DEVAM: 31. ZATU'R-RİKA' GAZVESİ
حدثنا قتيبة
بن سعيد، عن
مالك، عن يزيد
بن رومان، عن
صالح بن خوات،
عمن شهد رسول
الله صلى الله
عليه وسلم يوم
ذات الرقاع
صلى صلاة
الخوف: أن
طائفة صفت معه
وطائفة وجاه
العدو، فصلى
بالتي معه ركعة،
ثم ثبت قائما،
وأتموا
لأنفسهم ثم
انصرفوا،
فصفوا وجاه
العدو، وجاءت
الطائفة
الأخرى فصلى
بهم الركعة
التي بقيت من
صلاته ثم ثبت جالسا،
وأتموا
لأنفسهم، ثم
سلم بهم.
قال مالك:
وذلك أحسن ما
سمعت في صلاة
الخوف.
[-4129-] Salih b. Havvat, Zatu'r-Rika' günü Resulullah
Sallallahu Aleyhi ve Sellem ile birlikte korku namazına tanık olanlardan
birisinden naklettiğine göre; bir grup onunla birlikte saf bağlamış, bir diğer
grup ise düşmana karşı dizilmişti. Allah Resulü kendisi ile birlikte olanlarla
bir rekat kıldıktan sonra ayakta kalmaya devam etti, onlar da namazıarını kendi
kendilerine tamamladılar. Daha sonra yerlerinden aynlıp düşmana karşı saf
tuttular. Diğer grup geldi. Allah Resulü onlarla birlikte kendi namazından
geriye kalan re kati kıldı. Sonra yerinde oturup kaldı. Onlar da namazlannı
kendi kendilerine tamamladıktan sonra onlarla birlikte selam verdi."
وقال معاذ:
حدثنا هشام،
عن أبي
الزبير، عن
جابر قال: كنا
مع النبي صلى
الله عليه
وسلم بنخل. فذكر
صلاة الخوف.
تابعه
الليث، عن
هشام، عن زيد
بن أسلم: أن
القاسم بن محمد
حدثه: صلاة
النبي صلى
الله عليه
وسلم في غزوة
بني أنمار.
[-4130-] Cabir'den: "Biz Nebi Sallallahu Aleyhi ve
Sellem ile birlikte Nahl denilen mevkide bulunuyorduk" diyerek korku
namazını nakletti.
Malik dedi ki: Bu benim korku namazına dair işittiklerimin en
hasen olanıdır.
el-Kasım b. Muhammed'den de: "Nebi Sallallahu Aleyhi ve
Sellem Beni Enmar gazvesinde (korku) namaz(ı) kıldı" dediği rivayet
edilmektedir.
حدثنا مسدد:
حدثنا يحيى بن
سعيد القطان،
عن يحيى بن
سعيد
الأنصاري، عن
القاسم بن
محمد، عن صالح
بن خوات، عن
سهل بن أبي
حثمة قال:
يقوم
الإمام
مستقبل
القبلة،
وطائفة منهم
معه، وطائفة
من قبل العدو،
وجوههم إلى
العدو، فيصلي
بالذين معه
ركعة، ثم
يقومون
فيركعون لأنفسهم
ركعة،
ويسجدون
سجدتين في
مكانهم، ثم يذهب
هؤلاء إلى
مقام أولئك،
فيجيء أولئك
فيركع بهم
ركعة، فله
ثنتان، ثم
يركعون
ويسجدون
سجدتين.
حدثنا مسدد:
حدثنا يحيى،
عن شعبة، عن
عبد الرحمن بن
القاسم، عن
أبيه، عن صالح
بن خوات، عن سهل
بن أبي حثمة،
عن النبي صلى
الله عليه
وسلم: مثله.
حدثني محمد
بن عبيد الله
قال: حدثني
ابن أبي حازم،
عن يحيى: سمع
قاسم: أخبرني
صالح بن خوات،
عن سهل: حدثه:
قوله.
[-4131-] Sehl b. Ebi Hasme dedi ki: "İmam kıbleye
dönerek namaza durur. Askerlerden bir grup da onunla birlikte dururken bir
diğer grup yüzleri düşmanlara dönük olarak düşmanın karşısında dururlar.
Kendisiyle birlikte olanlarla bir rekat kılar. Sonra onlar kalkıp kendi
kendilerine ve bulundukları yerde bir rekat kılıp, iki secde yaparlar. Daha
sonra bunlar öbürlerinin yerine gider. Öbürleri gelir (imarnın arkasında
dururlar.) O da onlarla bir rekat kılar. Böylelikle o iki rekat kılmış olur.
Daha sonra onlar (sonra gelenler) rüku edip, iki defa secde yaparlar."
حدثنا أبو
اليمان:
أخبرنا شعيب،
عن الزهري قال:
أخبرني سالم:
أن ابن عمر
رضي الله
عنهما قال:
غزوت
مع رسول الله
صلى الله عليه
وسلم قبل نجد،
فوازينا
العدو،
فصاففنا لهم.
