NİSA SURESİ
باب: {إنا
أوحينا إليك
كما أوحينا
إلى نوح} /163/.
26. "BİZ NUH'A VE ONDAN SONRAKİ NEBİLERE VAHYETIİĞİMİZ GİBİ
SANA DA VAHYETTİK,"(Nisa 163) AYETİNİN TEFSİRİ
حدثنا مسدد:
حدثنا يحيى،
عن سفيان قال:
حدثني الأعمش،
عن أبي وائل،
عن عبد الله،
عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم قال: (ما
ينبغي لأحد أن
يقول: أنا خير
من يونس بن
متى).
[-4603-] Abdullah İbn Mes'ud'dan, Nebi Sallallahu Aleyhi
ve Sellem'in şöyle buyurduğu rivayet edilmiştir:
"Hiç kimsenin, 'Ben Yunus İbn Matta'dan daha hayırhyım,' deme
hakkı yoktur."
حدثنا محمد
بن سنان:
حدثنا فليح:
حدثنا هلال، عن
عطاء بن يسار،
عن أبي هريرة
رضي الله عنه،
عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم قال: (من
قال: أنا خير
من يونس بن
متى، فقد كذب).
[-4604-] Ebu Hureyre'den, Hz. Nebi'in şöyle buyurduğu
rivayet edilmiştir:
"Her kim 'Ben Yunus İbn Matta'dan daha hayırlıyım,' derse
yalan söylemiş olur."
Fethu'l-Bari Açıklaması:
Hz. Nebi'in bu sözü iki anlama gelebilir:
a)Hiç kimsenin böyle bir söz söyleme hakkı yoktur.
b) Hadiste geçen "ben" zamiri ile Hz. Nebi kendisini
kastetmiş olabilir.
Böyle yapmakla tevazu göstermiştir.
Ancak bu başlık altında ikinci olarak Ebu Hureyre'den zikredilen
hadis ilk ihtimali güçlendirmektedir.
Hz. Nebi'in "yalan söylemiştir" ifadesi, vahye dayanan
herhangi bir bilgiyi referans göstermeden böyle söyleyenler hakkında
geçerlidir. Bu hadisin geniş açıklaması "Kitabu'l-enbiya"da
yapılmıştı. Orada yaptığımız izahıar, bu konuya tekrar dönmemizi
gerektirmeyecek niteliktedir.
باب:
{يستفتونك قل
الله يفتيكم
في الكلالة إن
امرؤ هلك ليس
له ولد
وله أخت فلها
نصف ما ترك
وهو يرثها إن
لم يكن لها
ولد} /176/.
27. "SENDEN FETVA İSTERLER. DE Kİ: ALLAH, BABASI VE ÇOCUĞU
OLMAYAN KİMSENİN MİRASI HAKKINDAKİ HÜKMÜ ŞÖYLE AÇIKLIYOR: EĞER ÇOCUĞU OLMAYAN
BİR KİMSE ÖLÜR DE ONUN BİR KIZKARDEŞİ BULUNURSA, BlRAKTIĞININ YARISI ONUNDUR.
KIZKARDEŞ ÖLÜP ÇOCUĞU OLMAZSA, ERKEK KARDEŞ DE ONA VARİS OLUR,
"(Nisa 176) AYETİNİN TEFSİRİ
والكلالة: من
لم يرثه أب أو
ابن، وهو
مصدر، من تكلله
النسب.
KeIaIe, babasının veya oğIunun kendisine mirasçı oImadığl
kimseIere de. .......TekeIIeIetu'n-nesebi (Nefes onu çepeçevre kuşattı)
cümIesindeki تكلله TekeIIeIe fiilinin masdandır.
دثنا سليمان
بن حرب: حدثنا
شعبة، عن أبي
إسحاق: سمعت
البراء رضي
الله عنه قال:
آخر
سورة نزلت:
[براءة]. وآخر
آية نزلت:
{يستفتونك قل
الله يفتيكم في
الكلالة}.
[-4605-] Ebu İshak'tan şöyIe dediği rivayet edilmiştir:
Bera İbn Azib şöyIe dedi:
En son inen sure, "Tevbe suresi," en son inen ayet ise
"Senden fetva isterler. De ki: Allah, babası ve çocuğu olmayan kimsenin
mİrası hakkındaki hükmü şöyle açıklıyor ... " ayetidir./
Fethu'l-Bari Açıklaması:
Ayeti kerımede geçen "Senden fetva isterler," ifadesi,
"Babası ve çocuğu oImayan kimse (keIaIe) hakkında senden açıklama
isterIer," anIamına gelir. Ayetin akışında yer aIan "Babası ve çocuğu
oImayan kimsenin (kelaIenin) mirası hakkındaki hükmü şöyIe açıklıyor,"
ifadesi, bunu açıkIadığl için hazfedilmiştir.
KeIaIeyi Hz. Ebu Bekir "Kendisine mirasçı oIacak baba ve
oğIu bulunmayan kimse" şeklinde açıklamıştır. Bu tefsiri ondan, İbn Ebı
Şeybe nakletmiştir. Aynca sahabe, tabiun ve etbauttabiın dönemi alimlerinin
çoğu bu görüştedir. Abdurrezzak İbn Hemmam, Ma'mer İbn Raşid ve Ebu İshak
kanalıyla Amr İbn Şurahbil'in şöyle dediğini nakletmiştir: "Sahabenin
kelale yorumunda birleştiğini görmedim." Bu rivayetin senedi sahihtir.
Ezheri hiSjl/kelale kelimesinin açıklaması hakkında şöyle
demiştir: "Biri ölür, geride babası ve oğlu kalmazsa, ona kelale denir.
Ona varis olana ve miras olarak kalan mala da kelale denir."
Ata şöyle demiştir: "Kelale, miras kalan mala denir,"
Kelale'nin, ayetlerle belirtilmiş net miras payları, varisler ve
miras malı olduğu da ileri sürülmüştür. Bu konuda ihtilafın derin olması, Hz.
Ömer'in "Kelale hakkında hiçbir görüş açıklamayacağım," demesine
neden olmuştur. Onun bu sözü sahih bir senetle bize ulaşmıştır.