باب:
تعديل النساء
بعضهن بعضا.
15. KADINLARIN BİRBİRİNİ TA'DİL ETMELERİ
حدثنا
أبو الربيع
سليمان بن
داود،
وأفهمني بعضه
أحمد بن يونس:
حدثنا فليح بن
سليمان، عن ابن
شهاب الزهري،
عن عروة بن
الزبير،
وسعيد بن المسيب،
وعلقمة بن
وقاص الليثي،
وعبيد الله بن
عبد الله بن عتبة،
عن عائشة رضي
الله عنها،
زوج النبي صلى
الله عليه
وسلم، حين قال
لها أهل الإفك
ما قالوا،
فبرأها الله
منه، قال
الزهري: وكلهم
حدثني طائفة
من حديثها،
وبعضهم أوعى
من بعض، وأثبت
له اقتصاصا،
وقد وعيت عن
كل واحد منهم الحديث
الذي حدثني عن
عائشة، وبعض
حديثهم يصدق
بعضا، زعموا:
أن عائشة قالت:
كان
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم إذا أراد
أن يخرج سفرا
أقرع بين
أزواجه،
فأيتهن خرج
سهمها خرج بها
معه، فأقرع
بيننا في غزاة
غزاها، فخرج
سهمي فخرجت
معه، بعد ما
أنزل الحجاب،
فأنا أحمل في
هودج وأنزل
فيه، فسرنا
حتى إذا فرغ
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم من غزوته
تلك
وقفل، ودنونا
من المدينة،
آذن ليلة بالرحيل،
فقمت حين
آذنوا
بالرحيل،
فمشيت حتى جاوزت
الجيش، فلما
قضيت شأني،
أقبلت إلى
الرحل، فلمست
صدري، فإذا
عقد لي من جزع
أظفار قد انقطع،
فرجعت فالتمست
عقدي فحبسني
ابتغاؤه،
فأقبل الذين
يرحلون لي،
فاحتملوا
هودجي فرحلوه
على بعيري الذي
كنت أركب، وهم
يحسبون أني
فيه، وكان
النساء إذ ذاك
خفافا لم
يثقلن، ولم
يغشهن
اللحهم، وإنما
يأكلن العلقة
من الطعام،
فلم يستنكر القوم
حين رفعوه ثقل
الهودج
فاحتملوه،
وكنت جارية
حديثة السن،
فبعثوا الجمل
وساروا،
فوجدت عقدي
بعد ما استمر
الجيش، فجئت
منزلهم وليس
فيه أحد،
فأممت منزلي
الذي كنت به،
فظننت أنهم سيفقدونني
فيرجعون إلي،
فبينا أنا
جالسة غلبتني
عيناي فنمت،
وكان صفوان بن
المعطل السلمي
ثم الذكواني
من وراء
الجيش، فأصبح
عند منزلي،
فرأى سواد
إنسان نائم
فأتاني، وكان
يراني قبل
الحجاب،
فاستيقظت
باسترجاعه، حين
أناخ راحلته،
فوطئ يدها
فركبتها،
فانطلق يقود
بي الراحلة،
حتى أيتنا
الجيش بعد ما
نزلوا معرسين
في نحر
الظهيرة،
فهلك من هلك،
وكان الذي
تولى الإفك
عبد الله بن
أبي ابن سلول،
فقدمنا المدينة،
فاشتكيت بها
شهرا، يفيضون
من قول أصحاب
الإفك،
ويريبني في
وجعي: أني لا
أرى من النبي
صلى الله عليه
وسلم اللطف
الذي كنت أرى
منه حين أمرض،
وإنما يدخل
فيسلم، ثم
يقول: (كيف تيكم).
لا أشعر بشيء
من ذلك حتى
نقهت.
