EK SAYFA – 615-2
باب: إذا صلى
خمسا.
2. (Dört Rekatlık Namazı) Beş Rekat Kılmak
حدثنا
أبو الوليد:
حدثنا شعبة،
عن الحكم، عن
إبراهيم، عن
علقمة، عن عبد
الله رضي الله
عنه:
أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم صلى
الظهر خمسا،
فقيل له: أزيد
في الصلاة؟
فقال: (وما ذاك)
قال: صليت
خمسا، فسجد
سجدتين بعد ما
سلم.
[-1226-] Abdullah r.a. şöyle demiştir: Resûlullah Sallallahu Aleyhi ve
Sellem Öğle namazını beş rekat kıldı. Kendisine: "Namaz(ın rekatları)
arttırıldı mı?" diye sorulunca, Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem: "Ne
oldu ki?" diye sordu. Ona: "Beş rekat kıldınız ya Rasûlullah!"
denilince, selam verdikten sonra iki secde yaptı.
AÇIKLAMA: AÇIKLAMA’DAN SONRA’DA
HADİSLER VAR
Buharî'ye göre namaz kılan kişinin yanılmasının namazın
rükünlerini eksik veya fazla yapmasına ait hükümlerin farklı olduğu
söylenmiştir. Eksik yapma durumunda, önceki konuda olduğu gibi selamdan önce
sehiv secdesi yapar. Fazla yapma durumunda ise selamdan sonra sehiv secdesi
yapar.
İmam Malik ve Şafiîler'den de el-Müzenî ve Ebû Sevr de ikisini
ayırmışlardır.
Nevevî "Bu konudaki en güçlü görüş İmam Malik'in sonra da
Ahmed'indİr" derken, başkaları ise "Aksine Ahmed'in yolu daha
güçlüdür. Çünkü o, bu konu ile ilgili bütün hadisleri kullanmaktadır. Hakkında
hadis bulunmayan durumda da selamdan önce secde yapar. Bu konuda Nebi'den
Sallallahu Aleyhi ve Sellem hadis
rivayet edilmemiş olsaydı sehiv secdelerinin tümünün selamdan önce yapılmasını
kabul ederdim. Çünkü bu namaza ait bir fiildir, bu sebeple kişi bunu selamdan
önce yapar" demektedir.
İshak'ın da görüşü buna benzemekle birlikte o şöyle demiştir:
Hakkında hadîs bulunmayan konuda, namazda fazladan fiil yapma ile eksik yapmak
birbirinden ayrılır. O, kendi görüşünü Ahmed İbn Hanbel ile Malik'in
görüşlerinden yola çıkarak belirlemiştir. Görüldüğü kadarıyla da bu, en adil
görüştür.
Davud ise zahirîliğine bu konuda da devam ederek şöyle der:
"Sehiv secdesi yalnızca Nebi'in Sallallahu Aleyhi ve Sellem secde ettiği durumlarda meşrudur."
Şafiî'ye göre sehiv secdelerinin tümü selamdan önce yapılır.
Hanefîler'e göre sehiv secdelerinin tümü selamdan sonra yapılır.
Hanefîler bu konu başlığı altında rivayet edilen hadisleri esas almışlardır. Ancak
bu şu yönden eleştirilmiştir: Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem namazda fazladan bir fiil yaptığını ancak
insanların kendisine "Namazın rekatları mı arttırıldı?" diye sormasından
sonra anlamıştır. Alimler, bu durumda sehiv secdesinin selamdan sonra yapılacağı,
çünkü selamdan önce hata yaptığını bilmediğinden bunu o zaman yapmasının
imkansız olduğu görüşünde ittifak etmişlerdir.
باب: إذا سلم
في ركعتين، أو
في ثلاث، فسجد
سجدتين، مثل
سجود الصلاة
أو أطول.
3. İki Veya Üçüncü Rekatta (Yanlışlıkla) Selam Verildiğinde
Namaz Secdeleri Gibi Veya Daha Uzun İki Secde Yapmak
حدثنا
آدم: حدثنا
شعبة، عن سعد
بن إبراهيم،
عن أبي سلمة،
عن أبي هريرة
رضي الله عنه
قال: صلى
بنا النبي صلى
الله عليه
وسلم الظهر أو
العصر، فسلم،
فقال له ذو
اليدين:
الصلاة يا
رسول الله
أنقصت؟ فقال
النبي صلى
الله عليه
وسلم لأصحابه:
(أحق ما يقول).
قالوا: نعم.
