باب: من صلى
العصر يوم
النفر
بالأبطح.
146- Nefir Günü (Mina'dan Dönüş Günü) Ebtahta İkindi Namazı
Kılmak
حدثنا
محمد بن
المثنى: حدثنا
إسحق بن يوسف:
حدثنا سفيان
الثوري، عن
عبد العزيز بن
رفيع قال: سألت
أنس بن مالك:
أخبرني بشيء
عقلته عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم: أين صلى
الظهر يوم
التروية؟ قال:
بمنى، قلت:
فأين صلى
العصر يوم
النفر؟ قال:
بالأبطح،
افعل كما يفعل
أمراؤك.
[-1763-] Abdülaziz İbn Rufey' şöyle dedi: Enes İbn Malik'e dedim ki:
"Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in tevriye günü nerede namaz kıldığına
dair bir şey hatırlıyorsan bana bildirir misin"? Enes: Mina'da kıldı,
dedi. Ben: Nefir günü ikindi namazını nerede kıldı? Diye sordum. Enes: Ebtah'ta
kıldı. Ancak sen emirlerinin yaptığı gibi yap, dedi.
حدثنا
عبد المتعال
بن طالب:
حدثنا ابن وهب
قال: أخبرني
عمرو بن
الحارث: أن
قتادة حدثه،
عن أنس بن
مالك رضي الله
عنه حدثه:
عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم أنه صلى
الظهر والعصر،
والمغرب
والعشاء،
ورقد رقدة
بالمحصب، ثم
ركب إلى البيت
فطاف به.
[-1764-] Enes b. Malik r.a. şöyle dedi: Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem
öğle, ikindi, akşam ve yatsıyı kıldı. Sonra Muhassab'da bir süre uyudu. Sonra
Kabe'ye varıncaya dek bineğine bindi ve Kabe'yi tavaf etti.
باب: المحصب.
147- el-Muhassab (mevkii)
حدثنا
أبو نعيم:
حدثنا سفيان،
عن هشام، عن
أبيه، عن
عائشة رضي
الله عنها
قالت: إنما كان
منزلا ينزله
النبي صلى
الله عليه وسلم،
ليكون أسمح
لخروجه، تعني
بالأبطح.
[-1765-] Aişe radiyallahu anha şöyle
dedi: Muhassab, Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in yalnızca Medine'ye çıkışı
daha kolay olsun diye konakladığı bir yerdi.
حدثنا
علي بن عبد
الله: حدثنا
سفيان: قال
عمرو، عن
عطاء، عن ابن
عباس رضي الله
عنهما قال:
ليس
التحصيب
بشيء، إنما هو
منزل نزله
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم.
[-1766-] İbn Abbas r.a. şöyle dedi: Muhassab'da durmak (haccın
menasikinden) bir şey değildir. Bu yalnızca Resulullah Sallallahu Aleyhi ve
Sellem'in konakladığı bir yerdir.
AÇIKLAMA: Bu bölümde Muhassab
denilen yerde konaklamanın hükmünden bahsedilmektedir.
İbnü'l-Münzir bunun haccın menasikinden olmadığı konusunda
ittifak bulunduğunu, müstehab olup olmadığında ise ihtilaf olduğunu
söylemiştir.
Hz. Nebi, Muhassab'da yavaş giden ile mutedil olan bir olsun,
gecelemeleri, seher vakti kalkmaları ve hep beraber Medine'ye gitmeleri mümkün
olsun diye konaklamıştır.
İbnü'l-Münzir, Muhassab'da konaklamanın haccın menasikinden
olmadığını, ancak Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in burada konaklamasından
dolayı ona uymak amacıyla konaklamanın müstehab olduğunu söylemiştir.
Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den sonra halifeler de bunu
yapmıştır. Nitekim Müslim'in rivayetine göre İbn Ömer r.a. şöyle demiştir:
Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem, Ebu Bekir ve Ömer r.a.üma, Ebtah'ta
konaklıyorlardı.
Nafi' şöyle dedi: Resulullah (s.a.v.) Muhassab'da konakladığı
gibi ondan sonra halifeler de konaklamıştır.
Özetle söylemek gerekirse bunun sünnet olmadığını ileri süren
Hz. aişe ve İbn Abbas gibilerin kastı, bunun hac fiillerinden olmadığını
belirtmektir. Bunun terki sebebiyle bir şey gerekmez.