فخرجت
أنا وأم مسطح
قبل المناصع،
متبرزنا، لا
نخرج إلا ليلا
إلى ليل، وذلك
قبل أن نتخذ
الكنف قريبا
من بيوتنا،
وأمرنا أمر
العرب الأول
في البرية، أو
في التنزه،
فأقبلت أنا
وأم مسطح بنت
أبي رهم نمشي،
فعثرت في
مرطها، فقالت:
تعس مسطح،
فقلت لها: بئس
ما قلت،
أتسبين رجلا
شهد بدرا،
فقالت: يا
هنتاه ألم
تسمعي ما قالوا،
فأخبرتني
بقول أهل
الإفك،
فازددت مرضا
إلى مرضي،
فلما رجعت إلى
بيتي، دخل علي
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم فسلم،
فقال: (كيف
تيكم). فقلت:
ائذن لي إلى
أبوي، قالت:
وأنا حينئذ
أريد أن
أستيقن الخبر
من قبلهما،
فأذن لي رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
فأتيت أبوي،
فقلت لأمي: ما
يتحدث به
الناس؟ فقالت:
يا بنية، هوني
على نفسك
الشأن،
فوالله لقلما
كانت امرأة قط
وضيئة، عند
رجل يحبها،
ولها ضرائر،
إلا أكثرن
عليها. فقلت:
سبحان الله،
ولقد يتحدث
الناس بهذا؟
قالت: فبت
الليلة حتى
أصبحت، لا
يرقأ لي دمع،
ولا أكتحل
بنوم، ثم
أصبحت فدعا
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم علي بن
أبي طالب
وأسامة ابن
زيد، حين
استلبث
الوحي،
يستشيرهما في
فراق أهله،
فأما أسامة
فأشار عليه
بالذي يعلم في
نفسه من الود
لهم، فقال
أسامة: أهلك
يا رسول الله
ولا نعلم
والله إلا
خيرا، وأما
علي بن أبي
طالب فقال: يا
رسول الله، لم
يضيق الله
عليك،
والنساء
سواها كثير،
وسل الجارية
تصدقك، فدعا
رسول الله صلى
الله عليه وسلم
بريرة، فقال:
(يا بريرة، هل
رأيت شيئا يريبك).
فقالت بريرة:
لا والذي بعثك
بالحق، إن رأيت
منها أمرا
أغمصه عليها
أكثر من أنها
جارية حديثة
السن، تنام عن
العجين،
فتأتي الدواجن
فتأكله. فقام
رسول الله صلى
الله عليه وسلم
من يومه،
فاستعذر من
عبد الله بن
أبي ابن سلول،
فقال رسول
الله صلى الله
عليه وسلم: (من
يعذرني من رجل
بلغني أذاه في
أهلي، فوالله
ما علمت على
أهلي إلا
خيرا، وقد
ذكروا رجلا ما
علمت عليه إلا
خيرا، وما كان
يدخل على أهلي
إلا معي). فقام
سعد بن معاذ
فقال: يا رسول
الله، أنا
والله أعذرك
منه: إن كان من
الأوس ضربنا
عنقه، وإن كان
من إخواننا من
الخزرج
أمرتنا ففعلنا
فيه أمرك.
فقام سعد ابن
عبادة، وهو
سيد الخزرج،
وكان قبل ذلك
رجلا صالحا،
ولكن احتملته
الحمية، فقال:
كذبت لعمر
الله لا
تقتله، ولا
تقدر على ذلك.
فقام أسيد بن
الحضير فقال:
كذبت لعمر
الله، والله
لتقتلنه، فإنك
منافق تجادل
عن المنافقين.
فثار الحيان:
الأوس
والخزرج، حتى
هموا ورسول
الله صلى الله
عليه وسلم على
المنبر، فنزل
فخفضهم، حتى
سكتوا وسكت،
وبكيت يومي لا
يرقأ لي دمع
ولا أكتحل
بنوم، فأصبح
عندي أبواي،
قد بكيت
ليلتين ويوما،
حتى أظن أن
البكاء فالق
كبدي، قالت:
فبينا هما
جالسان عندي
وأنا أبكي، إذ
استأذنت امرأة
من الأنصار
فأذنت لها،
فجلست تبكي
معي، فبينا
نحن كذلك إذ
دخل رسول الله
صلى الله عليه
وسلم فجلس ولم
يجلس عندي من
يوم قيل في ما
قيل قبلها،
وقد مكث شهرا
لا يوحى إليه
في شأني شيء،
قالت: فتشهد،
ثم قال: (يا
عائشة، فإنه بلغني
عنك كذا وكذا،
فإن كنت بريئة
فسيبرئك الله،
وإن كنت ألممت
بشيء
فاستغفري
الله وتوبي
إليه، فإن
العبد إذا
اعترف بذنبه
ثم تاب تاب
الله عليه).