فصلى ركعتين
أخريين، ثم
سجد سجدتين.قال
سعد: ورأيت
عروة بن
الزبير صلى من
المغرب ركعتين
فسلم، وتكلم،
ثم صلى ما
بقي، وسجد سجدتين،
وقال: هكذا
فعل النبي صلى
الله عليه
وسلم.
[-1227-] Ebu Hureyre r.a. şöyle demiştir: Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem
bize Öğleyi -veya ikindiyi- kıldırdı. (İkinci rekatta) selam verdi. Zü'l-yedeyn
O'na Sallallahu Aleyhi ve Sellem : "Ey Allah'ın Resulü namaz kısaldı
mı?" diye sordu. Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem ashabına:
"Söylediği doğru mu?" diye sordu. Ashab: "Evet" deyince,
Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem iki rekat daha kıldırdı, sonra iki sehiv
secdesi yaptı.
Sa'd şöyle demiştir: Urve İbn Zübeyr'in akşam namazını İki rekat
kıldığını gördüm. Selam verdi ve konuştu. Sonra (yanıldığını anlayınca) eksik
kalan rekatı kılarak iki sehiv secdesi yaptı ve
"Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem de böyle yaptı" dedi.
باب: من لم
يتشهد في
سجدتي السهو.
4. Sehiv Secdelerinde Teşehhud Okumamak
-وسلم
أنس والحسن
ولم يتشهدا.
وقال قتادة:
لا يتشهد.
Enes ve Hasan, Selam vermişler, teşehhüd okumamışlardır. Katade:
"Teşehhüd okunmaz" demiştir.
حدثنا
عبد الله بن
يوسف: أخبرنا
مالك بن أنس، عن
أيوب بن أبي
تميمة
السختياني،
عن محمد بن سيرين،
عن أبي هريرة
رضي الله عنه:
أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم انصرف من
اثنتين، فقال
له ذو اليدين: أقصرت
الصلاة أم
نسيت يا رسول
الله؟ فقال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم: (أصدق ذو
اليدين). فقال
الناس: نعم،
فقام رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
فصلى اثنتين
أخريين، ثم
سلم، ثم كبر،
فسجد مثل
سجوده أو
أطول، ثم رفع.
[-1228-] Ebu Hureyre r.a. Şöyle demiştir: Resulullah Sallallahu Aleyhi ve
Sellem (dört rekatlı bir namazda) İkinci rekat'tan sonra namaz'dan çıktı.
Zü'l-yedeyn: "Ey Allah'ın Resulü! Namaz mı kısaldı yoksa sen mi
unuttun?" deyince; Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem:
"Zü'l-yedeyn doğru mu söyledi?" diye sordu.
Cemaat "Evet" dedi. Bunun üzerine Resulullah Sallallahu
Aleyhi ve Sellem kalkarak iki rekat daha kıldı, sonra selam verdi. Ardından
tekbir getirerek daha önceki secdeleri gibi yahut daha uzun secde etti, sonra
başını secdeden kaldırdı.
حدثنا
سليمان بن
حرب: حدثنا
حماد، عن سلمة
بن علقمة قال:
قلت
لمحمد: في
سجدتي السهو
تشهد؟ قال:
ليس في حديث
أبي هريرة.
Seleme İbn Alkame'den rivayet edildiğine göre o Muhammed'e
"sehiv secdesinde teşehhüd okunur mu?" diye sormuş, Muhammed
"Ebu Hureyre'nin hadisinde bu yok" demiştir.
AÇIKLAMA: Burada kasdedilen,
namazı bitirme selamından sonra sehiv secdesinin yapılması durumunda bunlardan
sonra teşehhüdün olmamasıdır. Selamdan önce sehiv secdesi yapılırsa alimlerin
çoğunluğuna göre kişi teşehhüdü tekrarlamaz.
Tirmizi’nin Ahmed ve İshak'tan rivayetine göre selamdan sonra
sehiv secdesi yapan kişi teşehhüd okur. Bu Malikiler'in bir kısmı ile Şafiîlerin
görüşüdür. Ebû Hamid el-Isferayinî bunu Şafiî'nin önceki görüşleri arasında
zikretmiştir. Ancak Muhtasaru'l-Müzenî'de el-Müzenî şöyle demektedir: Şafiî'nin
şöyle dediğini işittim: Kişi selamdan sonra sehiv secdesi yaparsa teşehhüd
okur. Selamdan önce sehiv secdesi yaparsa ilk teşehhüd onun için yeterlidir.