İbn Ömer gibi bunu gerekli görenler ise, bunun gerekli olduğunu
değil, Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem uymanın kapsamına dahil olduğunu
belirtmişlerdir.
Kişinin Muhassab'da öğle, ikindi, akşam ve yatsıyı kılması
müstehabtır. Enes'in hadisinin de gösterdiği gibi kişi gecenin bir kısmında
burada geceler.
باب: النزول
بذي طوى قبل
أن يدخل مكة،
والنزول
بالبطحاء
التي بذي
الحليفة، إذا
رجع من مكة.
148- Mekke'ye Girmeden Önce Zi-tuva'da Mekke Den Dönerken De
Zu'l-Huleyfe'de Bulunan Bathada Konaklamak.
حدثنا
إبراهيم بن
المنذر: حدثنا
أبو ضمرة: حدثنا
موسى بن عقبة،
عن نافع:
أن
ابن عمر رضي
الله عنهما:
كان يبيت بذي
طوى، بين
الثنيتين، ثم
يدخل من
الثنية التي
بأعلى مكة،
وكان إذا قدم
مكة، حاجا أو
معتمرا، لم ينخ
ناقته إلا عند
باب المسجد،
ثم يدخل، فيأتي
الركن
الأسود،
فيبدأ به، ثم
يطوف سبعا: ثلاثا
سعيا وأربعا
مشيا، ثم
ينصرف، فيصلي
سجدتين، ثم
ينطلق قبل أن
يرجع إلى
منزله، فيطوف
بين الصفا
والمروة،
وكان إذا صدر
عن الحج أو العمرة
أناخ
بالبطحاء،
التي بذي
الحليفة، التي
كان النبي صلى
الله عليه
وسلم ينيخ بها.
[-1767-] Nafi' şöyle dedi: İbn Ömer r.a., Zi-tuva'da iki dağ yolunun
arasında konaklardı, sonra da Mekke'nin üst yanında bulunan yoldan Mekke'ye
girerdi. Hac veya umre yapmak için Mekke'ye geldiğinde devesini mescidin kapısına
varıncaya kadar çöktürmezdi. Sonra mescid-i haram'a girer, Hacerü'l-Esved'in
bulunduğu köşeye gelir oradan başlayarak üçü hızlıca dördü de yürüyerek olmak
üzere yedi tavaf yapardı. Sonra tavaftan ayrılarak iki rekat namaz kılar,
ardından konakladığı yere döner, Safa ile Merve arasında sa'y yapardı. Hac veya
umreden (Medine'ye) dönüşte devesini, Zul Huleyfe'de Batha'da, Nebi Sallallahu
Aleyhi ve Sellem'in devesini çöktürdüğü yerde çöktürürdü.
حدثنا
عبد الله بن
عبد الوهاب:
حدثنا خالد بن
الحارث قال:
سئل عبيد الله
عن المحصب،
فحدثنا عبيد
الله، عن نافع
قال:
نزل
بها رسول الله
صلى الله عليه
وسلم، وعمر، وابن
عمر. وعن نافع:
أن ابن عمر
رضي الله
عنهما كان
يصلي بها،
يعني المحصب،
الظهر
والعصر، أحسبه
قال: والمغرب،
قال خالد: لا
شك في العشاء،
ويهجع هجعة،
ويذكر ذلك عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم.
[-1768-] Halid İbnü'l-Haris şöyle dedi: Ubeydullah'a Muhassab'da konaklama
meselesi soruldu. O, Nafi'den şunu nakletti: "Resulullah Sallallahu Aleyhi
ve Sellem, Ömer ve İbn Ömer r.a. orada konakladılar".
Nafi' şöyle demiştir: İbn Ömer r.a. Muhassab'da öğle ile ikindiyi
(öyle zannediyorum ki akşamı da) kılardı. Hadisi rivayet eden Halid
"yatsıyı kıldığında da şüphem yok" dedi. Sonra bir süre yatardı. Nebi
Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in de bunu yaptığını söylerdi.
AÇIKLAMA: Bu bölümde şuna
işaret edilmektedir: Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem konakladığı yerde
konaklamak hususunda ona uymak yalnızca Muhassab'a özgü değildir.