باب: إذا
تحولت الصدقة.
62.Sadakanın Sadaka Olma Niteliğinin Değişmesi
حدثنا
علي بن عبد
الله: حدثنا
يزيد بن زريع:
حدثنا خالد،
عن حفصة بنت
سيرين، عن أم
عطية الأنصارية
رضي الله عنها
قالت:
دخل
النبي صلى
الله عليه
وسلم على
عائشة رضي
الله عنها،
فقال: (هل
عندكم شيء).
فقالت: لا،
إلا شيء بعثت
به إلينا
نسيبة، من
الشاة التي
بعثت بها من
الصدقة، فقال:
(إنها قد بلغت
محلها).
[-1494-] Ümmü Atiyye el-Ensarî (r.anha) şöyle anlatır: Bir gün Resûlullah
Sallallahu Aleyhi ve Sellem Aişe'nin yanına geldi ve ona, "Yanında bir şey
var mı?" diye sordu. Aişe, "Hayır. Sadece senin Nüseybe'ye (Ümmü
Atıyye) sadaka olarak gönderdiğin koyundan onun bize gönderdiği bir miktar et
var" diye cevap verdi. Bunun üzerine Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem,
"Sadaka yerine ulaşmış" buyurdu.
حدثنا
يحيى بن موسى:
حدثنا وكيع:
حدثنا شعبة، عن
قتادة، عن أنس
رضي الله عنه: أن
النبي صلى
الله عليه
وسلم أتي
بلحم، تصدق به
على بريرة،
فقال: (هو
عليها صدقة،
وهو لنا هدية).
وقال أبو
داود: أنبأنا
شعبة، عن قتادة:
سمع أنسا، عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم.
[-1495-] Enes r.a. şöyle anlatır: Resûlullah'a, Berire'ye sadaka olarak
verilmiş koyundan bir miktar et getirilmişti. Bunun üzerine Nebi Sallallahu
Aleyhi ve Sellem, "Bu, onun için sadaka, bizim için hediyedir"
buyurdu.
Tekrar: 2577
AÇIKLAMA: Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem): "yanında bir şey var mı?" derken,
"yiyecek" bir şey olup olmadığını sormak istemiştir.
Nüseybe, Ümmü Atıyye'nin adıdır.
Nüseybe, kendisine sadaka olarak gelen koyunda tam mülkiyet
sahibi olduğu için hediye etmiş ve koyunun sadaka olma niteliği
"hedîye'liğe dönüşmüştür. Böylece sadaka haram olmasına rağmen, söz konusu
koyunun eti helal hale gelmiştir. Bu konudaki açıklama "hibe"
konusunda gelecektir.
Buharî, Berîre ve Ümmü Atıyye olaylarından, "Haşimîler,
zekat memuru olarak çalışırlarsa, bu hisseden zekat alabilirler" hükmünü
çıkarmıştır. Çünkü bu, emeğinin karşılığıdır. Haşimîlerin, önceden sadaka olan
bir şeyi, hediye olarak alması nasıl sadaka olarak değerlendirilmeyip helal
oluyorsa, aynı şekilde emeğinin karşılığı olarak sadaka malından alması da
helal olur. Bu, sadaka aldığı anlamına gelmez.
Buharî'nin çıkardığı diğer bir hüküm de şöyledir: Resûlullah'ın
hanımlarına, nafile olarak verilen sadakalardan yemek caizdir. Çünkü onlar,
kendileri ile Resulullah'ı farklı değerlendirmiş, Nebi Sallallahu Aleyhi ve
Sellem de buna karşı çıkmamıştır. Sadece onlara, sadaka verilen kimsenin
tasarrufu sonucu bu sadaka, sadaka olmaktan çıkmış hediye olduğunu haber
vermiştir. Bu konudaki açıklama yukarıda yer almıştı. Allah (c.c) en iyisini
bilir.