EK SAYFA – 1779-3
باب: من لم ير
بأسا أن يقول:
سورة البقرة،
وسورة كذا
وكذا.
27. BAKARA SURESİ, FALANCA SURE, FİLANCA SURE DEMEKTE BİR
SAKINCA GÖRMEYENLER
حدثنا عمر بن
حفص: حدثنا
أبي: حدثنا الأعمش
قال: حدثنا
إبراهيم، عن
علقمة وعبد
الرحمن بن
يزيد، عن أبي
مسعود
الأنصاري قال:
قال النبي صلى
الله عليه
وسلم:
(الآيتان
من آخر سورة
البقرة، من
قرأ بهما من ليلة
كفتاه).
[-5040-] Ebu Mes'ud el-Ensari Nebi Sallallahu Aleyhi ve
Sellem'in şöyle buyurduğunu söylemiştir:
"Her kim Bakara Suresi'nin sonunda bulunan iki ayeti bir
gecede okursa, bu ayetler ona yeter."
حدثنا أبو
اليمان:
أخبرنا شعيب،
عن الزهري قال:
أخبرني عروة
بن الزبير، عن
حديث المسور
بن مخرمة وعبد
الرحمن بن عبد
القاري: أنهما
سمعا عمر بن
الخطاب يقول:
سمعت
هشام بن حكيم
بن حزام يقرأ
سورة الفرقان في
حياة رسول
الله صلى الله
عليه وسلم،
فاستمعت
لقراءته،
فإذا هو
يقرؤها على
حروف كثيرة، لم
يقرئنيها
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم، فكدت
أساوره في
الصلاة،
فانتظرته حتى
سلم فلببته،
فقلت: من
أقرأك هذه
السورة التي
سمعتك تقرأ؟
قال: أقرأنيها
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم، فقلت
له: كذبت، فوالله
إن رسول الله
صلى الله عليه
وسلم لهو أقرأني
هذه السورة
التي سمعتك،
فانطلقت به إلى
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم أقوده،
فقلت: يا رسول
الله، إني
سمعت هذا يقرأ
سورة الفرقان
على حروف لم
تقرئنيها،
وإنك أقرأتني
سورة
الفرقان،
فقال: (يا هشام
أقرأها).
فقرأها القراءة
التي سمعته،
فقال رسول
الله صلى الله
عليه وسلم:
(هكذا أنزلت).
ثم قال: (اقرأ
يا عمر). فقرأتها
التي
أقرأنيها،
فقال رسول
الله صلى الله
عليه وسلم:
(هكذا أنزلت).
ثم قال رسول
الله صلى الله عليه
وسلم: (إن
القرآن أنزل
على سبعة
حروف، فاقرؤوا
ما تيسر منه).
[-5041-] Misver İbn Mahrame ve Abdurrahman İbn
Abdulkariyy Ömer (b. el-Hattab)'ı şöyle derken işittiklerini nakletmişlerdir:
"Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem hayatta iken Hişam İbn
Hakim İbn Hizam'ı Furkan suresini okurken işittim. Bir müddet okuyuşuna kulak
verdim. Birden onun, Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in bana öğretmediği
birçok harf ile Kur'an okuduğunu fark edim. Neredeyse namazda iken yakasına
yapışacaktım. Selam verinceye kadar bekledim. Sonra hemen elbisesini boynuna
dolayarak onu yakaladut!. Ona,
Biraz önce okuduğun ve benim de senden işittiğim sureyi sana kim
öğretti diye?' sordum.
'Bana bunu Allah Resulü Sallallahu Aleyhi ve Sellem öğretti' diye
cevap verdi. Bunun üzerine 'yalan söylüyorsun! Allah'a and olsun ki, Nebi
Sallallahu Aleyhi ve Sellem senden dinlediğim bu sureyi bana da öğretti' dedim.
Sonra onu alıp Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem'e götürdüm ve:
'Ey Allah'ın Elçisi! Bu adamın Furkan suresini bana öğretmediğin
harflerle okuduğunu işittim. Bu sureyi bana sen öğretmiştin' diye şikayette
bulundum. Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem
'Ey Hişam! Oku!' dedi. O da kendisinden işittiğim şekilde okudu.
Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem 'bu sure bu şekilde nazil oldu' buyurdu.
Sonra bana
'Ey Ömer! Sen de oku!' dedi. Ben de bana öğrettiği şekilde okudum.
Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem yine
'Bu sure bu şekilde nazil oldu' buyurdu. Sonra şöyle dedi: Bu
Kur'an yedi harf üzere nazil oldu. Bundan kolayınlza geleni okuyun!"
حدثنا بشر بن
آدم: أخبرنا
علي بن مسهر:
أخبرنا هشام،
عن أبيه، عن
عائشة رضي
الله عنها
قالت:
سمع
النبي صلى
الله عليه
وسلم قارئا
يقرأ من الليل
في المسجد،
فقال: (يرحمه
الله، لقد
أذكرني كذا
وكذا آية،
أسقطها من
سورة كذا وكذا).
[-5042-] Aişe r.anha'dan şöyle söylediği rivayet
edilmiştir:
"Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem Mescid'de bir gece Kur'an
okuyan birini dinledi. Sonra şöyle buyurdu:
Allah ona merhametiyle muamele etsin! Zira falanca sureden
unuttuğum şu şu ayeti bana hatırlattı. "
Fethu'l-Bari Açıklaması:
İmam Buhar! bu başlık ile sureleri isimleriyle birlikte
zikretmeyi iyi karşılamayanlara cevap vermek istemiştir. Bunu iyi
karşılamayanlar falanca sure ifadesi yerine, şu şu konuların zikredildiği sure
demeyi uygun görmüşlerdir. Hac Bölümü'nde şöyle bir rivayet geçmişti:
"A'meş, Haccac İbn Yusuf'un minberde 'şu, şu konuların zikredildiği sure'
dediğini işitmiş ve Ebu Mes'Od hadisi ile ona karşı çıkmıştı."
Kadı [yaz şöyle demiştir: "Ebu Mes'Od'dan nakledilen hadis,
Bakara suresi örneğinde olduğu gibi, sureleri isimleri ile birlikte söyleyenler
için delil teşkil eder. Alimler bu konuda farklı yorumlar yapmışlardır.
Bazıları bunu caiz görürken, diğer bazıları ise mekruh kabul demiştir. Bunun
yerine şu, şu konuların zikredildiği sure denmesini uygun görmüşlerdir."
Hac Bölümü'nde re my/şeytan taşlama ile ilgili konularda İbrahim
en-Nehaı'nin, Haccac'ın "Bakara suresi demeyin!" sözünü reddettiği ve
ona itirazda bulunduğu nakledilmişti. Müslim'in rivayetinde ise, böyle demenin
sünnet olduğu geçmektedir. Ayrıca o Ebu Mes'ud hadisine de yer vermiştir. Delil
bakımından bundan daha güçlü olanı, İmam Buharı'nin bizzat Nebi Sallallahu
Aleyhi ve Sellem'den naklettiği ifadelerdir. Nitekim bu konuda birçok sahih
hadis nakledilmiştir. İmam Nevevı "el-Ezkar" adlı kitabında şöyle
demiştir: "Bakara suresi demek caizdir." Bu şekilde Ankebut suresine
kadar sure isimlerini sıraladıktan sonra "diğer sureler hakkında da aynı
şey geçerlidir. Bu şekilde bir ifade kesinlikle mekruh değildir. Selef
alimlerinden bazıları bunun mekruh olduğunu söylemiştir. Ancak doğrusu bunun
mekruh olmadığıdır. Nitekim çoğunluk da bu kanaattedir."