باب: لا
يمنع جاره أن
يغرز خشبه في
جداره.
20. KOMŞU KOMŞUSUNUN DUVARINA BİR TAHTA PARÇASI KOYMASINA ENGEL
OLMASIN
حدثنا
عبد الله بن
مسلمة، عن
مالك، عن ابن
شهاب، عن
الأعرج، عن
أبي هريرة رضي
الله عنه: أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم قال: (لا
يمنع جار جاره
أن يغرز خشبه
في جداره). ثم
يقول أبو
هريرة: ما لي
أراكم عنها
معرضين،
والله لأرمين
بها بين
أكتافكم.
[-2463-] Ebu Hureyre r.a.'den rivayet edilmiştir: Allah Resulü Sallallahu
Aleyhi ve Sellem "Komşu, komşusunun duvarına bir tahta koymasına engel olmasın" buyurmuştur. Sonra Ebu
Hureyre şöyle demiştir: "Niye sizin bundan yüz çevirdiğinizi görüyorum.
Allah'a yemin ederim ki ben bu tahtayı sizin omuzlarınız arasına koyacağım"
demiştir.
Tekrar: 5627, 5628
Diğer tahric: Tirmizi Ahkan; İbn Mâce, Ahkâm
AÇIKLAMA: Konu İle ilgili
Fakihlerin Görüşleri : Bu hadis,
birinin duvarına komşusu bir tahta atmak istediğinde duvarın sahibi ister izin
versin, ister vermesin bunun caiz olacağı görüşü için delil getirilmiştir.
Duvarın sahibi izin vermemekte diretirse buna zorlanır. Ehl-i hadisten Ahmed
İbn Hanbel'in, İshak'ın ve diğerlerinin görüşü budur. Malikllerden İbn Habıb'in
görüşü ve Şafii'nin kavl-i kadımi (önceki görüşü) de budur.
İmam Şafiı'nin kavl-i cedidindelyeni idihadında ise iki görüş
nakledilmiştir:
Meşhur olan görüşüne göre duvar sahibinin buna izin vermesi
şarttır. Izin vermemekte diretirse zorlanmaz. Hanefılerin görüşü de budur.
Onlar hadisteki emri mendupluk emri, yasağı da tenzihen mekruh olarak
yorumlamışlardır.
Böyle yorumlamalarının sebebi, Müslümanın malını rızası olmadan
kullanmanın haram kılındığını gösteren hadisler ile bu hadisi uzlaştırmaktır.
Ancak ileride geleceği üzere bu, eleştiriye açıktır.
Tirmizı ve İbn Abdilber, Şafii'nin önceki görüşünü tercih
etmişlerdir. Büveytı'nin Muhtasar'ında zikredilen görüş de budur. Beyhakı şöyle
demiştir: "Biz sahih hadisler arasında bu hüküm ile çelişen, bazı umumı
hükümler dışında bir hüküm bulamadık. Bu hükümleri de tahsis etmemiz (kapsamını
daraltmamız - özel konulara hasretmemiz) yadırganamaz. Hadisin ravisi olayı
zahiri üzere yorumlamıştır. Rivayet ettiği hadisten ne kastedildiğini de en iyi
o bilir."
Beyhaki bu sözüyle Ebu Hüreyre'nin "Niye sizin bundan yüz
çevirdiğinizi görüyorum?" sözüne işaret etmiştir. "bundan" sözü,
bu sözden veya bu sünnetten anlamındadır.
"Sizin omuzlarımz arasına atacağım" sözü ise şu
anlamdadır: Kişinin, gaflet uykusundan uyanmak için bir şeyi iki omuzu arasında
vurduğu gibi, ben de bu sözü sizin aranızda yayacağım ve kulaklarınızı çınlatacağım.
Bunun farz olduğu görüşünde olanlara göre, bunun farz olması,
komşunun ihtiyaç duyması durumundadır. Duvarın üzerine komşusuna zarar verecek
bir şey de koymaz ve duvar sahibinin kendi ihtiyacı varken komşusunun ihtiyacı onun
ihtiyacının önüne geçemez. Tahtayı koymak için duvarın delinmesine gerek
duyulması ile duyulmaması arasında da fark yoktur. Çünkü tahtanın başı delinen
kısmı kapatır ve duvarı daha da güçlendirir.
باب: صب
الخمر في
الطريق.
21. YOLA ŞARAP DÖKMEK
حدثنا
محمد بن عبد
الرحيم أبو
يحيى: أخبرنا
عفان: حدثنا
حماد ابن زيد:
حدثنا ثابت،
عن أنس رضي الله
عنه: كنت
ساقي القوم في
منزل أبي
طلحة، وكان
خمرهم يومئذ
الفضيخ، فأمر
رسول الله صلى
الله عليه وسلم
مناديا ينادي:
ألا إن الخمر
قد حرمت، قال:
فقال لي أبو
طلحة: اخرج فأهرقها،
فخرجت
فهرقتها،
فجرت في سكك
المدينة،
فقال بعض
القوم: قد قتل
قوم وهي في
بطونهم، فأنزل
الله: {ليس
على الذين
آمنوا وعملوا
الصالحات
جناح فيما
طعموا}. الآية.
[-2464-] Enes r.a.'den rivayet edilmiştir: Ebu Talha'nın evinde sakilik
yapıyordum. O gün onların şarabı, hurma koruğu şarabıydı. Allah Resulü'nün emri
üzerine tellal: "İyi biliniz ki şarap haram kılındı" diye seslendi.
Ebu Talha (bana): "Çık ve bu şarabı dök" dedi. Ben de çıkıp döktüm. O
gün, Medine sokaklarında şarap selleri aktı. İçimizden bazı kimseler: "İyi
ama kimilerimiz karınlarında şarap dolu iken öldürüldü" dediler. Bunun
üzerine Allah: "İman eden ve iyi iş yapanlara ... tattıklarından dolayı
günah yoktur"[Maide 93] ayetini indirdi.
Tekrar: 4617,4620,5580,5572,5583,5584,5600,5622, 7253
AÇIKLAMA: "Şarabın
herkesin kullandığı yola dökülmesi", bununla meydana gelecek kötülükten
çok daha güçlü bir kötülüğü ortadan kaldırmak için tek seçenek olduğunda hükmü
nedir?
Hz. Enes'in sakiliğini yaptığı topluluk içinde bilinen kimlerin
olduğu Eşribe bölümünde gelecek ve bu konunun değerlendirmesi yapılacaktır.(5582. hadis)
Mühelleb şöyle der: "Şarap, terk edildiği ilan edilsin ve
herkesçe duyulsun diye sokağa dökülmüştür. İnsanların yolda akan şaraptan
gördüğü zararın yanında, bunun yararı çok daha büyüktür."