فلما
قضى رسول الله
صلى الله عليه
وسلم مقالته
قلص دمعي حتى
ما أحس منه
قطرة، وقلت
لأبي: أجب عني
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم، قال:
والله ما أدري
ما أقول لرسول
الله صلى الله
عليه وسلم،
فقلت لأمي:
أجيبي عني
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم فيما
قال، قالت:
والله ما أدري
ما أقول لرسول
الله صلى الله
عليه وسلم،
قالت: وأنا
جارية حديثة السن
لا أقرأ كثيرا
من القرآن،
فقلت: إني
والله لقد
علمت أنكم
سمعتم ما
يتحدث به
الناس، ووقر
في أنفسكم
وصدقتم به،
ولئن قلت لكم
إني بريئة،
والله يعلم
إني لبريئة،
لا تصدقوني
بذلك، ولئن
اعترفت لكم
بأمر، والله
يعلم أني بريئة،
لتصدقني،
والله ما أجد
لي ولم مثلا
إلا أبا يوسف
إذ قال: {فصبر
جميل والله
المستعان على
ما تصفون}. ثم
تحولت إلى
فراشي، وأنا
أرجو أن
يبرئني الله،
ولكن والله ما
ظننت أن ينزل
في شأني وحيا،
ولأنا أحقر في
نفسي من أن
يتكلم بالقرآن
في أمري،
ولكني كنت
أرجو أن يرى
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم في النوم
رؤيا يبرئني
الله، فوالله
ما رام مجلسه،
ولا خرج أحد
من أهل البيت،
حتى أنزل عليه
الوحي، فأخذه
ما كان يأخذه
من البرحاء،
حتى إنه
ليتحدر منه
مثل الجمان من
العرق في يوم
شات، فلما سري
عن رسول الله
صلى الله عليه
وسلم وهو يضحك،
فكان أول كلمة
تكلم بها أن
قال لي: (يا عائشة،
احمدي الله،
فقد برأك
الله). فقالت
لي أمي: قومي
إلى رسول الله
صلى الله عليه
وسلم، فقلت:
لا والله لا
أقوم إليه،
ولا أحمد إلا
الله، فأنزل
الله تعالى:
{إن الذين
جاؤوا بالإفك
عصبة منكم}.
الآيات، فلما
أنزل الله هذا
في براءتي،
قال أبو بكر
الصديق رضي
الله عنه،
وكان ينفق على
مسطح بن أثاثة
لقرابته منه: والله
لا أنفق على
مسطح شيئا
أبدا، بعد ما
قال لعائشة.
فأنزل الله
تعالى: {ولا
يأتل أولو الفضل
منكم والسعة -
إلى قوله ألا
تحبون أن يغفر
الله لكم
والله غفور
رحيم}. فقال
أبو بكر: بلى
والله إني
لأحب أن يغفر
الله لي، فرجع
إلى مسطح الذي
كان يجري
عليه. وكان
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم يسأل
زينب بنت جحش
عن أمري،
فقال: (يا
زينب، ما
علمت، ما
رأيت). فقالت:
يا رسول الله،
أحمي سمعي
وبصري، والله
ما علمت عليها
إلا خيرا.
قالت: وهي
التي كانت
تساميني،
فعصمها الله
بالورع.
قال:
وحدثنا فليح،
عن هشام بن
عروة، عن
عروة، عن
عائشة، وعبد
الله ابن
الزبير: مثله.
قال: وحدثنا
فليح، عن
ربيعة بن أبي
عبد الرحمن،
ويحيى بن
سعيد، عن
القاسم بن
محمد بن أبي
بكر: مثله.
[-2661-] Nebi s.a.v.'in hanımı Aişe r.anha'dan rivayet edilmiştir: Hz. Aişe
bu sözü, ifk olayına karışanlar ona iftira attıktan sonra Allah kendisini
temize çıkarınca söylemiştir.