[-4132-] İbn Ömer r.a. dedi ki: "Resulullah
Sallallahu Aleyhi ve Sellem ile birlikte Necid'e doğru bir gazaya katıldım. Tam
düşmana karşı geldiğimizde onların önünde saf halinde durduk."
حدثنا مسدد:
حدثنا يزيد بن
زريع: حدثنا
معمر، عن
الزهري، عن
سالم بن عبد
الله بن عمر،
عن أبيه:
أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم صلى
بإحدى الطائفتين،
والطائفة
الأخرى
مواجهة
العدو، ثم
انصرفوا،
فقاموا في
مقام أصحابهم
أولئك، فجاء
أولئك، فصلى
بهم ركعة ثم
سلم عليهم، ثم
قام هؤلاء
فقضوا
ركعتهم، وقام
هؤلاء فقضوا
ركعتهم.
[-4133-] Salim b. Abdullah b. Ömer, babasından rivayetle
"Resfılullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem iki kesimden birisine namaz
kıldırırken diğer kesim düşmana karşı durmuştu. Daha sonra arkasında namaz
kılanlar gidip diğer arkadaşlarının yerinde durdular. Öbürleri gelince onlara
da bir rekat kıldırdı, sonra onlar arkasında iken selam verdi. Onlar ayağa
kalkıp geri kalan rekatlerini kaza ettiler (kıldılar). Öbürleri de kalkıp diğer
rekatlerinin kazasını yaptılar."
Fethu'l-Bari Açıklaması:
"Nebi sallallahu aleyhi ve sellern ile birlikte Nahl
denilen mevkide idik deyip, korku namazını nakletti." Buhari bu hadisi
muhtasar ve muallak olarak zikretmiş bulunmaktadır. Çünkü onun bundan maksadı
Cabir yoluyla gelen rivayetlerin ittfakla korku namazının kılındığı gazvenin
Zatu'r-Rikal gazvesi olduğunu belirtmektir. Ancak böyle bir iddia su götürür.
Zira Hişam'ın Ebfı'z-Zfıbeyr yoluyla gelen bu rivayeti bir başka hadisin bir
başka gazvede (korku namazının kılındığını) göstermektedir. Bunu şöyle
açıklayabiliriz: Bu hadisin Tayalisi ve başka kaynaklardaki rivayetlerinde
"müşrikler şöyle demişlerdi: Onları bırakın. Onların kendi öz
çocuklarından daha çok sevdikleri bir namazıarı vardır. (Cabir) dedi ki: Bunun
üzerine Cibril inip ona (durumu) haber verdi. O da ashabına ikindi namazını
kıldırdı ve onları iki saf halinde dizdi" diyerek korku namazının nasıl
kılınacağını nakletti. Bu olay ise Usfan gazvesinde cereyan etmiştir. Bu hadisi
de Müslim rivayet etmiş bulunmaktadır.
"Bu benim korku namazına dair duyduklarım ın en
hasenidir." Bu ifade Maliklin korku namazının nasıl kılınacağına dair
değişik şekiller ihtiva eden rivayetler duymuş olmasını gerektirmektedir. Durum
da böyledir. Nebi sallallahu aleyhi ve sellern'den korku namazının nasıl
kılınacağına dair çeşitli şekilleri ihtiva eden rivayetler gelmiş
bulunmaktadır.
Bazı ilim adamları bu farklı şekilleri durumların farklılığı ile
açıklamışlardır.
Diğerleri ise bu hususta genişliğin bulunduğu ve herhangi bir
şekli alıp ona göre kılmakta muhayyer olduğu şeklinde açıklamışlardır. Bundan önce
"korku namazı" bahsinde bu hususa işaret edilmiş bulunmaktadır.
Şafiı, Ahmed ve Davfıd da bu keyfiyeti tercih hususunda İmam Malik'e muvafakat
etmişlerdir. Çünkü bu keyfiyete dair rivayete çokça muhalif rivayet
bulunmamaktadır. Ayrıca savaş hali için de daha ihtiyatlı bir şekildir. Bununla
birlikte İbn Ömer hadisinde zikredilen keyfiyeti de caiz kabul etmektedirler.
İbn Ömer yoluyla gelen hadiste sözü edilen keyfiyetin neshedildiğine dair bir
görüş Şafil'den nakledilmiş ise de böyle bir kanaati belirttiği sabit olarak
ondan gelmemiştir. Malikilerin ifadelerinin zahirinden anlaşıldığına göre İbn
Ömer'in rivayet ettiği hadiste sözkonusu edilen keyfiyet caiz kabul
edilmemiştir.
"İbn Ömer r.a. dedi ki: Resulullah s.a.v. ile birlikte
Necid taraflarına yaptığı bir gazada bulundum. Düşman ile karşı karşıya
geldik." Onlarla savaştık demektir.
حدثنا أبو
اليمان: حدثنا
شعيب، عن
الزهري قال:
حدثني سنان
وأبو سلمة: أن
جابرا أخبر:
أنه غزا مع
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم قبل نجد.
[-4134-] Sinan ve Ebu Seleme'den rivayete göre Cabir: "Kendisinin
Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem ile birlikte Necid taraflarına doğru bir
gazaya katılmış olduğunu ... " haber vermiştir.