باب:
جلود الميتة
قبل أن تدبغ.
101.TABAKLAMADAN ÖNCE MURDAR HAYVANIN DERİSİ
حدثنا
زهير بن حرب:
حدثنا يعقوب
بن إبراهيم: حدثنا
أبي، عن صالح
قال: حدثني
ابن شهاب: أن
عبيد الله بن
عبد الله
أخبره: أن عبد
الله بن عباس رضي
الله عنهما
أخبره: أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم مر بشاة
ميتة، فقال:
(هلا استمتعتم
بإهابها).
قالوا: إنها
ميتة. قال:
(إنما حرم
أكلها).
[-2221-] Abdullah İbn Abbas r.a. şöyle nakleder: Resulullah Sallallahu
Aleyhi ve Sellem murdar bir koyun'a rastgeldi. Orada bulunanlara,
"Derisinden faydalansanız ya" buyurdu. Sahabileer, "O,
murdardır" diye cevap verince, Efendimiz Sallallahu Aleyhi ve Sellem,
"Onun sadece yenilmesi haramdır buyurdu.
AÇIKLAMA: Başlıkla,
"tabaklanmadan önce murdar hayvan derisini satmanın geçer. olup
olmayacağı" ifade edilmektedir. Buhari bu konuda, İbn Abbas'ın rivayet
ettiği Meymune'ye ait koyun hakkındaki hadise yer vermiştir. Buhari,
"yararlanmanın" caiz görülmesinden, satılmasının da caiz olduğu
hükmünü çıkarmış. Çünkü yararlanılması caiz olan her şeyin satılması da
caizdir. Bir şeyden istifade etmek caiz değilse, onu satmak da caiz olmaz .
Zühri'nin meşhur görüşüne göre, murdar hayvanın derisinden, hem
tabaklamadan önce, hem de tabakladıktan sonra mutlak olarak yararlanılabilir.
Buhari de sanki bu görüşü tercih etmiştir. Delil, Hz. Nebi'in, "Onun
sadece yenilmesi haramdır" buyruğudur. Bu söz, yeme dışında her şeyinin
mubah olduğunu gösterir. İnşaallah, "Zebih" bölümünde geniş açıklama
gelecektir.
باب: قتل
الخنزير.
102. DOMUZUN ÖLDÜRÜLMESİ
وقال جابر:
حرم النبي صلى
الله عليه
وسلم بيع الخنزير
Cabir r.a., "Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem
domuz'un satılmasını yasakladı" demiştir.
حدثنا
قتيبة بن
سعيد: حدثنا
الليث، عن ابن
شهاب، عن ابن
المسيب: أنه
سمع أبا هريرة
رضي الله عنه
يقول:قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم: (والذي
نفسي بيده،
ليوشكن أن
ينزل فيكم ابن
مريم حكما مقسطا،
فيكسر
الصليب،
ويقتل
الخنزير،
ويضع الجزية،
ويفيض المال
حتى لا يقبله
أحد).
[-2222-] Ebu Hureyre r.a. şöyle demiştir: Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem
şöyle buyurdu: "Nefsim elinde bulunan (Allah)'a yemin olsun ki, adil bir
hakem olarak İsa) İbn Meryem'in inip, haç'ı kıracağı, domuz'u öldüreceği,
cizyeyi kaldıracağı ve malların iyice çoğalıp mal kabul edecek hiçbir kimsenin
bulunmayacağı bir zaman yaklaşmıştır. "
Tekrar: 2476,3448, 3449
AÇIKLAMA: Domuz etinin
yenilmesi haram kılındığı gibi, domuzu öldürmek de emredilmiş midir?
Bu konunun, "satım" konusuna girme nedeni, öldürülmesi
emredilen bir şeyi satmanın caiz olmadığına işaret etmektir.
İbnü't-Tin şöyle demiştir: Şaz bir görüş olarak bazı Şafiiler,
"zaruret yoksa domuz öldürülmez" demiştir. Alimler çoğunluğu ise,
mutlak olarak domuzu öldürmenin caiz olduğu görüşündedir.
Buhari, Hz. İsa'nın inmesiyle ilgili hadisi zikretmiştir. Bu konudaki
geniş açıklama "Nebiler" bölümünde gelecektir.
Hadisin, konuyla ilgili kısmı, "domuzu öldüreceği"
ifadesidir. Yani domuz etinin haram olmasını daha mübalağalı bir şekilde ortaya
koymak için domuz. öldürülmesini emredecektir.
Bu hadis, aynı zamanda, Hz. İsa'nın yolunda olduğunu iddia edip
de, domuz etini yemeyi helal kabul eden hatta aşırı bir şekilde domuz sevgisi
olan hıristiyanlara karşı çok büyük bir azarlama anlamı taşımaktadır.
باب: لا يذاب
شحم الميتة
ولا يباع ودكه
103. MURDAR HAYVANIN YAĞ'I ERİTİLMEZ, ONDAN ÇIKARILAN YAĞ
SATILMAZ
رواه جابر
رضي الله عنه،
عن النبي صلى
الله عليه
وسلم
Bunu, Cabir r.a. Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'den rivayet
etmiştir.