Zührı, diyor ki: Bu olayı bana bir grup anlattı. O gruptakilerden
bir kısmı olayı diğerlerinden daha net hatırlıyor ve daha güzel anlatıyordu.
Ben hepsinin Aişe hakkında anlattığı bu olayı dinleyip öğrendim. Onların
anlattıkları birbirini doğrular niteliktedir. Hz. Aişe'nin şöyle dediğini
naklettiler:
Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem bir yolculuğa çıkacağı zaman
hanımları arasında kur'a çekerdi. Kur'ada kim çıkarsa onu yanında götürürdü.
Bir savaşa çıkacağı sırada yine bizim aramızda kur'a çekmiş ve bu
kez kur'a bana çıkmıştı. Onunla birlikte yola çıktım. Bu olay öncesinde örtünme
emri indirilmişti. Ben deve sırtında bir mahfelde taşınıyor ve yere
indiriliyordum. Yola böyle devam ettik.
Savaş sona erdi ve geriye döndük. Medine'ye yakın bir yerde
konaklamıştık.
Geceleyin yola çıkılması için duyuru yaptırdı. Yola çıkılacağı
duyurusu yapılınca ben kalkıp ordudan biraz ileriye yürüdüm. İhtiyacımı
gördükten sonra mahfelime doğru yürümeye başladım. Bu sırada elimi göğsüme
koydum ve Yemen işi gerdanlığımın düşmüş olduğunu fark ettim. Geri dönüp
gerdanlığımı aramaya başladım. Onu bulma arzusu beni ordudan geride bırakmıştı.
Bu sırada beni taşımakla görevli askerler, gelip benim mahfelimi
taşımış ve içinde olduğumu sanarak deveme bindirmişler. O günlerde kadınlar,
hafif yiyecekler yedikleri için ağır olmazlardı. Bu yüzden, askerler mahfelimi
kaldırınca mahfelin hafifliğini fark edemeden devenin üzerine koymuşlar. Ben de
zaten genç yaşta bir kızcağız idim. Deveyi sürüp gitmişler.
Gerdanlığımı ancak ordu oradan ayrıldıktan sonra bulabildim.
Konaklama yerine geldim ki kimsecikler yok. Kendi konakladığım yere vardım. Sanıyordum
ki benim olmadığımı fark edecekler ve gerisin geriye dönecekler. Otururken
gözlerimi tutamayıp uyumuşum.
Süleym-oğulları kabilesinden Safvan b. Muattal ordunun gerisinden
geliyormuş. Benim konakladığım yerden geçerken uyuyan bir kişinin karaltısını
fark edip gelmiş. Hicab ayetleri ve örtünme emri inmeden önce beni görürdü.
(Yüksek sesle) "inna lillah ve inna ileyhi raciun" demesiyle uyandım.
Devesini çöktürdü ve ben deveye bindim. Yola koyulduk. Ordu,
Nahru'z-zahira mevkiinde konaklamış. Orada yetiştik. Mahvolanlar işte orada
mahvoldu. İftirayı ilk çıkaran Abdullah b. Ubey b. Seıül'dü.
Medine'ye vardık ve ben rahatsızlandım. Bu rahatsızlığım tam bir
ay sürdü. Bu süre zarfında birkaç kişinin attığı iftira herkesin diline düşmüş.
Hastalığım sırasında Hz. Nebi'den görmeye alıştığı m eski iltifatını,
inceliğini göremediğim için kuşkulanmıştım. Yalnızca içeri giriyor, selam
verdikten sonra "Nasılsınız?" diyordu. İyileşinceye kadar ne olup
bitti, bir şey hatırlamıyorum.
İyileşmeye yakın günlerimden birinde Mistah'ın annesiyle birlikte
Medine'nin dışında tuvalet olarak kullandığımız yere gittik. Oraya ancak
geceleri giderdik. O sırada, henüz evlerimizin yakınında tuvaletlerimiz yoktu.
Araplar önceden sahrada ne yaparlarsa (ihtiyaçlarını nasıl görürlerse) biz de
öyle yapıyorduk.
