باب: نزول
عيسى بن مريم
عليهما
السلام.
49. MERYEM OĞLU İSA'NIN (A.S.) NÜZÜLÜ
حدثنا إسحاق:
أخبرنا يعقوب
بن إبراهيم:
حدثنا أبي، عن
صالح، عن ابن
شهاب: أن سعيد
بن المسيب: سمع
أبا هريرة رضي
الله
عنه قال: قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم: (والذي
نفسي بيده،
ليوشكن أن
ينزل فيكم ابن
مريم حكما
عدلا، فيكسر
الصليب،
ويقتل
الخنزير،
ويضع الجزية،
ويفيض المال
حتى لا يقبله
أحد، حتى تكون
السجدة الواحدة
خير من الدنيا
وما فيها). ثم
يقول أبو
هريرة: واقرؤوا
إن شئتم: {وإن
من أهل الكتاب
إلا ليؤمنن به
من قبل موته
ويوم القيامة
يكون عليهم
شهيدا}.
[-3448-] Ebu Hureyre r.a. dedi ki: Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem
şöyle buyurdu: "Nefsim elinde olan'a yemin ederim ki fazla zaman geçmeden
Meryem oğlu aranızda adaletli bir hakem olarak inecektir. Haçı kıracaktır,
domuzu öldürecektir, savaşı kaldıracaktır, malokadar artacak ki kimse onu kabul
etmeyecektir ve nihayet bir tek secde dahi dünyadan ve içindekilerinden hayırlı
olacaktır."
Daha sonra Ebu Hureyre dedi ki: Dilerseniz; "Kitap ehlinden
olup, ölümünden önce ona iman etmeyecek kimse yoktur. O da kıyamet günü
aleyhlerinde bir şahit olacaktır."[Nisa, 159] buyruğunu okuyabilirsiniz.
حدثنا ابن
بكير: حدثنا
الليث، عن
يونس، عن ابن
شهاب، عن نافع
مولى أبي
قتادة
الأنصاري: أن
أبا هريرة قال:
قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم: (كييف
أنتم إذا نزل
ابن مريم
فيكم،
وإمامكم
منكم). تابعه
عقيل
والأوزاعي.
[-3449-] Ebu Hureyre r.a. dedi; Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem
şöyle buyurdu: "Sizin imamınız kendinizden olacağı halde, Meryem oğlunun
ineceği zamanda haliniz ne olacak?"
AÇIKLAMA: "Çok
geçmeden" yani bunun gerçekleşmesi yakındır. Çabucak gerçekleşeceği
kaçınılmaz bir şeydir.
"Aranızda inmesi" bu ümmet arasında inmesi. Çünkü
buyruk, onun ineceği zamana yetişmeyecek ümmetin bir kısmına hitaptır.
"Hakem" hakim demektir. Yani o bu şeriat ile hükmeden
birisi olarak inecektir. Çünkü bu şeriat bakidir, nesh olmayacaktır. İsa da bu
ümmetin hakimlerinden bir hakim olacaktır.
Müslim'de yer alan el-leys'in, İbn Şihab'dan naklettiği rivayetinde"kıst
yapan (adaletle hükmeden) bir hakem" şeklindedir. Yine Müslim'de İbn
Uyeyne'nin, İbn Şihab yoluyla kaydettiği rivayetinde "kıst yapan bir
imam" yani adalet ile hükmeden bir önder (yönetici) demektir. Ancak
"kaasıt" kelimesi böyle değildir. O, zalim demektir.
"Haçı kıracak, domuzu öldürecektir." Yani o gerçek
manada haçı kırmakla Hıristiyanların azametli ve büyük olduklarına inandıkları
şeylerin böyle olduğunu ortaya koymakla Nasraniliği (Hıristiyanlığı) iptal
edecektir, çürütecektir.
Bu hadisten anlaşıldığına göre domuz beslemek, onu yemek
haramdır ve domuz necistir. Çünkü kendisinden yararlanılabilen bir şeyin telef
edilmesi meşru değildir. Buyu' (alışverişler) bahsi sonlarında (2222 no da)
buna dair bazı açıklamalar geçmiş bulunmaktadır. Yine bu hadisten münker
hususların değiştirilmesi, batıla hizmet eden araçların kırılması gereği de
anlaşılmaktadır.
