باب:
تفسير
العرايا.
84. ARAYA SATIŞININ AÇIKLAMASI
-3- 84 - باب:
تفسير
العرايا.---وقال
مالك: العرية
أن يعري الرجل
الرجل النخلة،
ثم يتأذى
بدخوله عليه،
فرخص له أن
يشتريها منه
بتمر.---وقال
ابن إدريس:
العرية لا
تكون إلا بالكيل
من التمر يدا
بيد، لا يكون
بالجزاف. ومما
يقويه قول سهل
بن أبي حثمة:
بالأوسق
الموسقة.---وقال
ابن إسحاق في
حديثه عن
نافع، عن ابن
عمر رضي الله
عنهما: كانت
العرايا أن
يعري الرجل في
ماله النخلة
والنخلتين.---وقال
يزيد عن سفيان
بن حسين:
العرايا نخل
كانت توهب للمساكين،
فلا يستطيعون
أن ينتظروا
بها، رخص لهم
أن يبيعوها
بما شاؤوا من
التمر.
Malik el-araya (tekili ariyye)'yi şöyle tarif eder: Ariyye, bir
kimsenin diğerine, bahçesindeki hurma ağacının (meyvelerini) hibe ettikten
sonra, bahçesine girmesinden rahatsız olduğu için ona, kuru hurma vererek, daha
önce hibe etmiş olduğu yaş hurmaları satın alması işlemidir ki buna ruhsat
verilmiştir.
İbn İdris şöyle der: Ariyye, ancak kuru hurmayı ölçerek satma ve
işlemin peşin olması şartıyla gerçekleştirilebilir. Götürü yöntemiyle
yapılamaz. Sehl İbn Ebu Hasme'nin, "Vesk ile olabilir" sözü de bu
görüşü desteklemektedir. İbn İshak'ın, Nafi' yoluyla naklettiğine göre İbn
Ömer, "Ariyye (satışı), bir kimsenin, diğerine, bir veya iki hurma
ağacının (meyvelerini) vermesi şeklinde idi" demiştir.
Yezid de, Süfyan İbn Hüseyn'in şöyle dediğini nakletmiştir:
"Ariyye, meyveleri miskinlere hibe edilmiş olan hurma ağaçlarıdır.
Miskinler, bu hurmaların kurumasını bekleyemezdi. Bundan dolayı onlara, kuru
hurma karşılığında, söz konusu yaş hurmalardan diledikleri kadar satmalarına
ruhsat verilmiştir."
حدثنا
محمد: أخبرنا
عبد الله:
أخبرنا موسى
بن عقبة، عن
نافع، عن ابن
عمر، عن زيد
بن ثابت رضي
الله عنهم: أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم رخص في
العرايا أن
تباع بخرصها
كيلا.قال
موسى بن عقبة:
والعرايا
نخلات
معلومات
تأتيها
فتشتريها.
[-2192-] Yezid İbn Sabit r.a. şöyle demiştir: "Resulullah Sallallahu
Aleyhi ve Sellem, ariyye olarak verilmiş yaş hurmaların, ne kadar geleceği keyl
olarak tahmin edilip satılmasına izin vermiştir."
Musa İbn Ukbe ise, "Ariyyeler, gidip (kuru hurma
karşılığında) yaş hurmaları satın alınan belirlenmiş hurma ağaçlarıdır"
demiştir.
AÇIKLAMA: Araya,
"ariyye" kelimesinin çoğuludur. Hurma ağacının kendisi hariç, sadece
meyvelerinin verilmesine denir. Kuraklık olduğu zaman, hurma bahçesi olanlar,
hurması olmayanlara bu şekilde bağışta bulunurlardı. Buna benzer bir uygulama
da, koyun ve devesi olanların, koyunu ya da deveyi değil de, sadece sütünü
bağışlamaları şeklinde gerçekleşmekteydi.