Ebu Rühem'in kızı olan Mistah'ın annesiyle yolda yürürken
elbisesine takıldı ve "Geberesice Mistah!" dedi. "Ne kötü konuşuyorsun! Bedir savaşına
katılmış birine beddua mı ediyorsun?" dedim.
"Kızcağızım! Hiç duymadın mı neler söylüyorlar?" dedi ve
iftiracıların söylediklerini bana anlattı.
Bu söz üzerine hastalığım bir kat daha arttı. Evime döndüm. Allah
Resulü Sallallahu Aleyhi ve Sellem yanıma girip selam verdi ve
"Nasılsınız?" dedi.
"Bana izin versen de anne-babamın evine gitsem" dedim.
Olayı bir de onlardan dinlemek istiyordum. Allah Resulü Sallallahu Aleyhi ve
Sellem bana izin verdi. Annemın-babamın yanına geldim ve anneme: "İnsanlar
neler söylüyorlar?" dedim. Annem:
"Kızcağızım! Sen kendini üzme Allah'a yemin ederim ki, bir
kadın kocası tarafından sevilip kocası ona değer verdiğinde diğer hanımları
onun lafını ederler" dedi.
"Demek insanlar bunu konuşabiliyorlar ha!" dedim. O gece sabaha kadar gözümün yaşı dinmedi ve
gözlerime uyku girmedi.
Sabahleyin Allah Resulü Sallallahu Aleyhi ve Sellem Ali b. Ebu
Talib'i ve Usame b. Zeyd'i yanına çağırdı. Vahiy geciktiği için benden ayrılıp
ayrılmamak konusunda onların görüşünü almak istemişti. Usame, Hz. Nebi'in
duymak istediği şeyi söylemiş ve: "Ey Allah'ın Resulül O senin ailen.
Allah'a yemin olsun ki, biz onun hakkında iyilikten başka bir şey
bilmeyiz" demişti. Ali b. Ebu Talib ise: "Ey Allah'ın Resulü' Allah
kadınları bitirmedi ya. Onun dışında bir sürü kadın var. Cariyene sor, sana
işin doğrusunu söylesin" dedi. Bunun üzerine Allah Resulü Sallallahu
Aleyhi ve Sellem Berire'yi çağırdı ve "Berire! Sen hiç Aişe'de seni
kuşkulandıran bir hal gördün mü?" buyurdu.
Berire: "Seni hak Nebi olarak gönderen Allah'a yemin ederim ki, ben
onda ayıplayabileceğim en ufak bir hal görmedim. Tek bir kusuru var, genç bir
kız olması. Hamurunun üstünü açık bırakıp uyur. Tavuk da gelip onu
yiyiverir" dedi.
Allah Resulü, aynı gün kalktı ve Abdullah b. Ubey b. Selul'ün bu
yaptığının karşılıksız kalmamasını isteyerek: "Ailem hakkında bana cefa
eden bu adam'ın cezasını kim verir? Ben ailem hakkında iyilikten başka bir şey
bilmiyorum. Ve öyle bir adam'dan söz ediyorlar ki onun hakkında da iyilikten
başka bir şey bilmem. Ailemin yanına da bensiz asla girmez" buyurdu.
Sa'd b. Muaz kalktı ve "Ey Allah'ın Resulü! Allah'a yemin
ederim ki ben onun cezasını veririm. Evs kabilesindense boynunu vururuz. Din
kardeşlerimizden olan Hazreç kabilesindense buyurduğun gibi yaparız" dedi.
Bunun üzerine Hazrec kabilesinin lideri Sa'd b. Ubade kalktı ve: "Allah'a
yemin ederim ki yalan söylüyorsun. ValIahi! Sen onu öldürmezsin. Öldürmeye
gücün yetmez" dedi. -Sa'd b. Ubade iyi bir adamdı ama ansızın kabilecilik
damarı tutmuştu.- Bunun üzerine Useyd b.
Hudayr: "Allah'a yemin ederim ki, asıl sen yalan söylüyorsun. ValIahi! Onu
öldürürüz. Sen münafık mısın, Münafıkları nasıl savunabilirsin?" dedi.
Bunun üzerine Evs ve Hazreç kabileleri ayağa kalktı, neredeyse
aralarında kavga çıkacaktı. Bu esnada Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem
minberdeydi. Derhal minberden inerek onları yatıştırdı. Onlar susunca Hz. Nebi
de sustu.