Yani din bir tek din olacaktır. Zimmet ehlinden olup, cizyeyi
ödeyecek kimse kalmayacaktır.
Bir diğer görüşe göre anlamı şudur: Mal o kadar çok artacaktır
ki, cizye olmak üzere alınacak malın harcanması mümkün olacak kimse
kalmayacaktır. Böylelikle ona ihtiyaç olmayacağından cizye alınmayacaktır.
Iyad der ki: "Cizyenin kaldırılması"ndan kastın, onun
kafirlere hiçbir hatır gözetilmeden konulacağı anlamına gelme ihtimali de
vardır. İşte malın çoğalmasının da sebebi bu olacaktır. Ancak Nevevi bunu kabul
etmeyerek şunları söylemektedir: Doğrusu ise İsa'nın (kimseden) İslam dinine
girmekten başka bir şeyi kabul etmeyeceğidir.
Nevevi der ki: İslam şeriatinde cizye meşru' olmakla birlikte
İsa'nın cizyeyi kaldırmasının manası şudur: Cizyenin meşruiyeti(nin devamı)
İsa'nın nüzulü kaydına bağlıdır. Çünkü bu haber buna delil teşkil etmektedir.
Yoksa İsa, cizye hükmünü neshetmeyecektir. Aksine bizim Nebiimiz bu sözü ile
böyle bir neshi beyan etmektedir.
İbn Battal der ki: İsa'nın nüzulünden önce cizyeyi kabul
edişimizin sebebi, mala olan ihtiyacımızdır. Oysa İsa döneminde böyle
olmayacaktır. Çünkü onun zamanında mala ihtiyaç duyulmayacaktır. Onun zamanında
malokadar çoğalacak ki kimse onu kabul dahi etmeyecektir. Cizyenin Yahudilerle
Hıristiyanlardan kabul edilmesinin meşruiyeti ile ilgili olarak şöyle
denilebilir: Onların ellerinde (Allah'tan gelmesi hususunda) şüpheli bir kitap
bulunmaktadır ve onlar kendi iddialarına göre eski bir şeriate bağlıdırlar. İsa
aleyhisselam, ineceği vakit onların bu şüpheleri bizzat kendisinin gözle
görülmesiyle ortadan kalkmış olacaktır. Böylelikle onlar delil getirememek. ve
durumlarının açığa çıkması bakımından putperestler gibi olacaktır. Onlardan
cizyenin kabul edilmemesi şeklinde bir muameleye tabi tutularak putperestlere
yapılan muamele gibi onlara da muamele yapılması uygun düşecektir. İşte bunu
hocalarımızdan biri, bir ihtimalolarak zikretmiş bulunmaktadır. Doğrusunu en
iyi bilen Allah'tır.
"Ve mal çoğalacak." Çoğalmasınınnedeni ise, adaletli
uygulamalar yapılıp zulüm olmaması sebebiyle bereketlerin inmesi, hayırların
ardı arkasına gelmesi olacaktır. O vakit yeryüzü, hazinelerini çıkartacak,
Kıyametin yaklaştığına dair bilgi sahibi olmaları dolayısıyla mal edinmek
arzuları da azalacaktır.
"Öyle ki, tek bir secde dahi dünyadan ve içindekilerden
hayırlı olacaktır."
Yani onlar 'o vakit Yüce Allah'a mal tasadduk etmekle değil,
sadece ibadet etmekle yakınlaşmaya çalışacaklardır. Anlamının şu olduğu da
söylenmiştir: İnsanlar dünyaya iltifat etmeyecekler, hatta tek bir secdeyi
dünyadan ve dünyadaki her şeyden daha çok seveceklerdir.
"Daha sonra Ebu Hureyre dedi ki: Dilerseniz: "Kitap
ehlinden olup ölümünden önce ona iman etmeyecek kimse yoktur ... "[Nisa,
159] ayetini okuyunuz." Yani İsa indikten sonra kitap ehli olan
Yahudilerle Hıristiyanlardan ona iman etmeyecek kimse kalmayacaktır. "Bu,
Ebu Hureyre'nin Yüce Allah'ın: "Ona iman etmeyecek ... " buyruğu ile:
"Ölümünden önce" buyruğundaki zamirlerin ait olduğu şahıslar ile
ilgili kanaatinin bir neticesidir. Ona göre bu zamir İsa'ya aittir. Yani İsa
ölmeden önce kitap ehfinden olan herkes İsa'ya mutlaka iman edecektir. İbn
Cerir'in, Said b. Cubeyr yoluyla sahih bir sened ile İbn Abbas'tan naklettiği
rivayete göre İbn Abbas da bunu kesin bir kanaat: olarak ifade etmiştir .
