باب: بيع
الورق بالذهب
نسيئة.
80. GÜMÜŞ İLE ALTINI VADELİ OLARAK DEGİŞMEK
حدثنا
حفص بن عمر:
حدثنا شعبة
قال: أخبرني
حبيب بن أبي
ثابت قال:
سمعت أبا
المنهال قال:
سألت البراء
بن عازب وزيد
بن أرقم رضي
الله عنهم، عن
الصرف، فكل
واحد منهما
يقول: هذا خير
مني، فكلاهما
يقول: نهى
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم عن بيع
الذهب بالورق
دينا.
[-2180 - 2181-] Ebu'l-Minhal şöyle dedi: Bera' bin Azib ve Zeyd İbn Erkam r.a.'e
sarf hakkında sordum. Her biri (soruyu diğerine sormamı, çünkü) diğerinin
kendinden daha hayırlı olduğunu söyledi. Her ikisi de şunu söylüyordu:
Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem altın ile gümüş'ün vadeli olarak
değişimini yasakladı.
AÇIKLAMA: Satım Akdinin
Kısımları; Satım akdi ya para ya da mal karşılığında, ya peşin yahut veresiye
olarak yapılır.
Şu halde satım akdi dört kısımdır:
1. Paranın para karşılığında satımı. Bu da iki kısımdır: a. Aynı
cins paraların birbiri ile değişimi, buna muratala denir. b. Farklı cins
paraların birbiri ile değişimi, buna sarf denir.
2. Para karşılığında mal satımı. Bu durumda paraya
"semen" (bedel), mala da "ivaz" denir.
3. Malın mal karşılığında satımı, buna da mukabada (yani mal ve
semeni karşılıklı olarak kabzetme) denir.
Satım Türlerinin; Peşin ve Vadeli Oluşuna Göre Hükmü
1.Peşin satım: Her türlü satım akdinde peşin satım caizdir. 2.
Vadeli (veresiye) satıma gelince; a.Paranın para ile satımında vadeli satım
caiz değildir. b. Para karşılığında mal satımında vade caizdir. Şayet mal peşin
ödenirse bu akde "selem" denir. c. Para karşılığında mal satımında
her ikisi de veresiye olursa caiz olmaz.
Çünkü bu "borcun borca karşılık satımı"dır. Ancak
havaleyi satım akdi kabul edenlere göre bu, yalnızca havalede caizdir.
Sarf Akdinin Mahiyeti
Sarf akdi, (gümüş) dirhemlerin altınlar karşılığında veya
altınların dirhemler karşılığında satımıdır. Satım akitlerinin gereği, birbiri
ile değişilen şeylerin birinin diğerinden fazla olmasının caiz olmasıdır. İşte sarfta,
satım akdinin bu gereğinden ayrılmak bulunduğundan bu akde sarf denilmiştir.
Hadiste Yer Alan Diğer Bazı Hususlar
1. Hadisten sahabenin ne kadar alçakgönüllü olduğu, birbirine
karşı insafla yaklaştığı, birbirinin hakkını tanıdığı anlaşılmaktadır.
2. Bir alime fetva sorulduğunda, o alim, kendisi ile aynı bilgi
seviyesinde olan başka bir alimden görüş alınmasını da isteyebilir.
Bu hadisle ilgili diğer bazı ayrıntılar Ortaklık bahsinde 2497.
hadis te gelecektir.
باب: بيع
الذهب بالورق
يدا بيد.
81. ALTININ GÜMÜŞ İLE PEŞİN OLARAK DEĞİŞİMİ
حدثنا
عمران بن
ميسرة: حدثنا
عباد بن
العوام: أخبرنا
يحيى بن أبي
إسحاق: حدثنا
عبد الرحمن بن
أبي بكرة، عن
أبيه رضي الله
عنه قال: نهى
النبي صلى
الله عليه
وسلم عن الفضة
بالفضة،
والذهب
بالذهب، إلا
سواء بسواء.
وأمرنا أن
نبتاع الذهب
بالفضة كيف
شئنا، والفضة
بالذهب كيف
شئنا.
[-2182-] Abdurrahman İbn Ebu Bekre babasından şunu rivayet etmiştir: Hz.
Nebi; peşin olması dışında altın ile altın'ın, gümüş ile gümüşün değişimini
yasakladı. Bize altın ile gümüşü, gümüş ile de altını nasıl istersek o şekilde
alıp-satmamızı emretti.
AÇIKLAMA: Buhari bu bölümde,
üç bölüm önce Ebu Bekre'den rivayet edilen hadisi tekrar rivayet etmiştir. Daha
önceki rivayette peşiniik şartı yer almıyordu. Bir anlamda Buhari bunu rivayet
etmekle hadisin bazı rivayetlerinde yer alan şu hsusa işaret etmektedir:
Müslim; Ebu'r-rebi ve Abba aracılığıyla, Buhari de Abbad aracılığıyla şunu
rivayet etmiştir: Bir adam Ebu Bekre'ye "peşin değişmeyi sordu. Ebu Bekre:
"Ben Nebi s.a.v.’den böyle işittim’’ diye cevap verdi.