Ben gün boyunca ağladım, ne gözümün yaşı diniyordu, ne de gözüme
bir parça uyku giriyordu. Annem-babam da benim yanımda kaldılar. İki gece ve bir
gün boyunca aralıksız ağladım. Öyle ağlıyordum ki ağlamak ciğerimi parçalayacak
sandım.
Anne-babam benim yanımda oturuyorlar ve ben ağlıyordum. Derken
ensardan bir kadın içeri girmek için müsaade istedi. Gel dedim. Oturdu, o da
benimle birlikte ağlamaya başladı.
Biz bu haldeyken Allah Resulü Sallallahu Aleyhi ve Sellem içeri
girip yanıma oturdu. O söylenti çıkalı beri yanıma hiç oturmamıştı. Tam bir ay
geçti ama hakkımda hiçbir vahiy gelmemişti. Kelime-i şehadeti söyledi. Sonra:
"Aişe! Senin hakkında bana bazı şeyler anlatıldı. Suçsuzsan Allah seni
aklayacaktır. Yok eğer bir günah işlediysen Allah'tan bağışlanma dile ve tevbe
et. Çünkü kul günahını itiraf edip tevbe ederse Allah onun tevbesini kabul
eder" buyurdu.
Allah Resulü Sallallahu Aleyhi ve Sellem sözünü bitirir bitirmez
gözümün yaşı kesildi. Bir damla bile geldiğini hissetmiyordum.
Babama "Benim adıma Allah Resulü'ne cevap ver" dedim
Babam: "Vallahi! Ben Allah Resulü’ne ne cevap vereyim bilemiyorum"
dedi. Sonra anneme:
"Benim adıma Allah Resulü'ne cevap ver" dedim. O da:
"Vallahi! Allah Resulü'ne ne diyeyim bilemiyorum" dedi.
Genç bir kızdım ve Kur'an'dan çok bir şey bilmiyordum. Dedim ki:
"Vallahi! insanların söylediğini duydunuz ve bildiniz. Söylentiler
kalbinizde yer tuttu ve bunlara inanma noktasına geldiniz. Ben suçsuz olduğumu
söylesem bile -ki Allah suçsuz olduğumu biliyor- siz bana inanacak değilsiniz.
Size herhangi bir itirafta bulunsam -ki Allah suçsuz olduğumu biliyor- siz beni
doğrulayacaksınız. ValIahi! Ben, benim ve sizin hakkınızda Yusuf'un babasının
söylediği "Bana düşen güzelce sabretmektir. Allah sizin anlattıklarınız
konusunda yardımını isteyeceğim tek sığınaktır" sözünden daha uygun bir
söz bilmiyorum."
Sonra yatağıma döndüm ve Allah'ın beni aklamasını beklemeye başladım.
Fakat doğrusu benim hakkımda vahiy indirileceğini de sanmıyordum. Ben,
Kur'an'da kendisinden söz edilmeyecek kadar değersiz biriyim. Ben, Allah
Resulü'nün beni aklayan bir rüya görmesini umuyordum. ValIahi! Allah Resulü
daha yerinden kalkmamıştı, aile fertlerinden kimse de ev'den ayrılmamıştı.
Oracıkta vahiy indiriliverdi. Bunun üzerine Nebi Sallallahu Aleyhi ve
Sellem'den öyle bir ter boşandı ki kış gününde alnından ve vücudundan boncuk
boncuk ter akıyordu. Allah Resulü'nün sıkıntısı giderilip iş açığa çıkarılınca
gülmeye başladı. ilk söylediği söz: "Aişe' Allah'a şükret. Seni
akladı" oldu.
Annem "Allah Resulü için ayağa kalk" dedi. Ben:
"Vallahi! Onun için ayağa kalkmam. Allah'tan başkasına da şükretmem"
dedim. Allah Teala: "Bu ağır iftirayı uyduranlar şüphesiz sizin içinizden
bir gruptur ... "[Nur 11] ayetini indirmişti.
