinen bir bahçe idL
"Bir hurmalıktaki bir eve yani en-Numan İbn Şerahil'in kızı
Umeyme'nin evine yerleştirildL" Bazı şarihler izafet bulunduğunu
zannederek bundan sonraki rivayette açıklamalarda bulunurken şöyle demişlerdir:
Rasulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem Şerahıl kızı Umeyme ile evlendL Evinde
konakladığı kadın da muhtemelen onun kardeşinin kızıdır. Ancak bu açıklama
reddolunmuştur. Çünkü her iki rivayetin ravisi de aynıdır. Yanılma "bir
evde" lafzının tekrarlanmasından ileri gelmektedir. Ebu Bekr İbn Ebi Şeybe
bunu Müsned'inde Buharı'nin bu rivayetteki şeyh i (hocası) Ebu Nuaym'den
rivayet ederek: "Umeyme hurma bahçesindeki bir evde ... " demiştir.
İbnu'l-Müneyyir der ki: Kadının böyle bir tepki göstermesi, onda
cahiliye döneminin hala etkilerinin devam etmiş olmasından dolayıdır. Araplara
göre "esSuka: (Yönetici olmayanlar, hükümdar olmayanlar)" kim olursa
olsun hükümdar olmayan kimselere denilir. 0, sanki hükümdar olan bir kadının,
hükümdar olan birisiyle evlenmesinden Allah'a sığınmış gibidir. Nebi Sallallahu
Aleyhi ve Sellem de hükümdar bir nebi olmak ile kul bir nebi olmak arasında
muhayyer bırakılmış, o da Rabbine tevazu göstererek kul bir nebi olmayı tercih
etmiştL Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem cahiliye döneminden henüz yeni
kurtulduğu için bu kadını mazur görerek, söylediği sözler dolayısıyla onu
sorgulamamıştır.
"Sonra yanımıza gelerek: Ey Ebu Useyd, ona iki razıkı
elbise ver dedL" Razıkı denilen elbiseler uzun, beyaz, ketenden yapılmış
elbiselerdir. Bu açıklamayı Ebu Ubeyde yapmıştır.
İbnu't-TIn der ki: O kadına bunları ya vacip olarak yahut
kendisi ihsanda
bulunarak mut'a olmak üzere vermiştir.
İleride Nafakalar bölümünde mut'a vermenin hükmü gelecektir.
"Onu ailesine götür."
İbn Battal dedi ki: Bu sözlerde yüzüne karşı onu boşadığını söylediği
belirtilmemektedir. Ancak İbnu'l-Müneyyir ona itiraz ederek şöyle demiştir: Bu
husus bu başlıktaki hadislerin ilkinde sabittir. O halde onun o kadına: Ailenin
yanına git, demesine göre yorumlanmalıdır. Daha sonra Ebu Useyd'in yanına
çıkınca da, onu ailesinin yanına götür demiştir. Böylelikle her iki hadis
arasında bir aykırılık kalmamış olur. Birincisinde o kadını boşamayı,
ikincisinde de lafzın hakikat anlamı olan ailesine onu geri iade etmeyi
kastetmiştir. Çünkü daha önce açıklandığı üzere onu getiren de Ebu Useyd idi.