باب: ثمن
الكلب.
113. KÖPEK SATIMINDAN ELDE EDİLEN BEDEL
حدثنا
عبد الله بن
يوسف: أخبرنا
مالك، عن ابن شهاب،
عن أبي بكر بن
عبد الرحمن،
عن أبي مسعود
الأنصاري رضي
الله عنه:
أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم نهى عن
ثمن الكلب،
ومهر البغي،
وحلوان
الكاهن.
[-2237-] Ebu Mes'ud r.a. şöyle demiştir: Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve
Sellem) köpek bedelini, zina parasını ve kahine verilen ücreti yasakladı.
Tekrar: 2282, 5346, 5761
Diğer tahric: Tirmizi Nikah; Müslim, Müsakat
حدثنا
حجاج بن
منهال: حدثنا
شعبة قال:
أخبرني عون بن
أبي جحيفة
قال: رأيت أبي
اشترى حجاما فأمر
بمحاجمه
فكسرت،
فسألته عن
ذلك، قال: إن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم نهى عن
ثمن الدم وثمن
الكلب، وكسب
الأمة، ولعن
الواشمة
والمستوشمة،
وآكل الربا
وموكله، ولعن
المصور.
[-2238-] Avn İbn Ebu Cuhayfe r.a. şöyle anlatır: Babam Ebu Cuhayfe'yi
"hacamat yapan bir köle satın alırken gördüm. Daha sonra ona, kan alma
aletlerini kırmasını emretti ve aletler kırıldı. Ona, neden böyle yaptığını
sorunca bana, "Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem, kandan bedel
almayı, köpek bedelini, cariyenin (haram yoldan elde ettiği) kazancı yasakladı.
Dövme yapanı ve yaptıranı; faiz yiyeni ve yedireni ve resim yapanı
lanetledi" diye cevap verdi.
AÇIKLAMA: Yukarıdaki iki
hadis dört hüküm veya cariyenin (haram yolla elde ettiği) kazanç ile, zinadan
elde edilen geliri ayrı değerlendirirsek beş hüküm içermektedir:
1. Köpeğin bedeli.
Yasaklamadan ilk akla gelen anlama göre köpeğin satılması haram
kılınmıştır. Bu hüküm, edinilmesi caiz olan av için öğretilmiş köpekleri
kapsadığı gibi, edinilmesi caiz olmayan diğer köpekleri de kapsar. Bu görüşü
benimseyenlere göre, köpeği telef eden kimsenin, değerini tazmin etmesi
gerekmez. Alimlerin çoğunluğu bu görüştedir.
İmam Malik, "Köpeğin satılması caiz değildir. Köpeği telef
eden, kıymetini tazminle yükümlüdür" demiştir. Bir rivayete göre Malik'in
alimler çoğunluğu gibi düşündüğü, bir rivayete göre ise Ebu Hanife gibi,
"Satılması caizdir, değerini tazmin etmek gerekir" görüşünde olduğu
nakledilmiştir.
Ata ve Nehai "Diğerleri hariç, sadece av köpeklerinin
satılması caizdir" demiştir.
Ebu Davud'un, İbn Abbas r.a.'dan naklettiği "merfu"
bir hadis şöyledir: "Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem köpek bedelini
yasakladı ve "Bir kimse sizden köpek bedelini isterse avucuna toprak
doldur" buyurdu. Hadisin senedi sahihtir.
Şafiilere göre köpeğin satılmasının haram olmasındaki illet
mutlak olarak necis olmasıdır. Bu özellik, hem (av için) eğitilmiş olanlarda
hem de diğerlerinde bulunmaktadır.
Köpeği necis kabul etmeyenlere göre illet, köpek edinmenin
yasaklanması ve öldürülmesinin emredilmiş olmasıdır. Bundan dolayı edinilmesine
izin verilen köpeklerin satılması, genel hükümden istisna edilmiştir.
Kurtubi şöyle der: Malik'in meşhur görüşüne göre, köpek edinmek
caiz, satmak mekruhtur. Eğer satılmış ise, akit feshedilmez. Buna göre şöyle
denilebilir: Köpek ona göre necis değildir. Bundan dolayı caiz olan menfaatleri
için köpek edinmeye izin vermiştir. Dolayısıyla bu durumda köpek, diğer
mallarla aynı hükümdedir. Fakat İslam, köpeğin satılmasını tenzıhen mekruh
kılmıştır. Çünkü bu, güzel ahlak sayılan bir davranış değildir.
2. Zina ücreti.
Zinakar kadının, yaptığı fiile karşılık aldığı ücret. Mecazen
mehir olarak isimlendirilmiştir. Bu konuda, "Zinaya zorlanmış cariyeye
mehir yoktur" hükmü delil olarak getirilmiştir. Şafiilerde bir görüşe göre
mehrin efendiye verilmesi gerekir.
3. Cariyenin (haram yoldan elde ettiği) kazancı.
Ebu Hureyre'nin naklettiği hadis şöyledir: "Resulullah
Sallallahu Aleyhi ve Sellem, cariyenin kazancını yasaklamıştır." Ebu
Davud'un, Rafi' İbn Hadlc'den naklettiği hadis şöyledir: "Resul-i Ekrem
Sallallahu Aleyhi ve Sellem, nereden kazandığını bilmedikçe cariyenin kazancını
yasakladı" Demek ki cariyenin zina yoluyla elde ettiği kazanç
yasaklanmıştır, yoksa mubah yoldan elde ettiği kazancı haram değildir.
Ancak Ebu Davud'un, Rufaa İbn Rafi'den "merfu' olarak
naklettiği hadis, "Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem, elinin emeği
olmadıkça, cariyenin kazancını yasakladı" şeklindedir. İplik eğirmek, yün
ditmek gibi şeyler helal kabul edilen kazançlardır.
4. Kahinlik ücreti.
Batıl bir yol ile bedel almak olduğu için alimlerin ittifakıyla
haramdır. Diğer yandan kahinlik, fal bakmak, taş atmak v.b. ğaybtan haber verme
anlamına gelen bir çok şeyi içermektedir.
5. Kan ücreti.
Kan ücreti ile neyin kastedildiği konusunda görüş ayrılığı
bulunmaktadır: Bir görüşe göre hacamat ücretidir. Diğer bir görüşe göre, ilk akla
gelen anlamında olduğu gibi, kan satımından alınan ücrettir. Kastedilen anlam
şöyledir: Nasıl murdar hayvan ve domuz satmak haram kılınmış ise kan satmak da
haram kılınmıştır.
Kan satmak ve karşılığında bir bedel almak alimlerin ittifakıyla
haramdır.
Hacamatçıların aldığı ücret konusu, inşaallah (kiralama)
bölümünde geecektir.
KİTABU’L-BUYU’ BİTTİ.
KİTABU’S-SELEM BİR SONRAKİ SAYFADA.