Allah benim suçsuzluğumu belgeleyen bu ayetleri indirince Ebu
Bekir, -Mistah b. Usase ile akrabalığı olduğu için ona yardımda bulunurdu-
"Vallahi! Aişe hakkında bunları söyledi ya, daha Mistah'a hiçbir yardımda
bulunmam" dedi. Bunun üzerine Allah Teala: "İçinizden faziletli ve
servet sahibi olanlar akrabaya ... {mallarından vermeyeceklerine yemin
etmesinler. Bağışlasınlar, feragat göstersinler. Allah'ın sizi bağışlamasını
arzulamaz mısınız? Allah çok bağışlayandır, çok merhametlidir" [Nur 22]
buyruğunu indirdi. Bu ayet inince Ebu Bekir, "Allah'a yemin . ederim ki
elbette Allah'ın beni bağışlamasını isterim" dedi ve Mistah'a yardım
etmeme yeminini bozdu.
Allah Resulü Sallallahu Aleyhi ve Sellem Zeynep binti Cahş'a da
benim durumumu sorarak, "Zeynep! Sen bu olay hakkında ne bildin, ne
gördün?" demişti. Zeynep, "Ey Allah'ın Resulü! Ben kulağımı ve gözümü
korurum. Vallahi' Onun hakkında iyilikten başka bir şey bilmem" diye cevap
verdi. Aişe diyor ki: "Zeynep de benim gibi güzel ve Hz. Nebi katında
değerliydi. Bu sebeple Allah ona verdiği takva ile onu korudu."
AÇIKLAMA: Buhari bu konuda
İfk olayı ile ilgili hadisin tam metnini zikretti. Bu hadis, Nur suresinin
tefsirinde ayrıntılı olarak açıklanacaktır.
O SAYFA İÇİN TIKLA
Bu hadisin bu konuda zikredilmesinin sebebi, Hz. Nebi'in
Berire'ye Hz. Aişe'nin durumunu sorması ve Berire'nin onun suçsuz olduğunu söylemesi
üzerine Hz. Nebi'in onun sözüne güvenerek hutbeye çıkıp Abdullah b. Übey'in
yaptığının yanına bırakılmamasını istemesidir. Ayrıca Hz. Nebi sallalliihu
aleyhi ve sellem Zeynep binti Cahş'a da Hz. Aişe'nin durumunu sormuş, o da onun
suçsuz olduğunu söylemiştir. Ayrıca Hz. Aişe'nin Zeynep hakkında "O da
benim gibi güzel ve Hz. Nebi katında değerliydi. Bu sebeple Allah ona verdiği
takva ile onu korudu" sözü de konu başlığına uygun düşmektedir.
İbn Battal şöyle der: Bu hadis, kadınların birbirini tadil
etmesi (adil olduğunu söylemesi)nin caiz olduğu konusunda Ebu Hanife'nin
delilidir. Ebu Yusuf'un görüşü de böyledir. İmam Muhammed ise fakihlerin
çoğunluğu gibi düşünmektedir.
Tahavi şöyle der: Tezkiye (birinin adil olduğunu söylemek) şahitlik
değil, haber niteliği taşır. Bu sebeple bu konuda kadınların sözünun kabul
edilmesine bir engel yoktur.
Buhari'nin konu başlığı üçüncü bir görüşe de işaret etmektedir.
Bu görüşe göre kadınların birbirini tezkiye etmesi kabul edilir. Bir kadınm bir
erkeği tezkiye etmesi ise kabul edilmez. Çünkü bunu kabul etmeyenler kadının
özellikle erkekler için geçerli olan tezkiye kıstaslarını bilememesini gerekçe
göstermişlerdir.
İbn Battal şöyle der: "Güzel sözle ve kötülüğünü aklayan
bir övgü ifadesiyle tezkiye etmesi durumunda kabul edilir" denilseydi daha
güzelolurdu. Nitekim ifk hadisesinde böyle olnuştur. Ancak bu, mal almayı
gerektiren' bir şahitlikte tezkiyelerinin kabul edileceği anlamına gelmez.
Alimlerin çoğunluğu şahitliklerinin kabul edildiği konularda,
erkeklerle birlikte tezkiye etmelerinin kabul edileceği görüşündedir.