باب: الصدقة
قبل العيد.
76. Fitr Sadakasının Bayram Namazından Önce Verilmesi
حدثنا
آدم: حدثنا
حفص بن ميسرة:
حدثنا موسى بن
عقبة، عن
نافع، عن ابن
عمر رضي الله
عنهما:
أن
النبي صلى
الله عليه
وسلم أمر
بزكاة الفطر،
قبل خروج
الناس إلى الصلاة.
[-1509-] ibn Ömer r.a. Şöyle demiştir: "Resûlullah Sallallahu Aleyhi
ve Sellem fitr sadakasının cemaat bayram namazına çıkmadan önce verilmesini
emretmiştir."
حدثنا
معاذ بن
فضالة: حدثنا
أبو عمر، عن
زيد، عن عياض
بن عبد الله
بن سعد، عن
أبي سعيد الخدري
رضي الله عنه
قال:
كنا
نخرج في عهد
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم يوم
الفطر صاعا من
طعام. وقال
أبو سعيد:
وكان طعامنا
الشعير
والزبيب،
والأقط
والتمر.
[-1510-] Ebu Saîd el-Hudrî r.a. şöyle anlatır: Resulullah Sallallahu Aleyhi
ve Sellem zamanında, bayram günü, bir sa' yiyecek maddesi (fitr sadakası
olarak) verirdik. Yiyecek maddelerimiz, arpa, kuru üzüm, kurutulmuş yoğurt ve
kuru hurma idi."
AÇIKLAMA: İbnü’t-Tin,
“Bayramdan önce, sabah namazından sonra, bayram namazına Çıkmadan önce
demektir" demiştir.
ibn Uyeyne ise "Tefsirinde, Ömer ve İkrime'den naklen şöyle
demiştir: “Kişi, (ıtır sadakasını)
bayram günü iki namaz arasında (sabah namazı ile bayram namazı arasında) verir.
Çünkü Allah Teala, "Temizlenen, Rabbinin adını anıp Ona kulluk eden kimse
kuşkusuz kurtuluşa ermiştir"[A'la, 14] buyurmaktadır.
باب: صدقة
الفطر على
الحر
والمملوك.
77- Hürlerin Ve Kölelerin Fitr Sadakası Verme Yükümlülükleri
-وقال
الزهري، في
المملوكين
للتجارة: يزكى
في التجارة،
ويزكى في الفطر.
Zührî ticaret için elde bulundurulan kölelerle ilgili olarak,
"Ticaret malı olduğu için zekatı verilir. Diğer yandan fitr sadakası da
verilir" demiştir.
حدثنا
أبو النعمان:
حدثنا حماد بن
زيد: حدثنا أيوب،
عن نافع، عن
ابن عمر رضي
الله عنهما
قال:
فرض
النبي صلى
الله عليه
وسلم صدقة
الفطر، أو
قال: رمضان،
على الذكر
والأنثى،
والحر
والمملوك،
صاعا من تمر
أو صاعا من
شعير، فعدل
الناس به نصف
صاع من بر.
فكان
ابن عمر رضي
الله عنهما:
يعطي التمر،
فأعوز أهل
المدينة من
التمر، فأعطى
شعيرا. فكان ابن
عمر: يعطي عن
الصغير والكبير،
حتى إن كان
يعطي عن بني.
وكان ابن عمر رضي
الله عنهما:
يعطيها الذين
يقبلونها،
وكانوا يعطون
قبل الفطر
بيوم أو يومين.
[-1511-] İbn Ömer r.a. şöyle demiştir: "Resulullah Sallallahu Aleyhi
ve Sellem, erkek ve kadına, hür ve köle'ye, bir sa' kuru hurma veya bir sa'
arpa'yı fitr (ya da Ramazan) sadakası vermesini farz kılmıştır. Daha sonra
insanlar yarım sa' buğdayı bunlara denk kabul etmiştir."