حدثنا
الحميدي:
حدثنا سفيان:
حدثنا عمرو بن
دينار قال:
أخبرني طاوس:
أنه سمع ابن
عباس رضي الله
عنهما يقول: بلغ
عمر أن فلانا
باع خمرا،
فقال: قاتل
الله فلانا،
ألم يعلم أن
رسول الله صلى
الله عليه وسلم
قال: (قاتل
الله اليهود
حرمت عليهم
الشحوم،
فجملوها
فباعوها).
[-2223-] İbn Abbas r.a. şöyle anlatır: Bir kimsenin, içki
(şarap) sattığı haberi Omer'e ulaştı. Bunun üzerine Ömer r.a., "Allah
falan kimsenin canını alsın. O kişi, Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in,
"Allah yahudilerin canını alsın. Onlara iç yağı haram kılınmıştı da eritip
sattılar" buyurduğunu bilmiyormu’’ demiştir.
Tekrar: 3460
حدثنا
عبدان: أخبرنا
عبد الله:
أخبرنا يونس،
عن ابن شهاب:
سمعت سعيد بن
المسيب، عن
أبي هريرة رضي
الله عنه:
أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم قال:
(قاتل الله
يهود، حرمت
عليهم
الشحوم،
فباعوها
وأكلوا
أثمانها).
قال
أبو عبد الله:
{قاتلهم الله}
/التوبة: 30/.
لعنهم. {قتل}:
لعن.
{الخراصون}. /الذاريات
:10/: الكذابون.
[-2224-] Ebu Hureyre r.a.'in naklettiğine göre Resulullah Sallallahu Aleyhi
ve Sellem şöyle buyurmuştur: "Allah yahudilere la'net etsin. Onlara iç
yağı haram kılınmıştı da eritip sattılar, parasını yediler."
Ebu Abdullah, "Lanet etsin" şeklinde tercüme ettiğimiz
..... ifadesine, tercümede belirtmiş olduğumuz bu anlamı vermiştir.
AÇIKLAMA: Yağlarının haram
kılınması, yağlarını yemenin haram olduğu anlamındadır. eğer satılması haram
kılınmış olsaydı, eritmeleri bir hile olamazdı
Hz. Ömer r.a., her ikisini yemek de haram olduğu için,
Müslümanların şarap satmasını, yahudilerin iç yağını eritip satmasına
benzetmiştir. Fakat "yenilmesi haram olan her şey'in, satılması haram
değildir. Nitekim ehli merkep ve yırtıcı kuşlar ile ilgili hüküm de aynıdır.
İlk başta akla gelen (açık olan) anlama göre, söz konusu şeylerin yenilmesi,
necis oldukları için yasaklanmıştır. İbn Battal da Taberi'den bu görüşü
nakletmiş ve kendisi de bunu kabul etmiştir. Oysa bu hüküm açık değildir.
Aksine yenilmesi haram olan her şeyin satılması da haramdır. Merkep, yırtıcı
kuş gibi yenilmesi haram olan şeyler, ancak kesildikten sonra yemeye güç
yetirilebilen şeylerdir. Oysa bunları kesince (zebh) murdar olurlar. Çünkü
onları kesme (zebh) hükmü yoktur. Murdar olunca, necis olurlar. Bu sebeple
satılması da caiz olmaz. Dolayısıyla (yapılan kıyasta) aslında var olduğu
söylenen hüküm bulunmamaktadır. Bazı alimler karşı çıkmış olsa da, alimler
çoğunluğunun görüşü böyledir.
Hadiste, Allah'ın emirlerine isyan eden kimseye lanet
okunmuştur. Fakat Hz. Ömer'in, "Allah Semura'ya lanet etsin" sözünü
ilk akla gelen anlama göre yani lanet şeklinde anlamamak, arapların, bir
kimseyi bir şeyden sakındırırken sözü güçlendirmek amacıyla söylendiğini kabul
etmek de muhtemeldir.
Hadisten Çıkarılan Sonuçlar
1-Harama götüren vesile ve hileler geçersizdir.
2-Şarap satmak haram kılınmıştır. İbnü'l-Münzir ve diğer bazı
alimler bu konuda icma bulunduğunu nakletmiştir. Zimmilerin şarap satmasının
haram olup olmadığına gelince; bu konu, onların, İslam'ın şer'ı hükümleri ile
muhatap olup olmadığı konusundaki görüş ayrılıklarına dayanmaktadır.
3-Birbirine benzeyen (Eşbah ve Nezair) konularda kıyas yapmak
caizdir.
4-Necis ve haram kılınmış her şeyin satımı, her ne kadar
bunlarda bir takım zararlar bulunsa bile, tıpkı çalıntı malda olduğu gibi,
yasaktır. Kufeli alimler bunu caiz görmüştür. Bazı Maliki alimleri bunun,
müşterinin ihtiyacı bulunduğu için, satıcı için değil de, sadece müşteri için
caiz olduğu görüşündedir. Bu konudaki açıklama, "murdar hayvanın
satımı" kısmında gelecektir. Cabir'in naklettiği hadis, Hz. Nebi
Sallallahu Aleyhi ve Sellem’in bu sözü söyleme zamanı hakkında açıklama
içermektedir.
5-Murdar hayvanı satmak haram olsa bile, yağından faydalanma ve
satılması yasak olmayan kısımlarının olup olmadığı konusunda araştırma
yapılabilir.