İlim adamları der ki: Diğer nebiler arasında İsa'nın nuzulündeki
hikmet, Yahudilerin onu öldürdükleri şeklindeki iddialarını reddetmektir. Yüce
Allah onların yalancı olduklarını beyan edecek ve İsa aleyhisselam Yahudileri
öldürecektir. Müslim'in de İbn Ömer yolu ile rivayet ettiği bu hadiste, İsa'nın
nüzulünden sonra yeryüzünde kalacağı süre yedi yıl olacaktır.
İsa aleyhisselam'ın göklere kaldırılmasından önce ölümü
hususunda görüş ayrılığı vardır. Bu ayrılığın da asıl sebebi Yüce Allah'ın:
"Ben seni vefat ettireceğim ve yükselteceğim. "[Ali İmran, 55]
buyruğudur. Bunun zahirinden ne anlaşılıyorsa onun kastedildiği söylenmiştir. Buna
göre İsa yeryüzüne inip de onun için takdir edilen süre geçtikten sonra ikinci
defa bir daha ölecektir. "Seni vefat ettireceğim" buyruğunun yerden
seni vefat ettireceğim (arda kalı süren bittiği zaman seni alacağım) anlamında
olduğu da söylenmiştir. Buna göre o, ancak ahir zamanda ölecektir.
"İmamınız sizden iken Meryem oğlu aranıza ine.ceği vakit
haliniz ne olacak?"
Ebu'I-Hasan el-Hasai el-Ebedi, Menakibu'ş-Şafii adlı eserinde
şunları söylemektedir: Mehdi'nin bu ümmetten olacağına, İsa'nın da onun arkasında
namaz kılacağına dair haberler tevatür derecesine ulaşmıştır.
Ebu Zerr el-Herevi dedi ki: Bize el-Cevzaki önceki alimlerden
birisinin şöyle dediğini nakletmiştir: "İmamınız sizden" ifadesi,
onun İncil ile değil Kur'an ile hükmedeceği anlamındadır.
İbnu't-Tin der ki: "İmamınız sizden" ifadesinin anlamı
şudur: Şeriat-i Muhammediyye kıyamet gününe kadar kesintisiz devam edecektir.
Her bir nesilde de ilim ehlinden bir kesim bulunacaktır. İşte bu hadis ve
bundan önceki hadis, İsa'nın nüzulünden sonra imam yahut me'mum (yani başka bir
imama uyan) olacağını beyan etmemektedir. İsa'nın imam olacağı kabul edilecek
olursa bunun da anlamı şu olur: O cemaate katılmak ile birlikte bu ümmetten
olacaktır.
et-Tıybi der ki: Yani İsa sizin dininizden birisi olarak size
imam olacaktır.
Ancak Müslim'de bulunan bir başka hadis onun bu sözünü anlamsız
kılmaktadır: "Ona: Bize namaz kıldır denilecek, o hayır diyecektir. Çünkü
sizin bir kısmınız diğer bir kısmınıza emirdir. -(Bu) bu ümmete bir ikram
olarak verilmiştir.-"
İbnu'l-Cevzi der ki: İsa imam olarak öne geçecek olursa insanın
içinde çözülmesi gereken bir problem ortaya çıkar ve şöyle denilir: O bir naib
olarak mı öne geçip imam olmuştur yoksa yeni bir şeriat getiren birisi olarak
mı? Bundan dolayı o cemaatten birisi gibi namaza uyacak, böylelikle Nebi
efendimizin: "Benden sonra hiçbir nebi gelmeyecektir" buyruğu hiçbir
şekilde şüphenin tozundan dahi etkilenmeyecektir. İsa'nın ahir zamanda ve
kıyametin kopacağına yakın bir dönemde gelecek olmasına rağmen, bu ümmetten bir
adamın arkasında namaz kılmasında, bu husustaki sahih olan görüşün lehine bir
delil bulunmaktadır. Söz konusu görüş, Allah için delili ile ortada olacak bir
kimsenin, yeryüzünde her zaman var olacağı şeklindedir. Doğrusunu en iyi bilen
Allah'tır.