باب: المريض
يطوف راكبا.
74- Hastanın Binek Üzerinde Tavaf Etmesi
حدثني
إسحق الواسطي:
حدثنا خالد،
عن خالد الحذاء،
عن عكرمة، عن
ابن عباس رضي
الله عنهما:
أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم طاف
بالبيت، وهو
على بعير،
كلما أتى على
الركن أشار
إليه بشيء في
يده، وكبر.
[-1632-] İbn Abbas r.a. şöyle rivayet etmiştir: "Resûlullah Sallallahu
Aleyhi ve Sellem deve üzerinde tavaf etmiş, (Hacerü'l-Esved) rüknüne her
gelişinde elinde bulunan bir şey ile işarette bulunarak tekbir
getirmiştir."
حدثنا
عبد الله بن
مسلمة: حدثنا
مالك، عن محمد
بن عبد الرحمن
بن نوفل، عن
عروة، عن زينب
بنت أم سلمة،
عن أم سلمة
رضي الله عنها
قالت:
شكوت
إلى رسول الله
صلى الله عليه
وسلم أني أشتكي،
فقال: (طوفي من
وراء الناس
وأنت راكبة).
فطفت ورسول
الله صلى الله
عليه وسلم
يصلي إلى جنب
البيت، وهو
يقرأ بالطور.
وكتاب مسطور.
[-1633-] Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in hanımlarından Ümmü Seleme
(r.anha) şöyle anlatır: "Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem'e rahatsız
(mecalsiz) olduğumu arz ettim. Bana,
"İnsanların arkasından binek üzerinde tavaf et" buyurdu. Ben
tavaf ederken Resûl-i Ekrem Sallallahu Aleyhi ve Sellem Kabe'ye doğru yönelip
Tur suresinin ilk ayetlerini okuyordu."
AÇIKLAMA: Bu konudaki
açıklama, "Hastalıktan dolayı devenin Mescid'e sokulması" konusunda
yapılmıştı.
Buhari, Resûlullah'ın (s.a.v). binek üzerinde tavaf etmesinin
sebebinin rahatsızlık olduğunu belirtmiş ve Ebu Davud'un İbn Abbas'tan
naklettiği şu hadise işarette bulunmuştur: "Nebi Sallallahu Aleyhi ve
Sellem rahatsiz bir halde Mekke'ye gelmiş ve bineği üzerinde tavaf
etmiştir." Müslim'in, Fahir'den naklettiği hadise göre, "Resûl-i
Ekrem s.a.v. İnsanların rahatça onu görüp soru sorabilmeleri için binek
üzerinde tavaf yapmıştır." Dolayısıyla Hz. Nebi binek üzerinde söz konusu
iki özür sebebiyle tavaf yapmıştır. Bu duruma göre bu uygulama, özürsüz olarak
binek üzerinde tavaf yapmanın caiz olması için delil olamaz. Fakihlere göre ise
binek üzerinde tavaf yapmak caizdir. Ama tenzihen mekruhtur. Yürüyerek yapmak
ise evladır. Benim tercih ettiğim görüş, binek üzerinde tavafın yapılmaması
yönündedir. Çünkü Efendimizin ve Ümmü Seleme'nin, binek üzerinde tavaf yapması,
Mescid'in duvar ile çevrilmesinden öncedir. Ümmü Seleme hadisinde,
"İnsanların arkasından tavaf et" buyurulmuştur. Bu ifade, tavaf
edilen (metaf) bölgeden binek ile tavaf yapmanın yasak olmasını gerektirir.
Mescid duvarla çevrilince Mescid'in içinde binekle tavaf yapmak imkansız hale
gelmiştir. Çünkü binek hayvanının Mescid'i kirletmeyeceğinden emin olunamaz. Fakat
duvar çevrilmeden önce durum böyle değildir. Çünkü o sırada tıpkı say’da olduğu
gibi kirletmek haram kılınmamıştı. Buna göre, -eğer caiz ise- bineğin, deve, at
veya eşek olması arasında hiçbir fark yoktur.
Hz. Nebi'in binek üzerinde tavaf yapması ise, insanların hac
menasikini ondan öğrenebilmeleri ihtiyacından dolayıdır. Bundan dolayı,
Resulullah'a mahsus fiilleri bir araya getiren bazı alimler, bu konuyu da
"ona has fiiller" arasında yer vermişlerdir.