باب: إذا صام
أيام من رمضان
ثم سافر.
34- Ramazanda Bir Kaç Gün Oruç Tuttuktan Sonra Yolculuğa Çıkmak
حدثنا
عبد الله بن
يوسف: أخبرنا
مالك، عن ابن شهاب،
عن عبيد الله
بن عبد الله
بن عتبة، عن ابن
عباس رضي الله
عنهما:
أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم خرج إلى
مكة في رمضان
فصام، حتى بلغ
الكديد أفطر
فأفطر الناس.
قال
أبو عبد الله:
والكديد ماء
بين عسفان
وقديد.
[-1944-] Abdullah İbn Abbas'tan nakledildiğine göre Nebi Sallallahu Aleyhi
ve Sellem Ramazan'da oruçlu olarak Mekke'ye doğru yola çıktı. Kedîd'e varınca
orucunu bozdu. Bunun üzerine insanlar da oruçlarını bozdular.
İmam Buhari: "Kedîd, Usfan ile kudeyd arasında su kaynağı
(göze) bulunan bir yerdir."
AÇIKLAMA: imam Buharî bu başlık
altında Ramazan'da bir kaç gün oruç tuttuktan sonra yolculuğa çıkan kimsenin
yolculuk sırasında orucunu bozup bozamayacağı konusunu işlemektedir.
Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in bu yolculuğu ileride
açıklanacağı gibi Mekke'nin Fethi için çıktığı yolculuktur.
Bazıları bu rivayete dayanarak yolculuğa çıkıldığı zaman orucun
kesinlikle bozulması gerektiğini söylemişlerdir. Ancak ileride de
açıklayacağımız gibi bu rivayetten böyle bir sonuç çıkarılamaz; bu rivayet
böyle bir hükme delalet etmez.
Bu rivayete göre bir yolcu, Ramazan hilalini mukîm iken görmüş
olsa bile gündüz vaktinde orucunu bozabilir. Zira bu hadis, bunun caiz olduğunu
açıkça ve doğrudan (nass) ifade etmektedir. Çünkü Hz. Nebi'in (s.a.v) Mekke'nin
fethi yılında Ramazan hilalini Medine'de iken gördüğü ve daha sonra Ramazan
lenüz çıkmadan yola çıktığı konusunda hiçbir görüş ayrılığı yoktur.
Bu rivayet yolcunun, geceden oruca niyet edip sabaha oruçlu
olarak girse bile, gündüz vaktinde orucunu bozabileceğini göstermektedir.
Alimlerin çoğunluğunun benimsediği görüş budur. Şafiîlerin çoğunluğu da bu
görüştedir. Bundan daha da ilginç ve şaşırtıcı olanı İbn Ebu Şeybe ve
Beyhakînin naklettiğine göre Enes ibn Malik'in yolculuğa çıkmaya niyetlendiği
zaman daha bineğine binmeden yaşadığı yerde orucunu bozmasıdır.
Yolculuk sırasında orucun bozulabileceğini söyleyenlere göre
oruç herhangi bir şey ile bozulabilir.