Ravi Nafi' şöyle anlatır: "İbn Ömer r.a. kuru hurma olarak
verirdi. Bir ara, Medineliler (kıtlık nedeniyle) hurma sıkıntısı çektiler.
Bundan dolayı fitr sadakasını arpa olarak vermişlerdi.
İbn Ömer. küçük, büyük, nafakasını karşılamakla yükümlü olduğu
kimselerin fitr sadakasını verirdi. Hatta çocuklarımın fitr sadakalarını da
verirdi. O, fitr sadakasını kabul edenlere verirdi. Halk ise, fitr sadakasını
bayramdan bir - iki gün önce verirdi."
AÇIKLAMA: Malik'in, Muvatta'da
Nafi'den naklettiğine göre İbn Ömer fıtır sadakasını kuru hurma olarak verirdi.
Sadece bir kere arpa olarak vermiştir.
İbn Ömer'in, hurma olarak vermesi, fıtır sadakası olarak hurma
vermenin en faziletli yöntem olduğuna işaret etmektedir.
Cafer el-Ferbabî Ebu Miclez yoluyla şöyle rivayet etmiştir:
"Allah uygulamalar için genişlik tanımıştır. Buğday hurmadan daha iyidir.
Buğday veremez miyiz?" diye sordum. İbn Ömer, "Ben sadece sahabîlerin
verdiği gibi veririm" dedi. Demek ki onlar, fıtır sadakasını, saklanıp
bekletilebilen gıda maddelerinin en değerlisi (hurma) ile vermekteydiler. Çünkü
Ebu Saîd el-Hudrî hadisine göre, her ne kadar İbn Ömer, sadece hurma olarak
verilebileceğini anlamış olsa bile, hurma diğerlerine göre daha üstündür. Allah
(c.c) en iyisini bilir.
İbn Ömer'in uygulaması, rivayet ettiği hadisi en iyi anlayan
kişinin o olması gerektiği anlayışından dolayı zikredilmiştir.
Nafi'in oğullarının fıtır sadakasını vermesi, eğer Nafi' onun
kölesi iken vermiş İse, bunda her hangi bir sorun yoktur. Eğer azat ettikten
sonra ise, bu durumda İbn Ömer'in, bunu teberru olarak yaptığı kabul edilir.
İbnü'l-Münzir, İbn İshak'tan şöyle nakletmiştir: "Nafi'in
aktardığına göre, İbn Ömer, ailesinden, hür, köle, küçük, büyük olanların ve
Müslüman olsun kafir olsun kölelerinin fıtır sadakasını verirdi."
Bu rivayet, İbn Reşîd'in daha önce geçen görüşünü
desteklemektedir.
İbnü'l-Münzir, bu rivayeti, kafirler için nafile olarak verdiği
şeklinde yorumlamıştır.
"Kabul edenlere" sözü, devlet başkanının fıtır
sadakalarını toplamak için tayin ettiği görevliler anlamındadır. İbn Battal da
kesin olarak bu görüştedir.
Ibnü't-Teymî ise, "Ben fakirim" diyenler anlamında
olduğunu belirtmiştir, birincı görüş daha güçlüdür.
باب: صدقة
الفطر على
الصغير
والكبير.
78- Küçüklerin Ve Büyüklerin Fitr Sadakası Verme Yükümlülükleri
حدثنا
مسدد: حدثنا
يحيى، عن عبيد
الله قال: حدثني
نافع، عن ابن عمر
رضي الله عنه
قال:
فرض
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم صدقة
الفطر، صاعا
من شعير أو
صاعا من تمر،
على الصغير والكبير،
والحر
والمملوك.
[-1512-] İbn Ömer r.a. şöyle demiştir: "Resûlullah Sallallahu Aleyhi
ve Sellem fitr sadakasını, küçük, büyük, hür, köle (herkese), bir sa' arpa veya
bir sa' kuru hurma olarak vermeyi farz kılmıştır."
KİTABU’Z-ZEKAT BİTTİ.
KİTABU’L-HAC BİR SONRAKİ SAYFA’DA BAŞLIYOR